Alþýðumaðurinn - 13.11.1951, Blaðsíða 1

XXI. árg.
Þriðj udagur 13. nóvember 1951
40. tbl.
Afrek Heiðnabergsstj ðrnarinnar:
Dýrfíð vex risaskrefum, iðnaðurinm rambar á glöf-
urtarbarmi, vöruskiptajöfnuðurinn er óhagsfæðari
en nokkru sinni fyrr, þjóðin verður ölmusuþegi í ae
stærri sfól, bótaútvegur ber sig ekki þrótt fyrir geng-
tslækkun og bófogjaldeyri, hólfverkaður salffiskur
er íluffur úf fil fullverkunar, svo að bæði afvinnu og
gjaldeyri er kasfað á glæ í sfórum sfíl, kjöf er fluff
úr Sartdi, svo að stórkosflegur kjöfskortur verður,
gjaldcyri er sóað blinf og skipulagslaust í ónauðsyn-
Eegan innflutning sem nauðsynlegan, meðan heild-
selastéftin og braskaralýður veltir upp ævintýraleg-
um gróða.
Kuomingtangstjórn
á íslandi.
Einhver gjörspilltasta og dáð-
lausasta stjórn, sem rikt hefir í
heiminum á þessari öld, er talin
vera Kuomintangstjórnin kin-
verska. Þrátt fyrir itrekaðar til-
raunir gjörspilltra stjórnar-
kiíkna annars staðar befir met
hinnar kínversku í dáðleysi ekki
verið slegið fyrr en nú — af sam-
stjórn Ihalds og Framsóljnar á
ísland . Þar margmenna semsé á
stjórnarbikkjunni allir þeir lest-
ir og allur sá vesaldómur í auk-
inni cg endu spllltri útgáfu, sem
Kuomintangstjórnin varð fræg af
endemum fyrir, og leggur skugg-
ann af þeirri helreið inn á hvert
einasta alþýðuheimili á íslandi:
Kauprrfáttur vinnutekna hefir
verið rýrður gífuilega, svartur
markaður er rekinn sem
„frjáls verzlun“, gjaldeyrishalli
þjóðarbúsins vex og vex, ölmusu-
fé er betlað mánuð eftir mánuð
inn í landið, sukkrekstri bátaút-
vegs’ns er haldið á eins konar
heiðu' slaunum hjá þjóðirini,
myndarleg fiskþurrkunarhús
stánda hálftóm eftir að of fjár
h(jf'r verið lagt i byggingu
þéirra. Nú þykir semsé snjall bú-
hnykkur að flytja saltfiskinn
hálfverkaðan úr landi og fleygja
þann’g atvinnu og gjaldeyri í
aðrar þjóðir. Kjöt ér flutt úr
landi, svo kjötskortur myndast,
en almenningi er boðið upp á
hvalkjöt, gamalkúakjöt og úti-
i gönguhrossakjöt, en ofsagróða-
mönnum upp á uxatungur frá
| Bandaríkjunum og niðursoðinn
lax frá Kanada. Framle ðsluráð
Ir.ndhúnaðarins auglýsir heild-
söluverð til bænda á ýmsum
flokkum kjöts, en fjölmörg
kaupíéiögin neyta einokunarað-
'siöðu sinnar með kjötverzlun og
, skammla :nun lægra verð. Verk-
s rdðjur gefast upp við iðnrekst-
* ur í vaxand'. mæl , en aðrar hefja
| viðgerðarvinnu á innfluttum vör-
um svo sem skóverksmiðjan Ið-
unn, sem um skeið kvað hafa
unnið mest að því að festa
forsvaranlega sólana undir rán-
dýran spánskan skófatnað. Epl-
um og vínberjum rignir úr flug-
vélum yfir bæi og þorp handa
þeim, sem geta keypt, en mjólk
ger'st svo dýr, að fátæk barna-
heimili verða að spara hana stór-
lega börnunum til meins. En
heildsalar græða. Þeir mega óá-
reittir meira að segja stunda stór-
felldan vasaþjófnað af allri þjóð-
inni gegnum „frjálsa verzlun“,
því að viðskiptamálaráðherrann
heldur þagnarskildi yfir slíkum
launræningjum. Þeir eru nefni-
lega á réttri línu, Kuomintang-
línunni!
Slcósveinar
stórbraskaranna.
„Heimilisböl er þyngra en tár-
1 um taki“, kveina hinir óbreyttu
Framsóknarmenn nú. Þeir hafa
1 m'sst forystumenn sína í Heiðna-
hergið,' þar sem þeir þjóna stór-
bröskurum íhaldsins til borðs og
baðherhergis af hinni litilþæg-
ustu lipurð: Forsætisráðherrann
leggur Kuomintangklíkunni til
meinleys.ssvipinn, fjánnálaráð-
herrann sparsemdarvottinn með
eyrinn, meðan íhaldið bruðlar
með krónuna og drepur tittlinga
að baki þessum einfalda og smá-
borgaralega nurlara, en einurð-
arljómann á auðvaldsbrána á
landbúnaðarráðherrann að setja,
þessi sem hefir undanfarin ár
verið að reyna að telja sér og
öðrum trú um, að hann einn ut-
anrík.smálaráðherra hafi þorað á
sínum tíma að segja nei við Hitl-
er sáluga, hvað síðari viðbrögð
mannsins afsanna, því að hann
■ irðist hvo:ki hrár né soðinn í
nokkru máli.
Hrólpi'æðisherssainkoma
SjiJísiæðisflo'.ksins.
EimbovQ társjsJélfÍs'
skálalkoiBðt
El.nborg Lárusdóttir skáldkona
var sextug í gær. Samtímis kom
hér í bókabúðir. síðasta og 17.
bók hennar, síðan skáldferih
hennar hófst 1935.
ELnborg Lárusdóttir er fædd
að Tunguhálsi í Skagafirði 12.
nóvember 1811. Dóttir Lárusa
bónda Þorsteinssonar og Þóreyj
ar Bjarnadóttur. Hún stundað,
nám í kvennaskólanum á Blöndu-
ósi tvo vetur. Einn’g í Kennara-
skólanum og á hússtjórnarnám-
skeiði á Akureyri. 1918 giftlst
hún sr. Ingimar Jónssyni, síðar
skóiastjóra í Reykjavík. Hefir
það orðið hlutskipti hennar að
stunda ritstörfin samfaTa erils-
sömum og umsvifamiklum heim-
isstörfum. Gegnir því mikilli
furðu hve slórvirk hún hefir
reynst á rityellinum, en hún hefir
látlð frá sér fara ekki færri en
17 bækur á 16 árum, og sumar
all stórar. Sannar þetta að hér er
engin miðhingskona á ferð, og að
s:áldefniviðurinn, sem hún
hefii hlotið í vöggugjöf, og aukið
hann og eflt í skóla lífsreynsl-
nnar, er góðviður frá rótum og
nærður af háleitri köllun, dreng-
skap og göfugri ást til guðs og
Ég hirði ekki að telja upp
nöfnin á ritverkum Elinborgar.
En meðan allt er á leið norður
og n ður í voru íslenzka Kína-
veldi, efnir íhaldið til múgsefj-
narhátíðar meðal fylgjenda
sinna. Kallaði það samkundu j Þjóðin- þekkir þau og hefir lesið
sína landsfund og fengu þar eng-
ir skoðun að hafa nema Trúin,
vonin og kærleikurinn, þ. e.
Bjarni, Björn og Olafur. Gegn
þau með kostgæfni. Bækur Elin-
borgar hafa ekki rykfallið í skáp-
um bókabúðanna. Þær hafa ver-
ið keyptar og les'nar. Fólkið hef-
ir frá öndverðu fundið, að bak
íhaldshjörðin að ganga sér til við sögurnar hennar Elinborgar
því að hafa engar skoðanir fékk
beitar e:na kvöldstund í Þjóð-
leikhúsið og horfa á „Nei, þetta
er ekki hægt“ í Sjálfstæðishús-
inu. A eftir var hún svo reiðubú-
in til að lýsa yfir með fögrum
orðum, að atvlnnuleysi, lög-
verndaður svartimarkaður, hrun
iðnaðar, íaprekstur bátaútvegs-
ins, húsnæðisvandræði, aukin
dýrtíð og hvers konar siðleysi í
viðskiptum og réttarmálum væri
aðalsmerki hins stolta íslenzka
lýðveldis, sem raunar væri ein-
ungis orðið til fyrir þrautseiga
haráttu Sjálfstæðisflokksins og
þá fyrst og fremst hins ágæta for-
manns hans, Olafs Thors, þótt
hann hefði að sjálfsögðu notið
ómetanlegrar aðstoðar hins
dj arfhuga utanríkismálaráðherra,
Bjarna Benediktssonar, og snjall-
gáfaða vlðskiptamálaráðherra,
Björns Ólafssonar! Svo var hróp-
að húrra fyrir ættjörðinni, sungn-
Framh. á 4. síðu.
; slær heltt hjarta, þar er skilnlng-
I ur á rökum lífs og ljóss, og víð-
^ faðma kærleikur, hrelnn og göf-
ugur, sem áldrei hregst söguper-
^ sónum, hvað sem mætir þelm.
j OIlu er stefnt hellu í höfn. Hjarta
björgunarmannsins slær á réttum
! s’að. Sögur eins og Förumenn,
I Strandarkirkja, Símon í Norður-
hlíð og • Steingerður gleymast
j ekki. Þær endast lengur en með-
an fvrsti lesturinn stendur yfir.
Síðasta sagan, Anna María, er
gefin út í tilefni af sextugsafmæli
j skáldkonunnar. A henni sjást
j eng’n ellimörk frá höfundarins
j liálfu, enda efnið sótt til æskuára
; skáldkonunnar. Anna María er
. námsstúlka í kvennaskóla í sveit,
þar sem eru milli 50 og 60 náms-
: meyjar úr flestum héruðum
1 landsins. Anna María er yngst
þelrra, fákunnandi sveitastúlka,
seni er nú fyrst að kynnast líflnu.
i En cfniviðurinn er góður. Eftir-;
tektin næm og grundandi, hæfi-
leikar fágætir og viðhorfin til
hlns daglega lífs helmanumln úr
hreinleika hugarfarsins og dyggð-
ugu dagfari. Sem áhorfandi kynn-
ist Anna María hinunr margleitu
lyndiseinkunum skólasystranna,
áhugamálum þeirra, framferði og
viðhoifum tll lífsins. Þar kennir
margra grasa, sem von er, en
skáldkonan á gnægð skilnings,
skarpskyggni, umburðarlyndis,
fvrirgefningar og mannkærleika
til að sk.la öllunr þessum mislita
hóp svo vel í lröfn að loknum
skólavetr num, að lesand’nn ekki
einu sinni fyrirgefur alla hrestina
fari hverrar sérstakrar stúlku,
heldur ann þeim einni og öllum
þess hrautargengis, sem æskan
ætíð óskar sér, og 'fylgir þeirrt
vohbjartur út á meðal þjóðar-
’.nnar, þar senr mikilvæg verkefni
bíða þeirra í faðnri friðsælla dala
og vlð báruhjal klettóttra stranda.
Þarna er líka á góðlállegan hátt
dregið fram í dagsljósið ýmis-
’-egt, sem fyrir kemur í skólanum,
hvernig kennarar og nemendur
bregðast við því, og við hvað
skólaæskan hjó á þeinr tíma, sem
sagan gerð’st, og hvernig sigrast
er á öllu þessu með góðgirni og
samstarfi kenúa a og nemenda,
þótt kjörin séu kröpp og ýmis-
legs ábótavant.
Er ég ekki í neinum vafa um
að’ þessi saga njóti sömu vin-
sælda og aðrar bækur skáldkon-
unnar, enda á hún fullt erindi tll
fólks’ns eins og fyrri bækur henn-
ar. Og við, sem lröfunr fylgzt nreð
sigrum Elinborgar Lárusdóttur
undanfarin 16 ár, leggjum þessa
nýju bók frá okkur að loknum
lestri með þeirri von og ósk að
enn megum v’ð sjá hana skipa
sinn sess meðal sagnaskálda þjóð-
arinnar með sama sónra og
reisn eg h’ngað til — og jafnvel
betur.
Halldór Friðjónsson.