Alþýðumaðurinn - 23.10.1951, Blaðsíða 2

2
ALÞÝÐUMAÐURINN
Þriðjudagur 23. október 1951
ALÞÝÐUMAÐURINN
Utgeíandi:
Alþýðuflokksfélag Akureyrar
Ritstjóri:
Bragi Sigurjónsson, Bjarkarstíg 7.
Sími 1604.
Verð kr. 20.00 á ári.
Prentsmiðja Björns Jónssonar h.f.
, _______ j r,___-___—
Dagur Sameinuðu
þjóðanna
Á morgun er svoneíndur dag-
ur Sameinuðu þjóðanna, dagur
til að minna á og vekja umhugs-
un um merkileg samtök.
Ein íegursta hugsjón manns-
andans er bræðralags-hugsjónin
og af henni er einmitt sprottin
hugmyndin um samtök allra
þjóða. Tilraun til framkvæmdar
hennar var Þjóðabandalagið
gamla og nú þau samtök, sem
táknuð eru með heitinu Samein-
uðu þjóðirnar.
Það liggur í hlutarins eðli, að
smáþjóð eins og vér Islendingar,
sem hvorki getur né vill viður-
kennt hnefaréttinn, hlýtur að
fagna og fylgja af heilum hug
hverri þeirri hugmynd, er gengur
í þá átt að bæta sambúð þjóða,
jafna deilur á friðsaman hátt og
kynna menningu og framfarir
þeirra á gagnkvæman hátt. Af
þessum sökuni hafa íslendingar
líka gerzt aðilar að samtökunum.
Hins er svo ekki að dyjast, að
meginþungi ábyrgðarinnar af
því, hvort samstarf þetta fer vel
eða illa úr hendi, lilýtur óhjá-
kvæmilega að hvíla á herðum
stórþjóðanna, þeirra sem valdið
og aflið hafa, þótt smáþjóðir ættu
aldrei að vanmeta sín áhrif, ef
þær sýna hreinskilni, heiðarleik
og stefnufestu í aðild sinni að
samstarfinu.
Því er ekki að leyna, að tor-
tryggni, úlfúð, yfirgangur og
fjandskapur vaða víða uppi nú
í samskiptum þjóða. Vér getum
deilt um, hver eða hverjir eigi
sökina í þelta eða hitt skiptið, en
um hitt deilum vér aldrei, að slík
viðskipti milli þjóða eiga að
hverfa og leiða aldrei til jákvæðs
árangurs. Oss er líka ljóst, ef vér
athugum starfsemi Sameinuðu
þjóðanna gaumgæfilega og með
sanngirni, þá er það fjölmargt,
sem þessi samtök hafa áorkað til
verulegs góðs, enda þótt margt
hafi líka því miður farið í
handaskolum.
Og því hlýtur það að vera ósk
vor og trú, ósk og trú alls hins
hrellda mannkyns á þessum tím-
um örvggisleysis og margvíslegra
erfiðleika, að þau einu samtök
þó, sem gefa nokkra von um frið-
sælli og bjartari framtíð, megi
eflast og þroskast, megi öðlast
þrótt, þolgæði og farsæld til að
leysa sem flest vandamál þjóð-
anna á sem hamingjudrýgstan
hátt.
Frnmvarp um ö
vinnnstöðum tlutt
a
enn á Alþingi.
I flðeins þreinur im létu 22 mrn lil 09 27
urðu énrkjcrír vegna slysa i vinnustöðum.
Nálcga 13 milljónir króna voru
á síðastliðnum 7 árum greiddar
í bœtur vegna slysa á vinnustöðv-
um. Og á árunum 1944—1946
lenzkra iðnrekenda 10. sept. sl.,
hafi þessi sérfræðingur haldið at-
hyglisverða ræðu um dvöl sína
hér o.fl. og meðal annars mælt á
var vinnulapið af völdum slíkra þessa leið:
slysa, sem svaraði ársstarfi 417
manna. A þessum þremur árum
létu 22 tnenn lífið af slysjörum
á vinnustöðum og 37 urðu óverk-
færir af sömu orsökum.
En þrátt fyrir þessar geigvæn-
legu staðreyndir, var hinu ýtar-
lega frumvarpi urn öryggisráð-
stafanir á vinnustöðum, sem Emil
Jónsson lét semja, meðan hann
var ráðherra, vísað frá í efri deild
alþingis í fyrra, og hafði þá verið
rætt á þremur þingum án þess að
ná fram að ganga. Nú hefir Emil
jónsson lagt þetta gagnmerka og
nauðsynlega frumvarp enn fram
á alþingi.
Greinargerð sú, sem flutnings-
maður lætur fylgja frumvarpinu
er svohlj óðandi:
„Frumvarp þetta hefir verið
flutt á undanförnum þrem þing-
um, en ekki náð fram að ganga.
Má það merkilegt heita um jafn
sjálfsagt öryggismál og þetta, að
frumvarpið skuli ekki þegar fyrir
löngu hafa verið gert að lögum.
Á síðasta þingi hlaut það þó sam-
þyklci neðri deildar, að vísu nokk-
uð breytt, en efri deild vék því
frá með rökstuddri dagskrá.
Það var aðalefni hinnar rök-
studdu dagskrár, að ríkisstjórn-
inni skyldi falið að athuga, hvort
ekki væri hagkvæmt og eðlilegt
að sameina skipaskoðun ríkisins
og verksmiðjueftirlitið undir eina
stjórn og hve mikið það mundi
spara í útgjöldum. En þar sem
fyrir liggja greinargóðar um-
sagnir um það mál frá þeim, sem
gerzt mega um það vita, þykir
ekki ástæða til að bíða eftir frek-
ari umsögnum um það efni, og
því er þetta frumvarp flutt nú,
svo tímanlega, að auðvelt sé að
afgreiða málið þess vegna.
Síðan þetta mál var hér til um-
ræðu síðast hefir það gerzt, að
hingað til lands hefir komið á
arinnar í París iðnaðarsérfræð-
ingur til að kynna sér ástand og
starfsaðferðir íslenzks iðnaðar og
til að gera tillögur um bætt vinnu-
skilyrði og hagkvæmari vinnu-
brögð. Kom sérfræðingur þessi
hingað í samráði við Félag ís-
lenzkra iðnrekenda. Hann skoð-
aði hér 40 verksmiðjur og mun
að sjálfsögðu senda skýrslu um
för sína hingað og ráð og tillög-
ur, eftir því sem honum finnst
ástæða til. En í 13. tölublaði
tímaritsins „íslenzkur iðnaður“,
sem út kom í sl. mánuði, er frá
því skýrt, að á fundi í Félagi ís-
„Og að lokum eitt atriði
enn. Ykkar eigin skýrslur
sýna, að á árunum 1944—45
og 1946 töpuðust 104231
vinnudagur og 22 mannslíf
vegna slysa á vinnustöðvum.
Þar við bættust 37 starfsmenn,
sem urðu með öllu óverkfærir
af sömu orsökum. Þetta sam-
svarar vinnu 417 starfsmanna
í heilt ár, án þess að tillit sé
tekið til þeirrar eymdar og
þjáninga, sem þetta fólk og að-
standendur þess hafa orðið
fyrir. Getið þið talað um
aukna verknýtingu í iðnaði og
og þessa reynslu í sömu and-
ránni, þegar tillit er tekið til
þess, hve hörmulega skortjr á
nauðsynlegar varúðarráðstaf-
anir gegn slysahættu í verk-
smiðjum og vinnustofum? -—
Fyrsta vörn ykkar er ef til vill
þessi: „Ég hef ekki efni á
því.“ Leyfið mér að minna
ykkur á, að samkvæmt ykkar
eigin tölum þá hafið þið sl. 7
ár greitt kr. 12.920.060.00
vegna þessara slysa, og auk
þess hafið þið misst þessa
menn og framleiðslu þeirra.
Það er engin nauðsyn að
benda á, hvaða ráð er hægt
að finna við þessu. Þið þekk-
ið þau eins vel og ég.“
Mætti þetta álit hins gagn-
merka erlenda sérfræðings verða
til þess að opna augu háttvirtra
alþingismanna fyrir nauðsyn þess
að samþykkja frumvarp þetta.
Frumvarpið er nú borið fram
eins og það var lagt fyrir síðast,
að því við bættu, að inn í það
eru teknar þær breytingar, er iðn-
aðarnefnd N. d. varð sammála
um á síðasta þingi, og ennfremur
breytingar þær, er hv. 5. þm.
Reykvíkinga flutti á þskj. 293.
Að öðru leyti vísast til hinna
ýtarlegu athugasemda, er fylgdu
frv., þegar það var fyrst lagt
fram, á þskj. 180 1948.“
Til athugunar fyrir Akureyr-
inga er rétt að benda á, að meðal
þeirra alþingismanna í fyrra, sem
lögðust gegn frumvarpinu um ör-
yggisráðstafanir á vinnustöðum
eða vildu draga úr gagnsemi þess,
voru Jónas G. Rafnar,
þingmaður kjördæmisins,
og Bernharð Stefónsson,
1. þingmaður Eyfirðinga
og þar með Glerórþorps-
búa, en sv° sem kunnugt er
varða þessi mál mjög marga Ak-
ureyringa og Glerárþorpsbúa.
Freumarg) Gr^lfa þ. Gríslasonai* taan
skattg’reiðsliir lajéua vekur iiilkla
n-M 9 Nú hefir stjórn Kvenréttinda-
* ^ ® félags íslands lýst yfir eindregn-
um stuðningi við frumvarp þetta,
og má telja fullvíst, að konur
yfirleitt telji hér mikið réttlætis-
mál á ferðinni.
Hins vegar hefir þegar komið
fram á alþingi andspyrna gegn
frumvarpinu. Hefir Framsóknar-
flokkurinn með Skúla Guðmunds-
son í broddi fylkingar gengið
þar fram fyrir skjöldu íhaldsins.
Mælir svo íyrir, að hjón skuli vera
tveir sjálfstæðir skattþegnar
Gylfi Þ. Gíslason flytur í neðri
deild Alþingis frumvarp um
breytingu á lögunum um tekju-
og eignarskatt. Er liún í því fólgin,
að lijón skuli teljast sjálfstœðir
skattþegnar hvort um sig. Og
hafi annað hvort þeirra engar
tekjur eða lœgri tekjur en hitt,
skuli því reiknaðar til skatts allt
ur hins fyrr nefnda verði allt
að 18000 kr„ en þó aldrei
hærri en tekjur hins.
4. Ef bæði hjóna vinna utan son
heimilis og tekjur hvors eru
hærri en 18000 kr„ skal hvort
um sig greiða skatt af þeim
tekjum, sem það aflar.“
Ennfremur segir m. a. í grein-
að helmingur tekna hins, þó
aldrei hœrri upphœð en 18000 argerðinni:
kr. né heldur meira en svo, að \ „Skipan sú, sem gert er ráð
tekjur þess fari jram úr tekjum fyrir í frv. þessu á skattamálum
hjóna, er hin eina, sem tekur fullt
tillit til þjóðfélagsaðstöðu giftra
kvenna í nútímaþjóðfélagi og
metur svo sem vert er hin mikil-
vægu störf þeirra, hvort sem þau
eru innt af hendi innan vébanda
1. Ef aðeins annað hjóna heimilis eða utan þess. Hér er
hins.
í greinargerð Gylfa fyrir frurrv
varpinu segir svo um reglur þær,
sem gert er ráð fyrir í frumvarp-
inu um skattgreiðslu hjóna:
vinnur utan heimilis, skal tekj-
um þess skipt til helminga
milli þeirra, en tekjur þess,
sem ekki vinnur utan heimilis,
skulu þó aldrei taldar hærri en
18000 kr.
2. Ef bæði hjóna vinna ut-
an heimilis, en tekjur hvors
um sig eru lægri en 18000 kr„
skal sameiginlegum tekj um
þeirra skipt jafnt milli þeirra.
3. Ef bæði hjóna vinna ut-
an heimilis og tekjur annars
eru hærri en 18000 kr„ en
hins lægri, skal bætt við tekj-
ur þess, sem tekjulægra er, svo
miklu af tekjum hins, að tekj-
því um brýnt hagsmuna- og rétt-
indamál að ræða. Ýmsum kunna
að þykja tillögur þessar róttæk
breyting miðað við skipan þá,
sem nú ríkir. En þess má geta í
því sambandi, að svipaðar reglur
eru engan veginn óþekktar með
öðrum þjóðum. I Bandaríkjunum
er hjónum t. d. í sjálfsvald sett,
hvort þau telja sameiginlega fram
til skatts eða hvort í sínu lagi og
mega þá skipta tekjum þeim, sem
annað aflar, milli sín, án nokkurr-
air takmörkunar. Þar er því geng-
ið enn lengra á þeirri braut, sem
Jagt er til í frv. þessu að haldið
verði út á hér.“
NYKOM3Ð:
Sagfílar
4”, 5” og 6”
Járnsagarbogar
Bollapör
Smádiskar
Steikarföt
Kartöfiuföt
Sósuskálar
Sykurker og
rjómakönnur.
Kðupfélag verhamanna
N ýlenduvörudeild