Alþýðumaðurinn - 06.11.1945, Blaðsíða 2

2
.■ -*
alþYðumaðurinn
Þriðjudaginn 6. Nóvember 1945
Hættnleg Ofl afi verki
Verkíall sjómanna
Nú em þeir ekld lengur „lietjur hafsins6’ á
á máli þeirra, sem þeir liafa liætt lífi sínu
fyrir styrjáldarárin og gera enn.
Við lestur fyrri liluta þessar-
ar greinar hlýtur hver maður,
sem um mál þessi vill hugsa, að
gera tilraun til að leita að or-
sökum fyrir því, að atvinnu-
frelsi og réttur óbreytts verka-
manns samkvæmt stjórnarskrá
ríkisins er dærndur enginn um
leið og „betri borgurum“ er
dæmdur hann fullur og óskor-
aður.
Menn munu almennt ekki
virða þá ályktun Félagsdóms, að
atvinnufrelsi eftir stjórnar-
skránni gildi ekki fyrir óhrot-
inn verkamann,af því að í lögum
um stéttarfélög og vinnudeilur
sé ekki bannað að hefta atvinnu-
frelsi hans með samningum milli
atvinnurekenda og verklýðsfé-
laga. Svo fjarri er hún nokkru
viti. En hvað er það þá, sem
veldur því að niðurstöður Fé-
lagsdóms í máli verkamannsins
verða allar aðrar en HæstarStt-
ar í máli Halldórs Kiljan Lax-
ness og Félagsdóms í máli Stein-
gríms Aðalsteinssonar. Trauðla
geta menn álitið að mennirnir,
sem skipa Félagsdóm og skila
þessum furðidegu niðurstöðum,
séu haldnir löngun til þess að
níðast á þessum sérstaka manni.
Onnur öfl hljóta því að standa
hér á bak við.
Eins og ég hefi tekið fram fyr
í þessari grein, hefi ég engan
mann fyrirhitt, sem ekki hefir
játað það, að samningar milli
verklýðsfélaga og atvinnurek-
enda, sem úfiloka utanfélags-
menn frá vinnu, séu augljóst
brot á stjórnarskrá ríkisins. Hitt
er aftur jafn kunnugt, að menn
eru til, sem hvorki virða stjórn-
arskrána eða lög landsins, og
telja sjálfsagt að brjóta hvoru-
tveggja meðan þeim lielst það
uppi.
Atburðir innan verklýðsfé-
laganna sjálfra sýna og sanna
það að forystumenn þeirra vita
þetta afar vel. Það eru nokkur
dæmi þess að verklýðsfélög
hafa rekið menn, sem kallað er,
en um leið hafa þau lýst yfir,
að liinir brottreknu skuli haja
full réttindi á félagssvœðinu eft-
ir sem áður, hafi félögin haft
þannig lagaða sanminga við at-
vinnurekendur, að félagsmenn
skuli sitja fyrir vinnu. Félögin
hafa með þessu játað óskoraðan,
almennan rétt manns til að
stunda atvinnu sína, sér til fram
færslu — rétt, sem ekki megi af
honum taka, hvað brotlegur,
sem hann gerist við starfsreglur
félaganna og almennt velsæmi í
félagsmálum, en hrot á þessu
tvennu hafa verið og eru aðal
orsakirnar til hurtrekstra manna
úr félögunum.
Kem ég þá að þeim óheilla-
öflum, sem að mínu áliti — og
margra annara — eru þess vald-
andi, að dómur, sem sá er felld-
ur var í máli B. B. getur átt sér
stað.
Eins og vitað er hafa verið í
gildi og eru víst enn samningar
milli Kommúnistafloþksins og
Sjálfstæðisflokksins — eða sam
komulag — um að Sjálfstæðið
veiti kommúnistum að málum í
verklýðsfélögunum í valdabar-
áttu þeirra. Með öðrum orðum:
Hjálpi kommúnistum til að ná
völdum í verklýðshreyfingunni.
Morgunblaðið hefir játað
þetta nýlega og þetta var öllum
ljóst þegar kommúnistar tóku
fyrrv. erindreka Sjúlfstæðisfl.
Hermann Guðmundsson, og
gerðu hann að forseta Alþýðu-
sambandsins. Það þarf enginn
að halda að kommúnistar verði
ekki að endurgjalda þenna
greiða með einhverju öðru en
því að gera fyrrv. þjón atvinnu-
rekendavaldsins í landinu að
æðsta manni í samtökum verka-
lýðsins, þó þann félagsskap geti
auðvitað ekki lient meiri van-
virða og niðurlæging. Síðan
þessi samvinna fór að verða á-
berandi, sérstaklega í Reykjavík
hafa hvað eftir annað gerst þeir
atburðir, sem henda á að
kommúnistar séu frekar þjónar
atvinnurekenda innan verklýðs-
hreyfingárinnar en forsvarsmenn
verkalýðsins. Gæti ég nefnt mörg
dæmi þessa ef á þyrfti að halda.
En að þjónkun kommúnista væri
eins alger og opinher og samn-
ingar Dagsbrúnar í Rvík við
Vinnuveitendafél. íslands sýna,
mun fáa gruna. 25. grein þess
samnings hljóðar svo í heild.
Leturhreyting gjörð af mér:
„Stjórn Dagshrúnar skuld-
bindur sig til að vinna að
því eftir mætti, að samning-
ur þessi verði haldinn í
öllum greinum af liálfu fé-
lagsmanna, meðan hann er
í gildi, þar á meðal til að
beita sér gegn því að verka
menn geri hópsamtök um
að hverfa frá vinnuveitanda
vegna tilboða annarstaðar
um hærra kaup en ákveðið
er í samningi þessum. A
sama hátt skuldbindur
stjórn vinnuveitendafélags-
ins sig til að vinna móti því
að verkamenn séu lokkað-
ir frá vinnustöðvum með
yfirboðum eða tilraunir séu
gerðar til að fá þá til að
vinna fyrir lægra kaup en
samningur ákveður.“
Hér er ekki farið dult með
Sjómannadagurinn er orðinn
einn af mestu hátíðardögum
landsins. Þá stendur ekki á því
að tungumjúkir talarar úr bur-
geisahópi flytji skjallandi skála-
ræður fyrir minni sjómannanna.
Þá heita þeir „hetjur hafsins“,
„hermenn hafsins“ „fullhugar“
„þjóðarsómi“ og hvernig þau
nú eru öll fallegu nöfnin á sjó-
mönnunum okkar.
Einu sinni vildi það^til á ein-
um slíkum degi, að sjómanni
varð það á að kasta því fram að
hann og samherjar hans óskuðu
eftir að verða varir allrar þessar-
ar virðingar og þakklætis, sem
um þá lyki á sjómannadaginn,
þegar fjallað væri urn kjör
þeirra á sjónum, öryggi og að- .
húð alla. I
Blað atvinnurekendavaldsinsJ
í landinu ætlaði af göflurn að
ganga vegna þessa óviðeigandi
munnsafnaðar hins óbreytta sjó-
r
manns. Astæðulausar aðdróttan-
ir voru orð hans kölluð. Hvat-
skeytleg hrigsl og annað þessu
Ííkt. Og blaðið fullvissaði sjó-
mennina og alla landshúa um
það, að hólræðurnar á sjómanna-
daginn væru ekkert fleipur, og
það myndi sannast hvenær, sem
þjónkunina við atvinnurekenda-
valdið. Það er ekki einungis svo,
að stjórn stærsta og sterkasta
verklýðsfélags landsins ráði sig
í vinnumennsku hjá atvinnurek-
endavaldinu til þess að varna
því að verkamenn geti sætt
hœrra kaupi, sem þeim er boðið,
heldur er tekið LOFORÐ af at-
vinnurekendum um að þeir
greiði ekki hærra kaup en hin
kommúnistisku stjórnarvöld fé-
lagsins hafa gengið inn á fyrir
hönd félagsins. Hvenær skyldi
brautryðendur verklýðshreyfing
arinnar á Islandi hafa dreymt
'um að stjórn eins verklýðsfélags
gæti gengið svona langt í þjón-
ustu við höfuðóvin verklýðssam-
takanna?
Það þarf heldur enginn að
halda að hér standi ekki annað
og meira á bak við eða að at-
vinnurekendavaldið geri sig á-
nægt með að svona sé það og
verði í Dagsbrún einni.
Að því kem ég nánar í niður-
lagi þessarar greinar.
(Meira).
Halldór Friðjónsson.
þeir þyrftu á skilningi og sann-
girni að halda.
Nú standa sjómenn á siglinga-
flotanum í verkfalli og eru húnir
,að standa það í meir en mánuð.
Hvers vegna? Af því að það virð
ist þurfa meíra en einn-, tvo-,
þrjá-mánuði til að fá skálaræðu-
mennina frá sjómannadögum
undanfarandi ára til að skilja
það, að enn er sjórinn í kring-
um landið og mikill hluti út-
hafanina hættusvæði fyrir sjó-
mennina. Enn mora siglingaleið-
irnar af ,,rekduflum“, þótt styrj-
öldinni í Evrópu sé lokið um
stund.
Og mennirnir, sem alltaf eru í
landi og vilja ekki greiða sjó-
mönnunum áhættufé eins og þeir
fara fram á, reyna að fá aðra
menn, sem líka eru í landi og
hafa ekkert af liættum hafsins að
segja, til að trúa því að sjómenn-
irnir séu ósanngjarnlega harðir
í kröfum og ámælisverðir fyrir
að halda á rétti sínum á lögleg-
an liátt. Nú eru þeir ekki lengur
„hetjur“ og „hermenn" hafsins
— „stolt þjóðarinnar“ og vel-
gjörðamenn. Þeir mega ekki fá
sæmil. hlutdeild í miljónunum,
sem lnúgast hafa upp undanfar-
in ár, innan lands og utan vegna
þegnskapar þeirra við land og
þjóð. Hugdirfsku og hetjuþrótt.
Já, það kemur sér betur að
verkfallið ber ekki upp á sjó-
mannadaginn. Idvernig ætti þá
að vera hægt að halda hinar
snjöllu skálaræður fyrir „lietj-
um hafsins“?
Það er rætt um að sjómanna-
verkfallið geti leitt til matvæla-
þurðar hér og þar í landinu —-
og vetur genginn í garð. Og and-
inn í þessum umræðum er sá,
að sjómenn eigi sök á þessu.
Þeir, sem hafa athugað rökstuðn
ing heggja deihiaðila í þessu
máli ættu ekki að þurfa að vera
í vafa um það, að sökin er ekki
þeirra frekar en skipaeigend-
anna. Og þegar á það er litið að
fiskiskipin sigla upp á sömu
kjör og áður hafa gilt, virðist
þrái skipaeigendanna að ganga
inn á kröfur sjómanna vera
sprottinn af öðru en umhyggju
fyrir sjómönnum þjóðarinnar í
heild.
★