Alþýðumaðurinn - 11.09.1951, Page 1

XXI. árg.
32. tbl.
Þriðjudagur 11. september 1051
M tr hœgt oð vinno hér í vetur!
Sjálísagt eru það fleiri en Sigl-
firðingar — samanber grein í síð-
asta Alþýðumanni —, sem horfa
með kvíða til næsta vetrar. Jafn-
vel þó að afkoma fólks hér á Ak-
ureyri sé ekki eins háð afkomu
síldveiðanna eins og á Siglufirði,
þá hefir hin ægilega dýrtíð, sem
engin takmörk virðast sett, mjög
lamandi áhrif á það fólk, sem lifir
á daglaunavinnu. Það sér ekki
fram á að geta keypt brýnustu lífs-
nauðsynjar til vetrarins, ef atvinn-
an dregst saman með haustinu.
Þess vegna verður ekki hjá því
komizt einu sinni enn að brýna
fyrir bæjarstjórn að láta vinna
það, sem hægt er í bænum, meðan
tíð leyfir, og halda áfram þeim
mannvirkjum, sem byrjað er á, ef
hægt er.
Er þá fyrst að minnast á tunnu-
smíðið. Ennþá einu sinni sáum
við það í sumar, að hér hefði
mátt selja mikið meira af tunn-
um en til var. Veldur því aðstaða
Akureyrar með samgöngur á sjó
og landi, sérstaklega til söltunar-
stöðvanna hér út með Eyjafirði
og austur um. Verður bæjar-
stjórn Akureyrar að beita sér fyr-
ir því strax í haust, að hér verði
smíðaðar tunnur í stórum stíl í
vetur. Þetta er vinna, sem ekki er
háð tíðarfari, og hefir það mikið
að segja.
Af vegagerð má fyrst minnast
á að leggja Eyrarveg niður á
Oddeyrartanga. Er það orðin
knýjandi nauðsyn fyrir fólk, sem
norðarlega á heima á Oddeyri og
vinnur á Tapganum. Er hálfbros-
legt að sjá fólk þurfa að brölta
yfir vírgirðingar til að komast
heim til sín fyrir vegleysi. Hefir
saltfiskstöð Útgerðarfélagsins
aukið þörf á vegi niður Tangann
norðarlega.
Þá er það holræsi i Gránufé-
lagsgötuna neðan Hríseyjargötu.
Má heita, að þessi vegarkafli sé
illfær í leysingum á vetrum, þar
sem lóðirnar beggja vegna eru
hærri en gatan. Er þó þessi gata
mjög fjölfarin vegna atvinnu á
suðurtanganum.
Og hvernig er með Glerárgötu
og Glerárbrúna? Er ekki hægt að
vinna að því að lengja götuna og
byrja á undirbúningi við brúna?
Þá er það dráttarbrautin og
togarabryggjan á Tanganum.
Enn þá er grjótgarðurinn við
dráttarbraulina hálfunnið verk,
þó að árin líði, og er ekki annað
sjáanlegt en að ræsið að dráttar-
brautinni sé í hættu, ef ekki er
gengið til fullnustu frá skjólgarð-
inum. Væri fróðlegt að heyra frá
hafnarnefnd, hvenær á að ljúka
því verki, og hvort ekki er hægt að
byrja á hinni fyrirhuguðu tóg-
arabryggju, þar sem nokkuð af
efni í hana mun liggja hér á
staðnum. Að öllu þéssu mætti
vinna í haust og fram eftir, með-
an tíð leyfði.
Þó að ekki hafi verið mikið
um byggingar hin síðari ár, hefir
þó oftast komið á daginn, að ekki
Svo sem kunnugt er, útskrifast
börn úr Barnaskóla Akureyrar nú
ári yngri en áður var venja, með-
an eldri fræðslulög giltu þar um.
En síðan eru unglingarnir skóla-
skyldir enn í 2 ár í unglinga- eða
miðskóla, og hafa Gagnfræðaskóli
Akureyrar og Menntaskólinn á
Akureyri gegnt því hlutverki..
Að tveggja vetra miðskólanámi
loknu er skólaskyldu. lokið, en hin
nýju fræðslulög gera ráð fyrir
þriðja námsvetrinum ef vill, er
búi nemendur undir svonefnt
landspróf, sem m. a. veiti nem-
endum rétt til að setjast i mennta-
skóla, en hins vegar þurfi nem-
endur, er ekki hyggja á mennta-
skólanám eða annað sérnám, ekki
að þreyta landspróf. heldur geta
svo setið fjórða veturinn í hinuin
sama skóla og lokið þaðan þá
gagnfræðaprófi.
Fjögurra ára skóli, sem þannig
er bygður upp, heitir gagnfræða-
skóli, og skiptist í bóknáms- og
verknámsdeildir. Slíkur er Gagn-
fræðaskóli Akureyrar.
Samkvæmt hinum nýju fræðslu
lögum eru menntaskólarnir fjög-
urra vetra sérskólar, er veita eitt
og aðeins eitt burtfarapróf:
Stúdentsprój. Aður voru þeir sex
vetra skólar og gátu veitt tvenns
konar burtfararpróf: Gagnfræða-
próf eftir 3 vetur og stúdentspróf
eftir 6 vetur.
Nú hefir verið svo um skeið við
Menntaskólann hér, að hann hefir
fengið að starfrækja tveggja vetra
miðskóladeild til undirbúnings
landsprófi eða inntökuprófi í
menntaskóla. í þessa miðskóla-
deild hafa börn farið beint úr
barnaskólanum án inntökuprófs,
en átt síðan að Ijúka þriggja vetra
náini undir námspróf á tveim
vetrum. Hefir þetta að vonum
revnzt þroskaminni nemendum
hefir verið unnið nóg af muln-
ingi til bygginga. Verður bærinn
að lála vinna það af mulningi og
brotnu grjóti í vetur sem pláss er
fyrir á vinnustaðnum.
Hér hefir verið drepið á nokk-
ur verk, sem mætti vinna. nieðan
tíð leyfir. I þeirri dýrtíð, sem nú
leggst á fólkið, verður ekki hjá
því komizt að berjast á móti hinu
ægilega böli, atvinnuleysinu.
ofraun og þeir orðið að sitja eftir
í bekkjum, aðallega 2. bekk, en
síðan hefir skólinn ekkert haft að
bjóða þeim nemendum, sem ekki
hafa náð nógu háu landsprófi til
að mega setjast í menntaskólann,
eða annarra hluta vegna hyggja
ekki á menntaskólanám. Ef slíkir
nemendur vilja fá gagnfræðapróf,
þurfa þeir að fara í Gagnfræða-
skóla Akureyrar. Verknám er
heldur ekkert við unglinga- eða
miðskóladeild Menntaskólans.
Þegar þess er gætt, að oft er
inikill vandi að sjá, ef ekki í ýms-
um tilfellum ógerlegt, hvort 13
ára barn er hæft, hvað þá vel fall-
ið, til menntaskólanáms og for-
eldrar eru oft enn óvísari um það
eti kennarar, má öllum vera ljóst,
að Akureyringum er mikill vandi
á höndum, þar sem velja hefir
mátt milli Menntaskólans og
Gagnfræðaskólans. Það hefir ver-
ið hefð að álíta Menntaskólann
betri skóla, og einnig þólt meira
í munni fyrir nemendur. Það er
og álit margra góðra skólamanna,
að nám nemenda verði heilsteypt-
ara í einum samfelldum skóla en
t. d. tveimur stighækkandi. Aðrir
benda á aukna reynslu við að
nema í fleirum en einum skóla.
En hvernig sem menn velta
þessu fvrir sér, stendur þetta ljóst:
Miðskóladeild M. A. dregur góða
nemendur frá G. A. og stendur
þannig þeim skóla fyrir fullum
þroska. og miðskóladeild M. V
er ekki fullkomin miðskóladeild
heldur, eins og fyrr er sýnt, og
tekur auk þess aðeins fáa nemend
ur. Við fáum því út úr þessu tví-
býli, tvær miðskóladeildir van-
burðugar í stað einnar fullþroska,
og því hljóta rnargir foreldrar í
bænum að spyrja: Eru skólamál
Akureyrar ekki komin í óefni?
Nú mun það ætlun Mennta-
skólans að starfrækja 1. bekk í
vetur, þótt þingleyfi vanti enn til
þess. Um það mun eiga að sækja.
Hví þá ekki að gera eitt af tvennu:
Sækja um að mega reka þriggja
vetra fullkominn miðskóla, og
láta þá Gagnfræðaskólann deyja
drottni sínum, ef hann getur ekki
haldið til jafns við þann skóla,
eða æskja eftir algerri sameiningu
þessara tveggja stofnana undir
einn hatt, svo að öll tvídrægni og
meðalmennska verði úr sögunni
hér í skólamálum?
Sem foreldrar verðum við að
krefjast þess bezla og aðeins þess
bezta fyrir börn vor í menntamál-
um, en ekki heimska okkur á því
að pexa um hitt, hvort þessi ó-
fullkomna miðskóladeildin sé betri
eða verri en hin ófullþroska mið-
skóladeildin.
Það er kominn tími til að taka
blaðið frá munninum í þessu ó-
skemmtilega og ófrjóa skólapexi
hér í bænum. Br. S.
___
DÝ RTÍ Ð I N
í DANMÖRKU
Síðan í apríl s. 1. hefir dýrtíðin
hækkað um 10 stig í Danmörku.
Þessi 10 stig nema 330 kr. aukin
útgjöld árlega hjá miðlungsfjöl-
skyldu. Af þessari upphæð eru
204 kr. vegna hækkandi skatta, en
126 kr. stafa af hækkandi vöru-
verði.
Matvörur hækkuðu lítið. eða
sem nemur 12 kr. á fjölskyldu yf-
ir árið. Af þeim hækkaði kjötið
um 22 kr. og nýlenduvörur um
16 kr. Feitmeti lækkaði um 1 kr.,
ostur 2 kr., kartöflur 15 kr„ græn-
meti 14 kr. og fiskur 10 kr. En
mjólk hefir staðið í stað.
Liðurinn hreinlætisvörur, skó-
fatnaður, klæðnaður o. fl. lækk-
aði um 5 kr. Þar af fatnaðurinn
2 kr.
Snyrting hækkar um 3,8 kr., en
læknar og lyf um 5 kr.
Menntun, bækur, blöð m. m.
hafa hækkað um 24 kr., talsíminn
•5 kr. og kvikmyndahúsin 6 kr.
Samgöngur og flutningar hafa
hækkað sem nemur 17 kr. Þar af
eru 9 kr. vegna hækkana frá járn-
brautunum, 6 kr. vegna hækkana
frá bifreiðum og 2 kr. vegna
hækkana á varahlutum til reið-
lijóla.
Aðalástæðan fyrir hækkun vísi-
tölunnar þar í landi er hækkun
skattanna en ekki hækkun vöru-
verðsins.
(T. sept. ’51 Alþýðublað
Hafnarfj arðar).
Leiðinleg prentvilla. Sú villa
hefir komist inn í fyrirsögn á 2.
síðu, að ljóðabók Guðmundar
Frímanns er kölluð Svört verða
sólskip, en á að vera sólskin.
Mðr Hnlldim
dðsent í íslenihum
Irœðum við Hdshélonn
Halldór Halldórsson, mennta-
skólakennari, hefir verið skipað-
ur dósent i íslenzku nútíðarmáli
og hagnýtri íslenzku kennslu við
Iláskóla Islands.
Bjarni Bjarnason, bæj-
arfógeti á Siglufirði
leystur frá embætti
að eigin ósk.
Samkvæmt frásögn Alþýðu-
blaðsins hefir Bjarni Bjarnason,
bæjarfógeti á Siglufirði og for-
seti bæjarstjórnar þar, verið
leystur frá embætti að eigin ósk.
Jafnframt segir blaðið, að rann-
sókn hafi verið fyrirskipuð um
embættisfærslu bæjarfógetans í
ákveðnum atriðum.
Sigurður Kristjónsson
skipaður skólastjóri
á Laugum.
Sigurður Kristjánsson, cand.
theol., frá Brautarholti í Svarfað-
ardal, hefir verið skipaður skóla-
stjóri að Laugum i Reykjadal.
Mótorbáturinn
Svanhólm ferst
Fullvíst er nú talið, að Svan-
liólm, litill vélbátur með þriggja
manna áhöfn, hafi farizt út af
Horni laust fyrir síðustu mánað-
armót. Báturinn var á leið til
Reykjavíkur héðan að norðan
með viðkomu í Bolungarvík. Hef
ir fundizt spýtnabrak úr honum
við Horn eftir að leit hófst að
honuni, nær viku eftir að síðast
spurð'st til hans.
Óþurrkar og
uppskerubrestur
Langur óþurrkakafli hefir stað-
ið undanfarið um Norður- og
austurland og eru mikil hey úti,
sem liggja undir stórskemmdum.
Um síðustu helgi brá til sunnan-
áttar, en hún var svo austlæg, að
ekki urðu þurrkar af.
Horfur um uppskeru garðá-
vaxta eru mjög misgóðar. Þar
sem næturfrost í ágúst skemmdu,
— og það var víða — eru þær
lélegar, annars fremur góðar.
Á. Þ.
Eru skólamál Akureyrar ekki
komin á vandræðastig ?