Alþýðumaðurinn - 02.10.1951, Side 1

KiDMumaountux
ZX/. órg.
Þriðjudagur 2. október 1951
35. tbl.
HIN „FRJÁLSA VERZLUN“ AFHJÚPUÐ:
Heildsoldr 09 sumir smdsalnr uppvísir
fld sÉm ohri
Viðskiptamálaráðherrann gripinn slíku flemtri, að
hann þverbrýtur hlutleysi útvarpsins til að reyna að
klóra yfir þá svívirðingu, að almenningur hefir verið
féflettur á grófasta hátt, meðan dýrtíð hefir skrúfazt
upp úr öllu valdi ýmist vegna aðgerða ríkisstjórnar-
innar eða aðgerðaleysis.
| GEYSILEG GREMJA HEFIR GRIPIÐ UM SIG
MEÐAL ALMENNINGS
Berfelavarnodaðnrinn
llppljóstran
Alþýðublaðsins.
Síðastliðinn fimmtudag birti
Alþýðublaðið þá frétt eftir for-
manni verðgæzlunefndar, Jóni
Sigurðssyni, f ramk væmdarstj óra
[ Alþýðusambandsins, að skýrslu-
söfnun verðgæzlustjóra hefði leitt
þann ömurlega og geigvæna sann-
leik í Ijós,
að heildsöluálagningin
hefði tvöfaldast eða
þrefaldast á mörgum
vörum, síðan verðlags-
eftirlit hefði verið af-
numið Og dæmi væru
til um, að hún hefði tí-
faldast og jafnvel þrett
ánfaldast!
Allra svívirðilegust væri hækk-
un heildsöluálagningar á þeim
vörum, sem keyptar væru fyrir
svonefndan bátagjaldeyri.
Sama dag gaf Tíminn einnig
I- svipaðar upplýsingar um álagn-
ingarokrið eftir fyrrgreindri
skýrslu. Nokkuð bar þó á því. að
í laumi væri reynt að berja í
brestina.
Dæmin, sem Alþýðublaðið
•lefndi, voru þessi:
Innflutningur
fyrir bátagjaldeyri.
Verðgæzlustjóri hefir látið at-
^uga álagningu á ca. 45 vöru-
Sendingum, sem flultar hafa ver-
Inn fyrir bátagjaldeyri.
Þessar vörusendingar voru
(id heildarverðiriœti í irmkaupi
lœpar 2 millj. kr. Útsöluverð-
ið hejði orðið með síðustu
verðlagsákvœðum rúmar 5.7
millj. kr., en varð rúmar 7
millj. kr. Aj þessum vörusend-
ingum hafa því heildsalar og
smásalar grœlt 1.3 millj. kr.
umfram þá álagningu, sem
leyfileg var, þegar verðlags-
ákvœðin voru í gildi, en það
var 6.5—8% í lieildsölu og 23
—32% í smásölu.
Eftirtektarvert er það, að verzl-
unarálagningin á þessum vöru-
sendingum hefði samkvæmt
ákvæðum átt að vera samtals kr.
1.145.000, en varð kr. 2.420.000.
Álagningin hefir með öðrum orð-
um mikið meira en tvöfaldast.
Ef álagningarhækkunin ein er
höfð í liuga, er hægt að sjá af
skýrslum verðgæzlustjóra. að til
eru dærni um, að álagningin hafi
hækkað í heildsölu um meir en
1300%. Víða hefir álagningin
hækkað um yfir 200% í heild-
sölu.
Þessi dæitu skulu nefnd:
Fluttir eru inn 200 kassar
aj niðursoðnum ávöxturp. I
staðinn fyrir 8% leggur heild-
salinn á 117.4%
300 kassar af döðlum eru
fluttir inn. í staðinn fyrir 8%
leggur heildsalinn á 89.8%.
20 kassar af ávaxtasafa eru
fluttir inn. í staðinn fyrir 8%
leggur heildsalinn á 86%.
Silkiblúndur eru fluttar inn
fyrir rúmar 4000 krónur. í
staðinn fyrir 9.5% leggur
heildsalinn á 153.2%. Þessi
sending hefði orðið í útsölu
rúrriar 17.000 krónur, ef verð-
lagsákvœðunuin liefði verið
fylgt, en varð rúmlega 43.000
lcrónur og hefir því hœkkað
um 26.000 krónur vegna af-
náms verðlagseflirlitsins.
Vefnaðarvörur.
Af skýrslu verðgæzlusljóra er
augljóst, að álagningin hefir
hækkað gífurlega á ýmis konar
vefnaðarvörum eftir að verðlags-
ákvæðin voru afnumin. Á einum
stað nemur hækkun álagningar-
innar yfir 1000% og víðast yfir
100% í heildsölu. Hækkun álagn-
ar í smásölu er minni, en þó eru
til dæmi, þar sem hún hefir meira
en þrefaldast.
Álagning á vefnaðarvörum var
yfirleitt 6.5% í heildsölu, en 23%
í smásölu. í heildsölu hefir álagn-
ingin nú sums staðar orðið yfir
60% og víðast yfir 15%-. Sem
dæmi mætti nefna eftirfarandi:
Innflytjandi flytur inn
gluggaljaldaefni og í staðinn
jyrir 6.5% leggur hann á
60%. Þessi eina sending hœkk-
ar vegna álagiiingarinnar um
meira en 30 þús. krónur.
Innflytjándi flytur inn
sokka. í staðinn fyrir 6.5%
leggur hann á 39.1%. Smá-
sali leggur á 40.7% í stáðinn
fyrir 23%. Þessi sending
hœkkar um 8700 krónur vegna
afnáms verðlagseftirlitsins.
Innflytjandi flytur inn
tvinna og í staðinn fyrir 6.5%
leggur hann á 23.4%, en smá-
salinn leggur á 96.1% í stað-
inn fyrir 23%. Lítil sending
hækkar þannig um meira en
5000 krónur.
Leir- og glervörur
og búsáhöld.
Skýrsla verðgæzlustjóra sýnir,
að álagningin á þessar nauð-
synjavörur hefir hækkað veru-
lega við afnám verðlagsákvæð-
anna, sem dæmi iná nefna, að
smásalar hafa flutt inn þrjár
vörutegundir og lagt á þær, sem
hér segir:
A leirvörur var álagning
samkvœmt verðlagsákvœðum
42%, en er nú hjá smásölum
61.8%. A kökubökkum var
álagningin samkvœmt ákvœð-
um 34%, en frjálsa álagning-
in nú 55.6%. Á borðbúnaði
var álagningin 34%, en er nú
50.3%,
1 heildsölu var álagningin á
■ leirvörur og glervörur 17%,
Nýstárleg:
Á sunnudaginn kemur er hinn
árlegi fjársöfnunardagur Samb.
ísl. berklasjúklinga, berklavarna-
dagurinn.
Þeir eru að vísu orðnir býsna
margir þessir dagar, sem einhver
samtök í landinu hafa valið sér
til fjáröflunar og ýmsir því farn-
ir að þreytast á þeirn, þótt í góð-
um tilgangi sé gert. Nokkru öðru
máli gegnir um berklavarnadag-
inn. Naumast hefir nokkurt mál-
efni nú í seinni tíð notið jafnal-
mennrar hylli og áhuga lands-
manna. Og árangurinn hefir orð-
ið eftir því. Heimilið að Reykja-
lundi hefir risið upp með jreim
myndarbrag, að vakið hefir at-
hygli og aðdáun hvers, er séð
hefir bæði innlendra manna og
erlendra. Enda er það svo, að þar
fer saman ágæt húsakynni og fyr-
irmyndar rekstur. Og það, sem
mest er um vert, þar hefir tekizt
að bjarga ómetanlegum verðmæt-
um. Á ég þar ekki aðeins við það
vinnuafl, sem hagnýtist þar en
annars færi að miklu leyti for-
görðum, heldur miklu fremur
hitt, að þar er markvisst unnið að
því að gefa þeim, sem sjúkir eru,
heilsuna á ný. Margur hefir þang-
að komið vonlaus um lífið og
framtíð sína, en dvölin þar hefir
gefið þeitn nýjan þrótt og nýja
trú á lifið og verðmæti þess. Af
þessum sökum hefir heimilið að
Reykjalundi verið óskabarn
landsmanna, og því er það, að
heimsókn að lleykjalundi er svo
sérstaklega ánægjuleg. Ég þori að
fullyrða, að það sé beinlínis
mannbætandi. að koma þangað
og kynna sér þau störf, sem þar
eru unnin og ræða við vistmenn-
ina um dvöl þeirra þar og við-
horf til lífsins.
en tvö dœmi um heildsölu-
álagningu sýna í öðru tilfell-
verðlagsákvœðum, en varð í
öðru tilfellinu 71.6%, en í
hinu 98%.
Verðgæzlustjóri upplýsir, að
samanlagt verð þriggja vöru-
sendinga af þessum vörutegund-
um hefði samkvæmt verðlags-
ákvæðum orðið 35.500 krónur í
útsölu, en hafi orðið rúmlega
48.000 krónur. Hafi því meðal-
verðhækkunin á vörum þessara
þriggja sendinga orðið 35.6%.
Framh. á 4. síðu.
imkiiija»ala
Sem betur fer er berklaveikin
nú á hröðu undanhaldi í landinu.
og enginn vafi er á, að Reykja-
lundur, þótt hann hafi ekki starf-
að lengi, á þar drjúgan þátt. Og
víst er um það, að hann mun í
framtíðinni verða eitt sterkasta
vígið til varnar hinum illa vá-
gesti.
En þótt þegar hafi verið mikið
unnið þar, er þar margt enn
ógert. Það starf, sem nú liggur
næst fyrir, er að koma upp vinnu-
skólum. Fram að þessu hefir
vinna farið fram í gömlum her-
mannaskálum. En þeir eru nú
orðnif svo úr sér gengnir, að við
þá verður ekki unað lengur. Því
er það, að enn er haldið áfram
fjársöfnun.
A berklavarnadeginum á sunnu-
dáginn kemur verða sem að und-
anförnu selt blaðið Reykjalund-
ur, sem S.I.B.S. gefur út á ári
hverju, og auk þess merki dags-
ins. Merkin eru nú með sérstök-
um hætti. Þau eru þannig gerð,
að þau eru tvöföld, og öll eins að
ytri sýn. En 200 þeirra eru sér-
merkt að innanverðu með áletr-
un 1—200. Þeim merkjum fylgj a
vinningar, sem lýst er í sérstakri
vinningaskrá, sem fylgir blaðinu
og auk þess má lesa í götuauglýs-
ingum. Hvert merki er þannig
happdrættismiði. Og hver, sem
merki kaupir, verður því að gæta
innan í það til þess að sjá, hvort
vinningur hafi fallið honum í
skaut. Meðal vinninganna eru t.
d. ferð með Gullfossi til Kaup-
mannahafnar fram og aftur, ferð
með Heklu til Glasgow, svo að
eitthvað sé nefnt.
A berklavarnadögum undan-
fai inna ára hafa Akureyringar
rélt S.Í.B.S. drengilega hjálpar-
hönd. Er þess að vænta að þeir
bregðist nú sem fyrr vel við þeg-
ar sölubörnin koma með merkin
og blaðið Reykjalund á sunnu-
daginn kemur. Með því að kaupa
merkin og blaðið leggja þeir sinn
skerf til að
STYÐJA SJÚKA
TIL SJÁLFSBJARGAR,
sem er einkunnarorð og verkefni
S. í. B. S.
Steindór Steindórsson
frá HlöSum.
__*____
Ágast sala Svalbaks
Miðvikudaginn í fyrri viku
seldi togarinn Svalbakur afla sinn
í Bretlandi fyrir 12.368 sterlings-
pund. Aflamagnið var 4000 kits.
inii 50.9%, en í hinu 57%.
Smásöluálagningin á þessar
sömu vörur var 32% samkv.