Alþýðumaðurinn - 03.07.1951, Page 2

2
ALÞÝÐUMAÐURINN
Þriðjudagur 3. júlí 1951
ALÞÝÐUMAÐURINN
Útgefandi:
Alþýðuflokksfélag Akureyrar.
Ritstjóri:
Bragi Sigurjónsson, Bjarkarstíg 7.
Sími 1604
VerS kr. 20.00 á ári.
PrentsmiSja Björns Jónssonar h.f.
Greiit, sem wt er ti veita
athygli
Kemur síldin
í ár?
Síldarskipin eru sum komin út
á veiðar, önnur sem óðast að búa
sig á þær.
Lengi voru menn vonlitlir um
að teljandi síld kæmi upp á mið-
in hér við land í ár, og kann þar
nokkru að hafa valdið um spár
norskra fiskifræðinga í vetur.
En nú hefir bæði hið háa síld-
arverð og nokkrar síldarfréttir
sett fjörkipp í vonir manna: En
verður síldarhappdrættisins freist-
að af fjölmörgum og enn kemur
það til að hafa stórvægilega þýð-
ingu fyrir fjölmörg heimili í
landinu og raunar þjóðina alla,
hvernig síldveiðin ræðst.
Að þessu sinni berast síldar-
fréttirnar sunnan og vestan með
landinu: Fyrst sást til hennar út
af Reykjanesi, síðar varð hennar
vart vestur af Snæfellsnesi, loks
út af Vestfjörðum, og þar hafa
skip þegar náð allgóðum köstum,
svo að hundruðum mála skiptir.
Ýmsir hinna eldri og reyndari
síldveiðimanna telja það góðs
vita, hvernig síldin kemur að
landinu í ár, og eru allbj artsýnir
á veiði í sumar.
Þegar þess er gáð, hvílík
óhemju verðmæti skapast í land-
inu við góða síldveiðb verður
það skiljanlegt, að nú er hið
brennandi spursmál allrar þjóð-
arinnar: Veiðist síldin í ár?
Allir óska og vona, að svo
verði, því að þrátt fyrir allt eru
íslendingar svo gerðir, að þeim
þykir það fé bezt í hendi, sem
þeir afla sjálfir með dugnaði og
útsjónarsemi.
___*_____
Gleðilegar
fréttir '
Þessa dagana er íslenzka þjóð-
in stolt af æskumönnum sínum,
og má sannarlega vera það. Þeir
hafa farið utan og sigrað frænd-
ur sína Dani og Norðmenn á leik-
vangi frjálsra íþrótta með yfir-
burðum, og þeir hafa einnig sigr-
að Svíana, er sóttu þá heim til
landskeppni í knattspyrnu.
Satt að segja mun almenning-
ur varla gera sér það Ijóst enn,
hve merkileg þessi afrek íslenzkra
æskumanna eru í raun og veru.
íslendingar, sem aðeins skipta
nær hálfu öðru hundraði þús-
unda, geta sent fram svo vaska
°g þjálfaða íþróttamenn, að þeir
bera sigur af hólmi í keppni við
milljóna þjóðir. Þetta sýnir
glöggt, að íslenzki þjóðstofninn
er sérlega gróskumikill, og ætti
þessi auglj ósa staðreynd hvort
Ejtirfarandi grein birtist fyrra sunnu-
dag í AlþýSublaSinu og er þar haldiS
fram skoSunum, sem AlþýSumanninum
þykir rétt aS taka undir. — Því leyfir
blaSiS sér aS endurprenta greinina hér.
Mörgum þótti hún allkyndug,
rosafréttin, sem blöðin birtu
þriðjudaginn 12. f.m. um vænt-
anlega kvikmyndatöku af björg-
un áhafnarinnar af flugvélinni
Geysi og „björgun“ skíðaflug-
vélar þeirrar, sem strandaði á
Vatnajökli, er hún gerði mis-
heppnaða tilraun til þess að
bjarga 'þeim Geysismönnum. Enn
er mönnum almennt í svo fersku
minni hin undraverða björgun
þessara manna, að þeir eiga bágt
með að skilja sambandið milli
hennar annars vegar og svo hins
vegar þess, að ná skíðaflugvélinni
niður af jöklinum mörgum mán-
uðum síðar.
Satt að segja er þetta svona
álíka skylt og björgunin við
Látrabjarg því, að ná skipi út af
söndunum fyrir austan eða ann-
ars staðar. Annars vegar er vel
undirbúin og skipulögð „björg-
un“ verðmæta, enda nægur tími
til undirbúnings og mikil og góð
tæki, en hins vegar óundirbúið
björgunarstarf mannslífa. í öðru
tilfellinu allmikil hagnaðarvon,
en í hinu einvörðungu mannúð-
arstarf, gert af vanefnum og án
þess að tími sé til nokkurs veru-
legs undirbúnings, — starf, sem
aldrei gat gefið aura í lófa eða
bita í pott, en með áhættu á lífi
og limum.
Með þessu er engan veginn
verið að kasta rýrð á dugnað
þeirra, sem stóðu að því að ná
björgunarflugvélinni ofan af
jökli eða skipi af söndunum, en
þeir sem áttu sína nánustu um
borð í Geysi, þeir skilja áreiðan-
lega, hvílíkur reginmunur er á
þessum björgunum.
Annars væri ekki úr vegi að
athuga, hvort íslenzkir aðilar
geta ekki haft hönd í bagga með
þeim Hollywood mönnum, er
koma hingað til kvikmyndatöku.
Allir vita hversu geysilega sterk
áróðurstæki kvikmyndir eru og
þá ekki sízt til landkynningar;
og er því mjög mikils vert, að
vel takist. Ég fæ t. d. vart skilið,
að dagbækur Alfreðs Efíassonar,
að þeim alveg ólöstuðum, geti
orðið „uppistaða“ slíkrar mynd
ar sem þessarar, án þess að úr
verði einhver óskapnaður, þótt
ekki væri nema vegna þess, að Al-
freð tók engan beinan þátt
tveggja í senn að drepa niður
leiðindasón þeirra, sem aldrei sjá
neitt gott í íslenzkri æsku, og á
hinn bóginn glæða trú hinna
bjartsýnu á land og þjóð og efla
starfsþrek og starfsgleði þeirra,
sem í einlægni og trú vinna að
vexti og blómgun íslenzkrar þjóð-
menningar, bæði hvað líkams-
rækt og andlegri mennt viðvíkur.
björgun Geysismanná, og hitt er
jafn fráleitt, að Ameríkumenn
geti gert mikið úr afrekum björg-
unarvélarinnar, því leiðangur
hennar, sem þó að sjálfsögðu var
gerður af góðum hug, tókst svo
að björgunarmennirnir urðu
frekar til að torvelda björgunina
en hitt.
Hins vegar minnist ég þess að
hafa heyrt getið um aðra dagbók,
sem athugandi væri, hvort ekki
mætti notast við í þessu sam-
bandi, en það er dagbók þeirra
Geysismanna, sem blöðin birtu
útdrátt úr á sínum tíma. Sú dag-
bók mun hafa verið gert af loft-
skeytamanninum. Og úr því ég
minntist á loftskeytamanninn, þá
get ég ekki stillt mig um að láta
í Ijós undrun mína, og raunar
margra annarra, er ég hef átt tal
við, yfir því, hversu hlutur þess
manns virðist hafa verið gerður
lítill eða látinn liggja í láginni;
því hefði þar verið um íþróttaaf-
rek að ræða, hefði því óefað ver
ið meiri gaumur gefinn. Segi ég
þetta m.a. vegna þess, að í danska
blaðinu Radiotelefrafen rakst ég
nýlega á eftirfarandi greinarupp-
haf:
„. .. . Það er með óblandinni
aðdáun á sérfræðilegri hæfni,
sem vér lesum um hinn íslenzka
starfsbróður vorn, símritarann B.
Gunnarsson á skymasterflugvél
Loftleiða „TFR VC“, þegar þess
er gætt, hvernig allar aðstæður
voru, er honum tókst með tækja-
uppsetningu þessi að vekja at-
hygli á hinni strönduðu flugvél á
Vatnajökli, þar sem hún lenti eins
og kunnugt er, hinn 14. septem-
ber.“
STJÓRN BÆJARINS
Bæjarráð Akureyrar hefir lagt til við bæjarstjórn, að hún veiti
Flugráði allt að 500 þús. kr. lán til kaupa á sanddælu til flugvallar-
gerðar sunnan bæjarins, enda hefjist vinna við flugvöllinn eða und-
irbúning hans þegar á þessu sumri.
*
Bæjarráð hefir lagt til við bæjarstjórn, að hjónunum Hlín Stef-
ánsdóttur og Rögnvaldi Rögnvaldssyni verði falin gæzla almenn-
ingssalernanna eftir nánara samkomulagi um kaup og kjör.
Margar umsóknir bárust um stöðurnar.
*
Ákveðið hefir verið að rífa upp krossgötuna Brekkugata-Strand-.
gata við verðandi Landsbankahús, púkka hana og malbika.
*
Enn hafa engin umferðamerki verið sett upp í bænum, er sýni
breytingar þær, er bæjarstjórn samþykkti í fyrra sumar að gera
skyldi á akstri um nokkrar götur í bænum.
*
Nýtt framlag ECA til íslands í
Evrópugjaldeyri 49 milj. kr.
Eru veittar ó vegum Greiðslubandalags Evrópu til
kaupa á vörum fró Evrópu.
Það mun orðin föst venja, að er eingongu varið
einu sinni á ári, á sjómannadag- velum frá löndum
inn, er þeim mönnum, sem unnið
hafa björgunarafrek á sjó, veitt
einhver viðurkenning. Þetta er
vel. En er ekki að verða eitthvert
ósamræmi í þessu? Er ekki
mannslífið jafn mikils virði hvort
sem það húkir í kulda og vosi á
fleka úti á hafi, eða það situr
hnipið og bjargarlaust uppi á
jökli? Mundi ekki nokkur ástæða
til að launa að einhverju verk
þeirra Þorsteins á Akureyri og
Þórarins Björnssonar og félaga
þeirra? Væri það nokkur goðgá?
Þeir björguðu sannarlega mörg-
um mannslífum, ekki aðeins allri
áhöfn Geysis, heldur einnig áhöfn
margnefndrar skíðaflugvélar. Og
mættu þá ekki einnig Ameríku-
menn, landar þessarar síðar-
nefndu áhafnar, minnast þess, ef
til vill einmitt í sambandi við
væntanlega kvikmyndatöku?
Einn af mörgum.
Að lokum má svo benda á, að
Edvard Sigurgeirsson hefir gert
stutta fréttakvikmynd af björgun
Geysisáhafnarinnar. Hefir hann
sýnt mynd þessa hér á Akureyri,
og í nágrermi undanfarið
geysiaðsókn.
Efnahagssamvinnustjórnin í
Washington hefir fyrir nokkru
samþykkt að veita íslandi sérstakt
jramlag að upphœð 2.000.000
dollara, þ.e. um 49 millj. króna í
Evrópugjaldeyri í því skyni að
aðstoða ríkisstjórnina við að
leyfa aukinn innflutning á nauð-
synlegum neyzlu- og rekstrarvör-
um og að afnema verzlunarhöft-
in, eins og gert var í aprílmánuði
sl. Tilgangurinn með aðstoð þess-
ari er fyrst og fremst sá, að full-
nœgja eftirspurn eftir vörum þess-
um, svo og að koma upp nokkr-
um vörubirgðum í landinu og þar
með reyna að skapa aukið jafn-
vœgi í vöruverði og efnahagslíf-
inu yjirleitt.
Framlag þetta er veitt í gegn-
um greiðslubandalag Evrópu og
til kaupa á
í Evrópu. í
júlí 1950 veitti efnahagssam-
vinnustjórnin í Washington ís-
landi svipað, óbeint framlag, að
upphæð 4.000.000 dollara til
sömu nota, og var það að fullu
notað í apríl sl. Þar með nema
hin óbeinu Marshallframlög, er
Island hefir fengið í gegnum
greiðslubandalagið samtals 7
millj. dollara fyrir tímabilið frá
1. júlí 1950 og til þessa dags.
BEIN AÐSTOÐ 20.7
MILLJÓNIR DOLLARA.
Svo sem áður liefir verið til-
kynnt nema fjárveitingar þær,
sem íslandi hafa verið veittar
sem bein aðstoð frá efnahagssam-
vinnustofnuninni samtals 20.700.-
000 dollara, þar af 5.400.000 á
tímabilinu frá 1. júlí 1950 til
þessa dags. Þessum fjárveitingum
er varið til vörukaupa frá dollara-
löndunmn gagnstætt þeim fram-
lögum, sem um getur hér að
framan, og notuð eru til kaupa á
vörum frá Evrópu.
NÝJAR
INNKAUPAHEIMILDIR.
Hinn 31. maí sl. var efnhags-
samvinnustjórnin búin að gefa
við*'út innkaupaheimildir fyrir 645.-
000 dollara í apríl og maí sl. fyr-
vörum og þjón-
ir eftirtöldum
ustu:
1. Verkfræðileg aðstoð við
byggingu áburðarverksmiðjunn-
ar 200.000 dollara. 2. Plógar,
herfi, sláttuvélar, saxblásarar og
önnur landbún.verkfæri 15.000
dollara. 3. Vélar fyrir Kassagerð
Reykjavíkur til framleiðslu á
pappaöskjum fyrir freðfisk41.000
dollara. 4. Pökkunarvélar fyrir
frystihús, skilvinda fyrir síldar-
og fiskimjölsverksmiðjuna að
Kletti, varahlutir í frystivélar og
niðursuðuvélar 29.000 dollara. 5.
Eik og annar viður til skipa 40.-
000 dollara. 6. < Dýptarmælar,
varahlutir í radiotæki, talstöðvar
o.fl. 100.000 dollara. 7. Smurn-
ingsolíur og smurningsfeiti 120.-
000 dollara. 8. Sojabaunaolía til
smjörlíkisgerðar 100.000 dollara.
Samtals 645.000 dollara.
Saltsíldarverðið hr. »1,20
li NtrMindi í sumor
Síldarútvegsnefnd hefir nú
ákveðið verð á fersksíld til sölt-
unar á Norðurlandi í sumar sem
hér segir:
Fyrir uppsaltaða tunnu, þrjú
lög í hring, hausskorin og slóg-
dregin síld, kr. 140.00 og fyrir
uppmælda tunnu kr. 104.00.
Við þetta bætist 8% fram-
leiðslugjald, sem nemur kr. 11.20
fyrir uppsaltaða tunnu og kr.
8.32 á uppmælda tunnu. Þetta
gjald verður greitt til viðbótar til
útgerðarmanna og sjómanna, ef
meðalafli skipa verður undir 6000
mál og tunnur. Verði aflinn
meiri, rennur gjald þetta í hluta-
tryggingarsj óð.
TIL SOLU
Chrysler fólksbifreið, árg.
1942. Þeir sem hug hafa
á kaupum, tali við undir-
ritaðan fyrir 6. júlí n. k.
Bœjarfógetinn á Akureyri,
26. júní 1951.