Alþýðumaðurinn - 18.09.1945, Síða 1

Tekið ísama streng
Sameiginlegur fundur sj ómannafélagann a á
Akureyri tekur undir þá kröfu Alþýðuflokks-
ins, að Akreyrarbær kaupi og reki Krossanes-
verksmiðjuna, og Glerárþorpið og landareign
verksmiðjunuar verði sameinað bænum.
Eins og frá var sagt í síðasta
blaði samþykktu sjómannafélög
in 8. þ.m. að skora á bæjarstjórn
að ná kaupum á Krossanesverk-
smiðjunni. Þessari áskorun
fylgdi svoblj. greinargerð:
„Líkur standa nú til að Krossa
nes-verksmiðjan og jörðin Syðra
Krossanes muni vera til sölu, og
jafnframt kunnugt að einstakl-
ingar hafa gert tilboð í þessar
eignir, en hinsvegar ófært að um
rædd landareign, sem liggur að
sjó á stórri strandlengju hér rétt
við höfnina, falli í eign einstakl-
inga, og ennfremur að tryggur
rekstur Krossanes-verksmiðjunn
ar í höndum Akureyrarbæjar
mundi hafa afgerandi þýðingu
fyrir það að Akureyri geti aftur
orðið eins og árin 1911—1930
einn af stærstu hluttakendum í
síldverkun livort heldur væri í
salt eða til niðursuðu síldar í
stærri stíl.“
í tilefni af þessu þykir Alþm.
rétt að minna á, að í 18 tölubl.
hans þ. á. eru settar fram bráða-
byrgðakröfur Alþýðuflokksfé-
lagsins hér í sjávarútvegsmál-
um bæjarins og segir þar meðal
annars:
„1. Fylgt 'sé eftir útgerðarhug
mynd þeirri, sem komið hefir
fram hér í bæ og nú er í undir-
búningi.
2. Kostað sé kapps um að
traust höfn verði gerð á utan-
verðum Tanganum, ásamt smá-
bátalagi og myndarlegri dráttar
braut, sem bærinn eigi að
minnsta kosti að meiri hluta.
3. Unnið sé að því að þar rísi
nýtísku báta- og skipasmíða-
stöð.
4. Unnið sé að því að Glerár-
þorp verði tekið inn í umdæmi
Akureyrarkaupstaðar, og efld
sé síldarbræðslustöð í Krossa-
nesi, lielst sem bæjareign, ann-
ars ríkis, og þar sé einnig rekin
síldarsöltun.
5. Unnið sé að því að fiskiðn-
aður ýmiskonar rísi upp í sam-
bandi við væntanlega útgerð,
svo að bæjarfélagið njóti til hins
ýtrasta allrar þeirra atvinnu,
sem af útgerðinni skapast.
6. Unnið sé að því að reist sé
hér tunnuverksmiðja, eins full-
komin og föng eru á.“
I greinargerð, sem fylgdi þess
um tillögum segir, eftir að út-
gerðarmálin hafa verið rædd al-
mennt: *
„Nú er Akureyri þannig sett,
að á báðar hendur henni eru út-
gerðarstaðir: Siglufjörður að
vestan með mjög öfluga síldar-
útgerð, en Húsavík að austan
með hin álitlegustu útgerðarskil
yrði undir eins og höfn verður
góð. Auk þess eru blómlegar út-
gerðarstöðvar hér út með Firðin
um. Það er því full ástæða til að
óttast, að öll útgerð dragist úr
höndum Akureyringa, ef þeir
hrista ekki þegar af sér mókið.
Eins og málum háttar nú, má
ætla, að aukinn iðnaður bygg-
ist í nánustu framtíð fyrst og
fremst á útgerðinni, og fer þá
ekki iðnaði Akureyrar að verða
meira og minna hætt, ef engin út
gerð verður héðan? Akureyring
ar verða því að auka skipastól
sinn, og í gott horf er ekki kom-
ið fyrr en þeir hafa eignast ný-
tísku togara, sem sótt geta jafnt
þorskveiðar sunnan og vestan-
lands á vetrum sem síldveiðarn-
ar norðanlands á sumrum.
En til þess að ritgerð blómgist
hér og iðnaður í sambandi við
hana, þarf að auka hafnarmann-
virkin og gæta þess, að nægilegt
olnbogarúm sé þar fyrir skipa-
smíðar og skipaviðgerðir. Nú
yrði bænum alls ekki fullt gagn
að aukinni útgerð, ef ekki yrði
gætt þess, að bæjarbúar geti
fært sér atvinnu þá í nyt að sem
mestu leyti, sem við útgerðina
skapaðist: Síldin af akureyrsk-
.
um skipum verði verkuð hér eða
brædd, fiskurinn soðinn niður
eða frystur, eða þessar sjávaraf-
urðir verkaðar á annan þann
hátt, sem kröfur tímans heimta.
Það virðist í alla staði eðlilegt,
að Glerárþorp verði einn hluti
bæjarfélagsins, og að bærinn
freisti þess að ná umráðum á
Krossanesverksmiðjunni, endur
bæti hana og reki þar síldar-
söltun í sambandi við bræðsl-
una.“
Eins og á framanskráðu má
sjá, telur félagið, að sjávarút-
gerð og iðnaður snertandi hana
verði að haldast í hendur, og til-
lögur þess hníga allar að því.
Þegar ofánritaðar tillögur voru
fram settar voru togaraútveganir
ríkisstjórnarinnar ekki komnar
til, og því aðeins heitið stuðn-
ingi við þá útgerðarhugmynd,
sem þá var á dagskrá. En auðvit
að vill félagið styðja hugmynd
ina um togarakaup, ef þau eru
liyggilega framkvæmd, og rekst-
ur skipanna tryggður af fullri
fyrirhyggju, eins og greinargerð
in drepur á.
Alþýðumaðurinn fagnar því
að sjómannafélögin hafa nú
gripið í strenginn með Alþýðu-
flokknum, það sem tillögur
þeirra ná, en gagnvart kaupum
á Krossanesverksmiðjunni og
löndum\hennar verður að stíga
skrefið til enda, en það er jafn
sjálfsagt og að kaupa verksmiðj
una, að fá Glerárþorpið lagt til
bæjarins ásamt löndum verk-
smiðjunnar. Að bærinn sé að
kaupa atvinnutæki utan bæjar-
ins og reka þau, gefur ekki
nema hálfan hlut þar sem t. d.
verksmiðjan hlyti að greiða há
gjöld til annars sveitafélags;
enda sjálfsagt að allar landar-
eignir bæjarins, sem liggja að
bæjarlóðinni sjálfri, verði við
liana tengdar, og það fólk, sem
á þeim býr og þau framleiðslu-
tæki, sem þar eru rekin, tilheyri
bænum að fullu og öllu. Verður
að telja, að það hafi verið af
vangá einni að'sjómannafélögin
tóku ekki þessa kröfu með í
sambandi við kaupin á Krossa-
nesverksmiðjunni, jafn augljós
og nauðsynin á þessum fram-
kvæmdum er, þegar málið er
brotið til mergjar.
Þá getur varla orðið álitamál
urn það, að dráttarbrautin, sem
byggja á norðan á Tanganum og
fullkomin tunnuverksmiðja
verða að fylgja með í þessum
framkvæmdum. Þegar svo er
komið og fiskiðnaðurinn risinn
á legg í sambandi við aukna út-
gerð er fyrst hægt að segja, að
útgerðarmálin séu komin í það
horf, sem Akureyrarbæ sæmir,
því það þarf enginn óbrjálaður
maður að ætla, að framtíð bæj-
arins byggist fyrst og fremst á
fjölgandi sölubúðum og útibú-
um frá þeim.
Framleiðsla og hagnýting
hennar, iðnaður, garðrækt og
annað það, sem gefur fjöldanum
atvinnutryggingu og arð í aðra
hönd, er það sem framtíð bæj-
arins byggist á — máttur fólks-
ins og menning.
—o—
Byggingarfélag Akur-
eyrar
hélt aðalfund sinn 31. Ágúst sl.
Fundurinn var vel sóttur. For-
maður gat þess að vegna hins
háa verðs á öllu, sem til bygg-
inga þyrfti hefðu félagsmenn
ekki óskað eftir því á árinu að
byggt væri fyrir þá. Gat hami
þess að íbúðin í hinum síðast-
byggðu húsum félagsins, sem nú
væri lokið byggingu á hefði kost
að rúmar 48 þús. krónur, en
bjóst hinsvegar við að ef ráðist
yrði í byggingar nú þá myndu
íbúðirnar verða dýrari, þar sem
efni og annað til hinna síðast-
byggðu húsa hefði verið að
nokkru keypt áður en dýrtíðin
komst í hámark. Hugur var þó í
félagsmönnum með að lagt yrði
út í húsabyggingar strax og fært
þætti.
Ur stjórn áttu að ganga Jón
M. Árnason og Heiðrekur Guð-
mundsson, og voru báðir endur-
kosnir. í varastjórn voru endur-
kosnir Aðalsteinn Stefánsson og
Haraldur Oddsson. Endurskoð-
andi var endurkosinn Loftur
Einarsson og varamaður Ari Jó-
hannesson.
Fundurinn skoraði á bæjar-
stjórn að láta leggja veg frá Eyr
arvegi heim að hinum núbyggðu
húsum og ganga frá lagningu
rafmagnsstrengja heim að hús-
unum áður en lóðirnar framan
við þau yrðu ræktaðar og prýdd
ar.
O--0