Alþýðumaðurinn - 23.10.1951, Page 1
XXI. árg.
Þriðjudagur 23. október 1951
37.tbl.
Imji svirir
Það þarf ekki að spyrja að því
hvað efst er í huga verkaraanna
nú á haustnóttum. Það er spurn-
ingin stærsta: Hvað fáum við að
gera í vetur? Það hefir svo oft
og greinilega verið rætt um það
í Alþýðumanninum undanfarið
hvernig verkamenn eru staddir á
vegi, að hér þarf fáu við að bæta.
En hinn ískaldi og nístandi veru-
leiki er sá, að daglaunamenn
horfa móti .komandi vetri með
tvær hendur tómar, og óvissuna
eina fyrir stafni. Það er því ekki
óhklegt að þeir fylgist með á-
huga á hvern veg bæjarstjórn
svarar þeirri áskorun, sem gerð
var á fundi í Alþýðuflokksfélagi
Akureyrar í síðustu viku, og fer
hér á eftir:
„Fundur, haldinn í Al-
þýðuflokksfélagi Akureyrar
18. okt. 1951, leyfir sér hér
með að skora á bæjarstjórn
Akureyrarkaupstaðar, að
gera nú þegar ráðstafanir til
að geta haldið uppi stöðugri
vinnu handa 70—80 manns
frá þessurn tíma, og eftir því
sem veðrátta leyfir allan
næsta vetur, og er þá gengið
út frá vinnumiðlun eftir slík-
um reglum og tíðkast hafa
undanfarna vetur.
Það ætti ekki að þurfa að
skýra það fyrir háttvirtri
bæjarstjórn, hve brýn nauð-
syn þetta er í hinni sívaxandi
dýrtíð, sem almenningur hef-
ir við að búa, og ört þverr-
andi atvinnumöguleikum,
þar sem stappar nærri fullri
stöðvun í sumum iðngrein-
um, og nær allar aðrar at-
vinnugreinar draga saman
seglin, og ekkert er að flýja
þótt menn vilau yfirgefa hús
og heimili til að afla sér at-
vinnu. Skorti bæjarsjóð fé
til framkvæmda atvinnu-
bótavinnu — verkefni liggja
næg fyrir, eins og oft hefir
°g
lifibrauðs á eðlilegan
heiðarlegan hátt.“
Eins og dýrtiðin er nú orðin
og fullt útlit fyrir að hún fari
vaxandi — er ástandið það, að
heimilisfeður berjast aðeins í
bökkum, þótt þeir hafi vinnu
hvern dag. Það er því langt frá
að þeir hafi í sumar lagt fyrir til
velrarins. Hér er því ekki á ann-
að að treysta en það, sem til fell-
ur dag frá degi, og hrekkur þó
trauðla til, því að yfir veturinn
verður að reikna með að veður
hamli útivinnu að all-verulegu
leyti. Það veltur því ekki lítið á
því fyrir þá, sem vilja bjargast
á heiðarlegan hátt, að fyrir liggi
verk, sem hægt er að ganga að
hvern vinnufæran dag. Þetta
verður ekki tryggt öðruvísi en að
slíkar framkvæmdir séu skipu-
lagðar, og alltaf til taks þegar
vinnufært veður er. Það er þetta,
fyrst og fremst, auk atvinnuaukn-
ingarinnar, sem áskorun Alþýðu-
flokksfundarins fer fram á. Allir
framsýnir og velviljaðir menn
sjá og skilja, að ekki dugar að
láta reka á reiðanum, þótt of
margir bæj arstj órnarf ulltrúarnir
séu ekki framsýnni en það, að
þeir haldi að slík framvinda —
eða aftur — sé sú ákjósanlegasta.
Er því að vænta að bæjarstjórn
RÆÐAN ER í
ALÞÝÐUBLAÐINU
10. okt. s. I.
Margir hafa spurt, hvort
Alþm. muni ekki flytja hina
snjöllu útvarpsræðu Hannibals
um fjárlögin 1952. Því miður
sér blaðið sér það ekki fært
sökum rúmleysis, en vill minna
á, að ræðan er prentuð í Al-
þýðublaðinu 10. okt. s. 1.
verður að Hótel Norður-
landi föstudaginn 26.
okt. n. k. og hefst kl. 8,30
e. h. stundvíslega.
Sýnd verður stutt
kvikmynd,
spiluð félagsvist og
dansað.
Mætið stundvíslega með spil og
blýant.
Aðgangseyrir kr. 15,00.
A Iþýð uflokksfélögin.
beri gæfu til að taka mannlega á
þessum málum.
Halldór Friðjónsson.
Barnaverndarfélög landsins
hafa valið sér fyrsta vetrardag
fyrir hátíðar- og kynningardag.
Þann dag er kynnt stefna félag-
anna og fjár aflað til starfsemi
þeirra. Barnaverndarfélög hafa
nú verið stofnuð í 7 kaupstöðum,
og er hreyfing þessi í örum vexti.
en ofurlítið mismunandi verkefni
hafa þau valið sér eftir þörf og
staðháttum heima fyrir.
Barnaverndaxfélag Akureyrar
verið bent á -— verður að hefir sett sér það takmark að
taka bráðabirgðalán til að koma á fót vistheimili fyrir mun-
halda uppi vinnu yfir vetur- aðarlaus eða heimilislaus börn
inn. Bæði heimilisfeður og til dvalar um lengri eða skemmri
atvinnulausir einhleypirj tíma. En ekki verður neitt fram-
menn, verða að fá vinnu,! lcvæmt í þessu efni með tvær
annars er sú vá fyrir dyrum, hendur tómar. Verður félagið því
sem hvorki bær eða ríki geta að treysta á örlæti bæjarbúa til
látið afskiptalaust að herji að leggja þessu máli lið, svo að
heiðarlega og vinnufúsa það geti komist sem fyrst í fram-
menn, sem óska þess eins að kvæmd.
fá að vinna sér og sínurn | Barnaverndardagurinn er næst-
komandi laugardag. Fara þá fram
ýmsar skemmtanir á vegum félags
ins og alrnenn merkjasala. Jafn-
framt verður seld ný barnabók,
sem Stefán Júlíusson hefir tekið
saman, og gefin hefir verið út til
sölu þennan dag. Bókin heitir:
„Sólhvörf 1951“. Kvikmyndasýn-
ingar verða um daginn í kvik-
mvndahúsum bæjarins, og um
kvöldið verður almennur dans-
leikur að Hótel Norðurlandi.
Bæjarbúar sýndu góðan skiln-
ing á verkefnum félagsins og
brugðust vel við á fyrsta fjáröfl-
unardegi þess í fyrra. Þess er
fastlega vænst, að svo verði einn-
ig nú. Hver, sem sækir skemmt-
anir barnaverndardagsins og
kaupir merki hans, réttir um leið
minnstu og verst settu borgurum
bæjarins hjálparhönd. Hann
leggur gull í lófa framtíðarinnar.
Eiríkur Sigurðsson.
Einn hinna stórathyglisverðu
viðburða í stjórnmálalJi ná-
grannalanda vorra hinar síðustu
vikur eru úrslit bæjarstjórnar-
kosninganna norsku. Gegnir það
furðu hversu afturliald.ð íslenzka
hefir verið þögult urn þau. Ut-
varpið hefir þagað að mestu, og
afturhaldsblöðin látið fregnirnar
vera sem fyrirferðarminnstar, eða
þá hreinar blekkingar, enda þótt
sumar væru fremur ófimlegar,
eins og fréttaklausa Morgunblaðs-
ins, sem hafði að yfirskrift, að
Alþýðuflokkurinn norski hefði
tapað 10,5% af alkvæðum sín-
um í Osló, en bætti samt við sig
4 fulltrúum. En eins og síðar mun
sýnt fram á hefir afturhaldið ís-
lenzka fullar ástæður til þess að
dylja eftir megni sigur Alþýðu-
flokkslns norska.
Tvennt er athyglisvert við
kosningaúrslitin í Noregi: Fylgis-
aukning Alþýðuflokksins og hrun
kommúnistaflokksins, sem eftir
þessa útreið virðist vera að leys-
ast algerlega upp.
Fyrir kosningarnar ríki all-
mikil óvissa um, hver verða
mundu úrslit þeirra. Alþýðu-
flokkurinn átti að ýmsu leyti ó-
hægt um vik. Hann hefir nú far-
ið með stjórn landsins síðan
stríðinu lauk, og átt í margföld-
um erfiðleikum. Húsnæðisvand-
ræði eru mikil hvervetna um
Noreg og ver hefir tekizt að
greiða úr þeim, en menn væntu
að loknu stríði. Vígbúnaður
landsins kostar offjár, svo að
skattabyrðin er þung, bæði vegna
þess og þó einkum endurreisnar
landsins, því að margt var í rúst-
um að stríðinu loknu. En stefna
Alþýðuflokksins hefir verið ó-
hvikul, þ. e. sú að hamla gegn
atvinnuleysi og halda dýrtíð í
skefjum. Hið fyrrá hefir tekist.
Atvinnuleysi mun naumast til, en
erfiðara hefir gengið um dýrtíð-
ina, en með takmörkuðum inn-
flutningsuppbótum og ströngu
verðlagseftirliti jafnt á erlendum
sem innlendum varningi, hefir þó
tekist að stemma verulega stigu
fyrir verðhækkunum.. Launum
er og haldið í samræmi við ann-
að verðlag í landinu. Eins og
nærri má geta, eru alltaf margir,
sem eru óánægðir með slíkar ráð-
stafanir, og borgaraflokkarnir
notuðu hvert tækifæri, er þeim
gafst, til þess að ala á slíku. Mátti
þar heyra sama sönginn og í aft-
urhaldsblöðunum íslenzku um
stefnu Alþýðuflokksins hér heima,
sem var í.öllum höfuðdráttum
rnótuð af sömu meginreglum og
stefna Alþýðuflokksins í Noregi.
En auðsætt er, að kjósendurnir
norsku láta ekki hafa sig að leik-
soppi lýðskrumara afturhaldslns.
Þeir hafa enn á ný sýnt, að þeir
eru trúir þeirri einu stjórnmála-
stefnu, sem reynslan hefir sýnt,
að miðuð er við heildarhag, en
ekki til þess að draga fram hlut
okrara og spákaupmanna, eins og
stefna auðvaldsflokkanna er hvar-
vetna um heim. Og þess vegna er
afturhaldinu á Islandi blóðilla
við að hingað berist fregnir af
úrslitunum í Noregi. Það veit
ofurvel, að hér á landi er barist
um sömu stefnu og þar. Og hver
sigur, sem stefna Alþýðuflokk-
anna vinnur, grefur undan grunn-
múrum auðvalds og afturhalds.
Þá má segja að hrakfarir
kommúnista í Noregi séu með ein-
dæmum. En raunar eru þær vel
skiljanlegar, ef' málið er grand-
skoðað. í»ar sem annars staðar í
lýðræðislöndum hafa kommún-
istar beitt öllu sínu magni til
þess eins að koma af stað þjóð-
félagslegum glundroða, og al-
menningur er íekinn að þreytast
á glamri þeirra og gífuryrðum.
En mestu mun þó hafa ráðið um
hrun flokksins þjónkun hans við
rhússneska hagsmuni. Norð-
menn eru vel minnugir atburð-
anna frá 1940. Og þeir eru stað-
ráðnir í að láta þá atburði ekki
endurtaka sig. Hvorki á þann
hátt, að erlendur innrásarher
hitti þar fyrir varnarlausa og ó-
viðbúna þjóð, né að þeir ali við
brjóst sér flokk manna, sem bíð-
ur fyrsta tækifæris að svíkja föð-
urland sitt og þjóð í hendur er-
lendu valdi. Af þessum orsökum
er kommúnisminn að þurrkast út
í Noregi. Fólkið skilur betur og
betur að kommúnistar eru reiðu-
búnir til að taka að sér hlutverk
Qvislings og hans kumpána, og
hverfur því óðfluga úr röðuni
Moskvumannanna, sem þeir hafa
áður látið ginnast í af fagurgala
forystumannanna.
Kosningarnar norsku eru lær-
dómsrikar fyrir oss íslendinga.
Þær sýna oss áþreifanlega hvert
stefna ber, og þær eru lögeggjan
til allra frjálslvndra manna um
að sk'ipa sér undir það merki, sem
þar var barist fyrir og sigra.
Kirkjan. MessaS n. k. sunnudag kl.
5 s. d.
Hjúslcapur: Anna Sveinbjarnardótt-
ir, Gránufélagsgötu 1 og Tómas Guð-
niundston.
Utvarpsumrœðurnar um verð-
lagsmálin eru í kvöld.