Alþýðumaðurinn - 20.11.1951, Blaðsíða 2

2
ALÞÝÐUMAÐURINN
ÞriSjudagur 20. nóvember 1951
Utflutningurinn d dilkakjöti
ÁLÞÝÐUMAÐURINN
Utgefandi:
Alþýð'uflokk félag Akureyrar
Ritstjóri:
Bragi Sigurjónsson, Bjarkarslíg Jl.
Sími 1604.
Ve:ð kr. 20.00 á ári.
Prentsmiðja Björns Jónssonar li.f.
,. ————t
Andieia volaöir mm
Landsfundur Sjálfstæðismanna
hefir um skeið verið helzta að-
hlátursefni almennings. Þó hefir
forysta Framsóknar ekki hlegið.
Henni hefir semsé fundizt, að
stórmeistari Sjálfstæðisins hafi
gerzt fulldjarftækur á nýju föt
keisarans, þ. e. frægð „bjargráð-
anna“ margumtöluðu: gengis-
lækkunina, „frjálsu verzlunina“,
„viðreisn atvinnuveganna“ o. s.
frv. Eysteinn og Hermann eru
sármóðgaðir. Þeir þykjast hafa
álL eigi svo lítinn þátt að vefnaði
þeim, sem þessi nýju keisaraföt
eru saumuð úr, og er það vissu-
lega rétt.
Hitt þykir hins vegar furðu-
legra en svo, að broslegt sé, að til
skuli vera svo andlega volaðir
menn við forystu í stærsta stjórn-
málaflokki landsins, að þeir bein-
línis gorti af úrræðum, sem leitt
liafa augljósa eymd og atvinnu-
þrengingar yfir fjölda manns:
Bæjarfélög nötra á barmi gjald-
þrots, heilar iðngreinar eru að
leggjast í rúst, útgerðin er sífellt
í auknum mæli á framfærslu rík-
isins, gjaldeyrishalli landsins er
meiri en nokkru sinni fyrr, dýrtíð
er alveg að sliga al|)jóð manna
o. s. frv., o. s. frv.
En samt segir æðstiprestur
íhaldsins að nú sé allt að bjarg-
ast í höfn! Gengislækkunin hafi
verlð hið milda lausnarorð fund-
ið upp af honuni, auðvitað!
Þetta heitir á íslenzku að bíta
höfuðið af skömminni. En Her-
mann og Eysteinn vilja þó reyna
að bíta betur. Þeir láta blöð sín
kvarta í fyllstu alvöru yfir því,
að hér hafi Olafur Thors reynt að
hrifsa afrek frá þeim. Þeir séu
hinir eiginlegu feður gengislækk-
unarinnar, þ. e. eymdarinnar, at-
vinnuskortsins, sívaxandi verð-
bólgu, hruns iðnaðarins, vand-
ræða útvegsins, o. s. frv.
Er að furða, þótt menn spyrji:
Eru forystumenn Sjálfstæðis og
Framsóknar alveg blindir rnenn?
Eða eru þeir svona illgjarnir
leiðtogar? Það mun varla fyrir-
finnast nú á öllu landinu nokkur
sál, sem vill verja núverandi rík-
isstjórn þessara andlegu volæð-
inga. Þeir einu, sem gera það, eru
launaðir ritstjórar stjórnarblað-
anna, en forðast það þó eins og
heitan eldinn að leggja sál sína í
vörnina. Því að jafnvel þeir vita,
að h!num andlega voluðu stjórn-
arherrum er ekki lengur viðbjarg-
and:. Þe.r hafa fellt sjálfir á sig
lóminn: Þetta -eru andlega vol•
aðir menn.
[Deilur hafa risið upp vegna útflutn-
g S.Í.S. á dilkakjöti, og hefir S.Í.S.
sént Alþýðura. eftirfarandi greinargerð.
Tii nánari skýringar þykir Alþm. rétt
að birta athugasemd Arnórs Sigurjóns-
sonar, ritstjóra Árbókar landbúnaðar-
ins, við greinagerðina.J
Greinargerð
Atvikin hafa hagað því þann-
ig, að Samband íslenzkra sam-
vinnufélaga varð á undan öðrum
aðilum að taka afstöðu til út-
flutnings á íslenzku dilkakjöti,
þar sem það er í verkahring sam-
bandsins að sjá um sölu á kjöt-
ftamleiðslunni. Vegna inargra frá
sagna, og sumra villandi, um
þetta mál, telur sambandið rétt
að skýra stuttlega frá málavöxtum
fyrir þá, sem vilja hafa það, er
sannara reynist.
Tilraunir, sem sambandið gerði
i síðast liðnu ári með útflutning
á dilkakjöti til Bandaríkjanna,
nafa þegar leitt til þess, að hægt
er að ná þar í landi hærra verði
/
fyrir íslenzka kjötið en hinu lög-
bundna verði hér heima. Þegar
upplýsingar bárust urn þetta síð-
astu dagana í september, sótti
iambandið til ríkisstjórnarinnar
jm útflutningsleyfi fyrir 800 smá-
sstum af dilkakj öti af framleiðslu
iamvinnufélaganna, sem eiga flest
/11 sláturhús landsins, en þetta var
það magn, sem kaupendur ósk-
ðu að festa kaup á þá þegar.
Eftir nokkra daga veitti ríkis-
tjórnin útflutningsleyfi fyrir 700
imálestum á tilteknu verði og er
ss ókunnugt um, hvers vegna
eyfið var minnkað um 100 smál.
ar þá strax gengið frá sölusamn-
ngum um þetta magn og var sölu
erðið að meðaltali 45,286 cent
yrir enskt pund cif. New York,
í það svarar til kr. 14,95 fyrir
kg. frítt um borð á íslenzkum
öfnum. ^Vf kjötinu voru 502,5
smálestir sendar vestur með
Lagarfossi“ 31. október, og af-
ganginn, 197,5 smálestir, á að
senda í desember eða janúar næst
komandi.
Þetta er allur sannleikurinn
m sölu og útflutningsleyfi það
sem af er.
En nú er það komið á daginn,
iem öllum Islendingum hlýtur að
era fagnaðarefni, að engin fyrir-
Jtaða er á sölu til Bandaríkjanna
miklu meira imagni af íslenzku
lilkakjöti, en vér höfum tök á að
jtfæra oss að þessu sinni, og að
því er virðist fyrir hærra verð
i áður segir. Af ýmsum mikil-
vægum ástæðum væri óverjandi
5 láta þetta iæhifæri ónotað. —
Safnaði samban.dið því við lok
.lálurlíðar upplýsingum um, hve
nikið væri óselt af útflutnings-
erkuðu dilkakjöti. Virðist vera
tm allt að 600 smálestir að ræða.
endi samhandið ríkisstjórninni
umsókn um útflutningsleyfi fyrir
hessii kjöti fyrir nokkrum dögum,
en svar ríkisstjé'rnarinnar er ó-
komið enn, og «kki vitað hvað
veldur drættinúni.
Nú er það fyllilega ljóst, að ís-1
lendingar geta sjálfir neytt allrar
dilkakjötsframleiðslu sinnar, eins
og hún er nú. Spurningin er að-
eins, hvort það sé nauðsynlegt
eða skynsamlegt. — Arnór Sigur-
ónsson hefir í Árbók landbúnað-
arins, fyrsta hefti 1951, leitt
slerk rök að því, að kjötneyzla
íslendinga hafi síðustu tvö árin
verið:
Frá hausti 1949 til hausts 1950
dls 9737 smálestir eða 69 kg. á
mann, Frá hausti 1950 til hausts
’ 951 8714 smálestir eða 61 kg. á
mann.
Enn er ekki hægt að fullyrða,
hve kjötframleiðslan frá haustinu
1951 til haustsins 1952 verður
mikil, en naumast verður þó talin
jfrausn að áætla kindakjötsfram-
leiðsluna 6000 smálestir og annað
cjöt 3300 eða samtals 9300 smál.
Frá þessu ber því að draga út-
flutninginn, segjum 1300 smálest-
ir. Eflir verða þá 8000 smálestir
handa landsmönnum, sem gera
má ráð fyrir að telji 146.000 um
áramótin. Þessi áætlun verður
naumast véfengd með rökum, en
hún sýnir, að kjötneyzlan verður
um 54,8 kg. á mann á yfirstand-
ndi framleiðsluári, þótt fluttar
verði út 1300 smálestir af dilka-
,öti. Kemur því til álita, hvort
þetta kjötmagn sé nóg lianda
jóðinni, en í því efni er auðveld-
ast að mynda sér skoðun með því
ð líta út fyrir landssteinana. I
áðurnefndu hefti af Árbók land-
júnaðarins eru upplýsingar um
kjötneyzlu ýmissa þjóða árið
950, byggðar á skýrslum mat-
væla- og landbúnaðarstofnunar
ameinuðu þjóðanna. Með réttu
eitum vér fyrirmyndar um margt
til hinna Norðurlandanna og
3retlands, en skýrslan segir, að
kjötneyzla þessara þjóða árið
1950 hafi verið á mann:
Danmörk ............. 57 kg.
Svíþjóð ............. 45 —
Noregur . !.......... 29 —
Finnland ............ 27 —
England ............. 45 —
Enn er þó ótalin veigamesta
ástæðan til útflutnings á öllu því
dilkakjöti, sem vér megum án
vera, en hún er sú, að vér íslend-
ngar gerum oss rökstuddar vonir
um fjölgun sauðfjárins á næstu
árum. Sú fjölgun er óhugsandi
nema góður markaður sé til er-
’endis fyrir þann hluta framleiðsl-
unnar, sem vér þurfum ekki sjálf-
ir á að halda. Engum getur bland-
azt hugur um, að einmitt í Banda-
ríkjunum er ókjósanlegasti mark-
aðurinn, sem til er í heiminum,
fyrir þessa vöru. Bandaríkjamenn
eru auðugasta þjóð veraldar og
ein af þeim stærstu. Kjötneyzla
er þar mjög mikil, en framleiðsla
dilkakjöts hins vegar mjög tak-
mörkuð. Því má nú ekkert tæki-
færi láta ónotað til þess að vinna
íslenzku dilkakjöti framtíðar-
markað í Bandaríkjunum. Aðrar
þjóðir, sem aðstöðu hafa til að
notfæra sér þennan markað fyrir
dilkakjöt, gera sér þetta vel Ijóst,
og haga sér samkvæmt því.
13. nóvember 1951.
Helgi Pétursson
f ramkvæmdast j óri
útflutningsdeildar S.I.S.
Athugasemd varðandi
kjötneyzlu hér og
annars staðar
Vegna þess, sem síðar hlýtur
fram að koma, þykir mér rétt að
gera nokkrar athugasemdir við
ályktanir þær, er Helgi Pétursson,
framkvæmdarstjóri útflutnings-
deildar SÍS, hefir í greinargerð
um útflutning á dilkakjöti dregið
af athugunum mínum á kjöt-
neyzlu okkar íslendinga.
Þessar athuganir mínar eru fyr
ir öll árin 1934—1950, og eru
niðurstöður af þeim birtar í Ár-
bók landbúnaðarins 1950 (um
árin 1934—1948) og 1951 (fram
haldsathuganir um árin 1949 og
1950). Niðurstöðurnar eru á þá
leið, að á kreppuárunum fyrir
ófriðinn hafi kjötneyzla okkar
verið um 60 kg. árlega á íbúa,
minnst þetta krepputímaskeið ár-
ið 1935, 54,5 kg. mest 1937, 66,5
kg. Á stríðsárunum óx kjötneyzl-
an með vaxandi gjaldgetu fólks-
ins upp í 80 kg. á íbúa og varð
mest 1943, 86 kg. Eftir stríðslok-
in hefir kjötneyzlan verið: 1945
33,5 kg., 1946 63,5 kg., 1947 69,0
kg., 1949 69,0 kg. og 1950 61 kg.
Ekki er vitað um birgðaflutning
milli ára, en sá birgðaflutningur
hefir eitthvað misjafnað tölurnar,
og hefir árleg kjötneyzla þessara
ára verið rétt við 70 kg. á íbúa
þar til 1950. Kjötneyzlan er reikn-
ið eftir kjötframleiðlunni (að
!rádrengnu útfluttu kjöti). Það
af kjötframleiðlunni, sem ekki
emur fram í sláturhúsum, er
áætluð eftir tölu fram kominna
iúða og gæra, og er gert ráð fyrir
að allt stórgripakj öt nýtist, ef
húðin er hirt. Áajtlunin gæti ver-
ð í hæsta lagi aí því, að ekki er
gert fyrir afföllum stórgripakjöts
ns og rýrnun kjötsins, og svo
virðist af samanburði við fram-
alsskýrslur, að húðir af missiris-
göndmn kálfum séu taldar sem
etrungshúðir. En þetta getur
ekki munað miklu, í hæsta lagi
’m 2—3 kg. á neyzlu hvers íbúa
að meðaltali. Hitt getur varla ver-
ð, að áætlunin sé of lág. Þetta er
meiri kjötneyzla en í öllum öðrum
öndum Norðurá’tfu, eftir því sem
matvæla- og efnahagsstofnun
sameinuðu þjóð anna telur (en
hún telur kjötneyzlu okkar Islend-
‘nga 65 kg. á íb.úa). Hins vegar
telur matvæla- <og; efnahagsstofn-
inin kjötneyzlu ýmissa þjóða,
sem hafa búfjórraj kt að aðalgrein
’andbúnaðar sms, .meiri en okkar.
Kjötneyzla í Uruguay er talin 128
kg. á íbúa, í Argen.tínu 121 kg, í
Ástralíu og Nýja-Sjiálandi 111 kg.
og í Bandankjununr 79 kg. Þegar
'iess er gætt, að landbúnaðarfram
eiðsla okkar er að lang mestu
■yti kjöt- og mjólkurframleiðsla,
r kjötneyzla okkar alls ekki mjög
ikil, og það jafnvel undrunar-
vert, hversu miklu minni hún er
3n kjötneyzla kj ötframleiðslu-
þjóðanna á suðurhveli jarðar.
Það er athugnarvert, að af
beim rétt um 9000 tonnum af
'öti, sem framleitt hefir verið
lér á landi í fyrra, 1950, og í ór,
)51, hafa ekki komið nema um
1000 tonn til opinberrar sölumeð-
Arðar. Hitt hefir verið tekið til
leyzlu af frandeiðendum og þeim,
em keypt hafa beint af framleið-
sndum. Ekki er hægt að vita það
íákvæmlega, hve margt íbúanna
stendur áð neyzlu þess kjöts, sem
:kki kemur til sölumeðferðar, en
líklega er það ekki yfir 40 þús.
;anns, og alls ekki yfir 47 þús.,
af þeim 147 þús. íbúum, sem gera
má ráð fyrir hér á landi á þessu
hausti. Þar sem ýmsar kjötfram-
leiðsluþjóðir neyta 100—128 kg.
kjöts á hvern íhúa allrar þjóðar-
nnar, þarf það ekki að koma ó-
vænt, að framleiðendur kjöts hér
á landi neyti um 100 kg. kjöts á
ári hver að meðaltali. Það kjöt er
þeim að mestu leyti mjög ódýr
fæða, jafnvel óseljanleg, kjöt af
vanhaldapeningi, hrossakjöt, kýr-
kjöt, ærkjöt og kjöt af úrkasts-
lömbum.
Ef við gerum ráð fyrir, að það
kjöt, sem kemur til sölumeðferð-
ir, skiptist jafnt milli þeirra 100
til 107 þús. íbúa, sem ekki fram-
leiða kjöt sjálfir eða kaupa kjöt
til neyzlu sinnar beint frá fram-
leiðendum, mundi það vera 47—
50 kg. handa hverjum þeirra.
T)etta er að vísu meiri kjötneyzla
en víðast annars staðar í Norð-
irálfu, en það er minna en menn
hér á landi eru vanir að neyta,
og mundi því mörgum finnast
kjötskortur, þótt ekkert yrði flutt
út af kjöti. En allur útflutningur
kjöts kemur einmitt fram á þess-
um hópi neytendanna. Fyrir hver
100 tonn af kjöti, sem út eru flutt,
minnkar það, sem þessir neyt-
endur fá, um nálega 1 kg. á hvern
og fyrir hver 1000 tonn um 10
kg., en það mundi flestum finn-
ast mikil minnkun kjötneyzlunn-
ar. En þessi minnkun kjötneyzl-
unnar mundi ekki koma jafnt
niður á öllum þessum 100—107
þús. neytendum. Þeir sláturstað-
ir, sem hafa hlutfallslega miklar
kjötbirgðir, mundu halda eftir
nægilega miklu kjöti til neyzlu í
sínu verzlunarumdæmi. Skortur-
inn á kjöti til neyzlu mundi aðal-
lega koma fram í kaupstöðunum
við Faxaflóa og í Vestmannaeyj-
um.
Ekki er hægt að gera ráð fyrir,
að teljandi meira kjöt komi til
neyzlu eða sölumeðferðar á næsta
ári, 1952, og mjög vafasamt, að
svo verði enn 1953. Auðvitað fer
þetta nokkuð eftir heyfeng, en
vonandi verður heyfengur meiri
næstu sumur en verið hefir í
sumar og í fyrra sumar, og þá
verður búfé fjölgað, en fátt kem-
ur til slátrunar. Nú í haúst hafa
menn vjða fækkað gripum, en
sauðfé var skorið niður á stóru
svæði, og því nauðsynlegt að