Alþýðumaðurinn - 04.09.1951, Blaðsíða 4

4
auÞÝÐUMAÐURINN
Þriðjudagur 4. september 1951
Vettvdnpr dagsitis
*
Crelt álagning
og innheimta
Rykfellur snmvinnubug-
sjónin í b/ótbúðum?
Aljjýðumanninum hefir borizt
eftirfarandi bréf frá „Skattgreið-
anda“:
„ÚTSVARSÁLAGNINGIN.
Mér þykir furðu hljótt í bless-
uðum blöðunum okkar um út-
svarsálagninguna hér í vor og
ætla því að leggja nokkur orð í
belg, ef Alþýðumaðurinn vildi
vera svo vænn að birta þau.
Það er þá fyrst, að mér þykir
furðulegt það vald, sem Skattstof-
unni er falið uin álagninguna. Að
vísu veit ég, að hér starfar niður-
jöfnunarnefnd, en starf hennar
getur ekki verið mikils virði, þeg-
ar hún lýkur því á örfáum dögum
að meta og vega gjaldþol allra
gjaldþegna bæjarins. Þessi
hundavaðsháttur er frekleg mis-
notkun á því trausti, sem mönn-
um þeim er sýnt, er i niðurjöfn-
unarnefndina eru valdir hverju
sinni, og ællu bæjarfulltrúar vel
að gæta þeirrar reglu framvegis
að kjósa ekki sömu mennina í
niðurjöfnunarnefnd ár eftir ár,
því að slíkt virðist leiða til kæru-
lausra vinnubragða. Það virðist
heldur ekki örgrannt um við
nána athugun á útsvarsskránni,
að sumir niðurjöfnunarmennirn-
ir hafi ríka tilhneigingu til að
gæta þar vel hagsmuna sinna eða
sinna nánustu, þótt greinilegast
sé þetta hjá formanni nefndarinn-
ar, sem hefir engan ómaga á
framfæri, kr. 4620.00 í tekju-
skatt, en ekki nema kr. 7.400.00
í útsvar. Til samanburðar má t.d.
geta þess, að trésmíðameistari
einn, sem hefir kr. 1853.00 í
tekjuskatt, verður hins vegar að
greiða kr. 7.040.00 í útsvar. Báð-
ir þessir nrenn eru kvæntir, en
ómagalausir. Þeir eiga sinn son-
inn hvor í háskóla. Munurinn á
útsvari er jrví óskiljanlegur.
Þá mun það einsdæmi hér á
landi — og sjálfsagt í víðri ver-
öld — að skattstjórinn sé bæjar-
fulltrúi og niðurjöfnunarnefndar-
maður allt i senn. Sýnist hann
hafa ærið vald, þar sem hann fær
að jafna niður útsvörum „kon-
trols“-lítið, þótt hann hefði ekki
hlutdeild í því litla „kontroli“,
sem niðurjöfnunarnefndin Jjó
veitir, hvað þá að hafa atkvæðis-
rétt um það í bæjarstjórn, þegar
sótt er jiangað um ívilnanir, hvort
verða skuli við þeim eða ekki. Er
þetta því óviðkunnanlegra skatt-
stjórnareinræði, sem vitað er, að
núverandi skattstjóri biðlar ákaft
til þingmennskutitils bæjarins, og
liggur því hlífarlaus fyrir háska-
legum grun um „partisku“.
Nú skulum við virða fyrir okk-
ur nokkur dæmi úr útsvars-
skránni, sem virðast þurfa skýr-
inga við frá niðurjöfnunarnefnd
og skattstjóra:
Einhleypingur einn vinnur í
bókaverzlun. Hann hefir kr.
1088.00 í tekjuskatt, en kr.
1600.00 í útsvar. Kvæntur iðn-
verkamaður með 3 eða 4 börn (?)
í ómegð hefir sama lekjuskatt, en
útsvarið er 3070.00 kr. Báðir eru
eignaskattslausir. Kvæntur fram-
kvæmdarstj óri útgerðarfyrirtækis,
barnlaus, hefir kr. 442.00 í tekju-
skatt, en kr. 1800.00 í útsvar.
Kvæntur verkamaður með 4 börn
í ómegð hefír kr. 132.00 í tekju-
skatt, 48 kr. í eignaskatt og kr.
1810.00 í útsvar! Skrifstofustjóri
stórs fyrirtækis hér, kvæntur með
1 barn á framfæri, hefir kr.
880.00 í tekjuskatt og 16 kr. í
eignaskatt, en 2000 kr. í útsvar.
Utvarpsvirki með sömu fjöl-
skyldustærð og sama tekjuskatt,
en engan eignaskatt, hefir kr.
3740.00 í útsvar! Geta má þess
líka, að verkamaður einn með
sömu fjölskyldustærð, en 501.00
kr. tekjuskatt og 61 kr. eigna-
skatt, hefir 2110.00 kr. í útsvar!
Fráskilinn maður hér í bæ, er á
2 eða 3 börn, sem bœrinn hejir
orðið að greiða meðlög með, hef-
ir kr. 450.00 í tekjuskatt, en kr.
500.00 í útsvar. Einhleyp stúlka,
sem mun vinna á saumastofu,
hefir kr. 408.00 í tekjuskatt, en
kr. 1950.00 í útsvar! Loks er svo
að geta misræmis þess, sem er á
útsvörum sjálfseignabílstjóra og
leigubílstj óra. Furða margir sig
á honum.og finna ekki nema eina
skýringu.
Skal nú hér látið staðar num-
ið að sinni, en af miklu meiru er
að taka, því að útsvarsskráin í ár
er vægast sagt hið furðulegasta
plagg eins og systur hennar und-
anfarin ár. Það eru sjálfsagt fleiri
en ég, sem vildu gjarnan heyrá
útskýringar niðurjöfnunarnefnd-
ar og skattstjóra viðvíkjandi
ýmsu þar.
Skattgreidandi.“
[ ATH.: Alþm. hefir kynnt sér, að hér
er rétt farið með tölur úr útsvarsskrá
og að því er hann veit bezt um fram-
færsluþunga. Að öðru leyti tekur blað-
ið ekki afstöðu að sinni til ádeilnanna
á niðurjöfnunarnefnd og skattstjóra og
er þeim aðilum vitanlega frjálst rúm í
blaðinu til andsvara. — Ritstj.]
sýnir í Skjaldborg í kvöld
kl. 9 :
TÍGRIS-FLUGSVEITIN
Afar spennandi amerísk mynd.
Sláturkeppalerelt
nýkomið.
Kaupfél. verkamanna
Nýtega hafa opinberað trúlofun sína
ungfrú Anna Þorsteinsdóttir frá Götu
á Árskógsströnd, handavinnukennari
við Húsmæðraskólann á Laugum og
Ingi Tryggvason, Laugabóli, Reykja-
dal, kennari við Héraðsskólann á Laug-
um.
útsvara
Aðaltekjustofn bæjar- og sveit-
arfélaga er útsvörin. Það skiptir
því iniklu máli fyrir þau, að
álagning og innheimta útsvar-
anna sé sltk, að þar komi setn
flestar krónurnar til skila, er í
„kassann“ hefir verið ráðgert að
kæmu, en á slíku vill verða mis-
brestur, og einmitt mestur, þegar
verst g^gnir, þ.e. þegar harðnar
í ári.
Nú er álagningu tekjuútsvara
hagað þannig, að lagt er á tekjiu
nœsta árs fyrir greiðsluárið. —
Þegar tekjur eru rýrnandi, eins
og nú á sér stað, er þetta mjög
ill regla. Gjaldþegninn verður að
greiða af lækkandi tekjum út-
svar, sem lagt er á hærri tekjurn-
ar árinu fyrir. Afleiðingin verð-
ur sú, að útsvörin verða sífelld
ógnun yfir höfðum manna, sem
berjast aðeins við að hafa fyrir
nauðþurftum sínum og sinna,
greiðslur lenda í undandrætti,
kannske verða alls ekki inntar af
höndum, bæjar- eða sveitarsjóð-
ur verður að kosta miklu til inn-
heimtu og er þó alltaf í fjárhraki.
Hví ekki að leggja útsvör á
tekjur líðandi árs, einhvern
ákveðinn hundraðshluta, er kaup-
greiðandi héldi eftir af launum
launþega vikulega eða mánaðar-
lega og skilaði beint í bæjar- eða
sveitarsjóð? Gagnvart launþeg-
um er þetta mjög auðvelt í fram-
kvæmd, en gagnvart öðrum mætti
t.d. leggja á hlutfallslega eftir
tekjum næsta árs á undan •—• og
jafna of eða van á næsta ári á
eftir. Þannig mætti og reikna
eignaútsvör út. — Auðvitað yrði
að hafa ákveðið frádráttarkerfi
við þessa álagningaraðferð vegná
framfærsluþunga.
Ef þessi háttur yrði upp tek,-
inn, mundu tekjur korna miklu
jafnar og öruggar inn til bæjar-
og sveitarfélaganna, þau gætu
sparað sér talsvert í vaxtagreiðsl-
um, verulega í innheimtukostnaði
og miklu minna yrði um „óinn-
heimtanleg“ útsvör.
Þessi aðferð yrði líka drjúg-
um þægilegri fyrir gjaldandann.
Við finnum ekki svo mjög tíl þess
að greiða fáeinar krónur viku-
lega eða mánaðarlega af kaupi
okkar til bæjarfélags eða sveitar-
félags okkar, en við finnum til-
finnanlega til þess að snara stór-
um fjárhæðum út einu sinni eða
tvisvar á ári.
Loks er svo þess að geta, að
þessi álagningar- og innheimtu-
aðferð mundi drjúgum örva
áhuga bæjar- og sveitarstjórna á
því að halda atvinnulífi á um-
ráðasvæðum þeirra eftir getu í
sent jöfnustu og beztu lagi: Því
meiri tekjur einstaklinganna, því
betri afkoma „kassans“, því lak-
ari afkoma einstaklings, því lak-
ari afkoma „kassans“.
—> 4 <—
Nokkrar umræður hafa orðið
í blöðum — og þá ekki síður
manna á meðal — um ástandið
í sölumálum innlendra landbúri-
aðarvara. Hníga þær allar að
sama marki: Neytandinn kaupir
vöruna of háu verði, framleið-
andinn fær fyrir hana of lágt verð,
en milliliðakostnaður er ótrúlega
hár.
Meðal þeirra blaða sem um
mál þetta hafa deilt eru Tíminn
og Alþýðublaðið. M. a. kemst
Tíminn að þeirri niðurstöðu, að
milliliðakostnaður við mjólkur-
söluna sé orðinn furðulega lágur
og þakkar það samtökum bænda
og afskiptum samvinnufélaganna
af Jjeim málum, en bætir svo við
(23. ágúst s.l.):
„Um kjötsöluna hér í Reykja-
vík gegnir nokkuð öðru máli.
Hún er því miður aðeins að litlu
leyti enn í höndum bænda sjálfra
eða samtaka þeirra, enda sést
munurinn ljóst, þótt sölukostnað-
ur kjötsins sé raunar minni en
margra annarra neyzluvara al-
mennings. Heildsöluverð á dilka-
kjöti nú er rúmlega 21 kr. og út-
söluverð rúmar 25 kr. Sölulaun
smásalans eru því um fjórar
krónur á hvert kg. Þetta eru há
sölulaun, og fullvíst að þann
kostnað mœtti mjög lœkka, ef
smásalan vœri öll í höndum sam-
taka bœnda eins og mjólkursal-
an, og þegar hugsað er til þess,
hve mörg hantitökin bóndi þarf
að leysa af hen.di fyrir hvert eitt
kjötkíló, sem hann framleiðir, er
1 öllum verkamönuum, sem
maður talar við, er uggur og
kvíði íyrir komandi vetri. Hvar
verður vinnu að fá? Og hvernig
getum við framfleytt heimilum
okkar? spyrja fjölskyldufeðurnir.
Það er að vísu óverjandi fram-
taksleysi hjá bæjaryfirvöldunum
að hafa ekki á hverjum haust-
nóttum liltæka áætlun um vetrar-
vinnu. Alþm. hefir oft bent á
nauðsyn þessa, en talað þar fyrir
daufunt eyrum. Eitt er það þóT
sem óhætt mun að fullyrða að
allir bæjarfulltrúar Akureyrar —
og bæjarstjóri —- eru santmála
um, og það er að krefjast auk-
innar tunnusmíði hér í vetur.
Eins og síldin hefir hagað sér
undanfarið, hafa tunnubirgðirn-
ar verið tiltækastar hér á Akur-
eyri, og í sumar varð að flytja
inn verulegt magn af tunnum
undir sild, dýrari og sízt betri
þeim hér smíðuðu, af því að
ekki hafði verið smíðað nóg í
Iandinu á s.J. vetri.
Bæjarstjóm Akureyrar verður
nú þegar að leggja verulegan
þunga á það að fá hið allra.!
fyrsta hafið hér tunnúsmíði,.
slrax og vetrar að. Ekki 5—10‘\
þús. tunnur eins og skammtaðJ
ekki ólíklegt að mörgum þeirra
þætti hlutur smásalans góður.“ —
(Leturbr. Alþm.)
Já, svona er þetta í Reykjavík,
en er nú kjötsalan í tröllahönd-
unt hér á Akureyri eða hvað?
K.E.A. á sláturhúsið, sem bú-
peningnum er slátrað í, það rek
ur heildverzlun þá, sem sér um
dreifingu alls kjöts hér, og það
rekur aðra kjötbúð bæjarins og
einmitt þá, sem ntiklu meiri um
setningu hefir.
En hefir KEA „mjög lækkað“
sölukostnaðinn? Ekki hafa neyt-
endur orðið þess varir. Ekki
bændur. Þeir vita meira að segja
um miklu hærri sölulaun en 4 kr.
af kg., því að þeir fá ekki nema
11—13 kr. fyrir kg. af góðu kýr-
keti, en vita, að neytandinn hefir
í allt sumar orðið að kaupa það
á 19.60—28.00 kr.!
Og svo er það kartöflusalan
fræga!
Alþm. harmar það, að KEA
skuli ekki hafa sannað ummæli
Tíntans, það hefir margt vel, og
sumt stórvel gert. En í þessunt
tnálum er hlutur þess vægast sagt
ekki góður.
Eitt af grundvallaratriðum
samvinnusamtakanna var að út-
vega neytendum sem bezta og
ódýrasta vöru og framleiðendum
sem hagkvæmast verð fyrir fram-
leiðsluna. Er hér ekki orðinn
slæmur brestur í? Hættir sam-
vinnuhugsjóninni sérstaklega við
að rykfalla í kjötbúðum?
-» f «-
hefir verið undanfarið, heldur
50—60 þús. tunnur.
En það skulurn við gera okkur
tafarlaust ljóst, að hér dugar
ekki að velta vindlinutn upp í
sér og knékrjúpa í síma fyrir
þeim, sem tunnusmíðunum ráða,
heldur verður að krefjast þessar-
ar vinnu af fyllstu festu, misk-
unnarlausri festu er líklega
hispurslausara að segja.
En svo er það fleira, sem at-
huga þarf undir veturinn.
Hvernig er grjótnámið búið
undir „vetrarvertíðina“?
Hvernig verður með vinnu
við hafnargerðina?
Eru fyrirhugaðar fram-
kvæmdir við gatnagerð í vet-
ur?
Má ekki grafa út Sundlaug-
argilið í vetur, svo að Anda-
tjörnin verði stækkuð?
Og fleiri spurningar brenna á
vörum verkamanna bæjarins um
vinnu.
í næsta blaði verður þessum
málum væntanlega gerð ítarlegri
ski.1, einmitt af einum verka-
mönnum bæjarins. Verða því
þessí atriði ekki rakin lengra hér
að sinni.
Nií mii ehhi sofo i mhiniim