Alþýðumaðurinn - 04.12.1951, Page 1

Þegninn og ríhiií
IIöfMiiglcgt
S'jafBirlioð.
Sverfur að
fíj .
Tekjuafgangur
ríkissjóðs.
Nýjustu f.egnir hernia, að
tekjuafgangur ríkissjóðs muni á
yfirsLandandi ári verða um 110—
120 millj. kr. Hinar miklu tekjur
stafa fyrst og fremst af skattlagn-
ingu innflutningsins, en hann
hefir orð.ð langt um meiri en
gjaldeyiisöflun þjóðarinnar hefir
heimilað. Veldur því gjafa- og
lánsfé erlent.
Þót ekki sé að lasta það, að af-
koma ríkisins sé góð, síður en
svo, þá verður þó að stilla í skyn-
samlegt hóf, hvað ríkissjóður
heimtar úr vösum skattþegnanna
fram yfir hitt, sem hún notar
þeim t.I hagsældar. Og ekki varir
Marshallhjálp alliaf. Þessi góða
afkoma ríkissjóðs virðist því knú-
in fram með fölskum hætti. Yfir
það má engum sjást.
Vandræði
bæjarfélaga.
Þetta er heldur ekki nema ein
hlið þjóðarbúskaparins. Meðan
afkoma ríkisins lítur vel út á
pappírnum, stynja bæjarfélögin
undan sívaxand. fjá.hagsafkomu.
Kom.ð liefir fram sú tillaga, að
ríklð ætti að eftirláta þeim sölu-
skatlstekjur s nar, en að því leyti
er þessi hugmynd varasöm, að
þá minnka vonirnar um, að þessi
skaltur verði felídur af verzlun
manna. Menn mega aidrei gleyma
því, að hver skattur, sem leggst á
innfiuttar vö.ur og alla þjónustu,
gerir alla baráttu gegn dýrtíð.nni
exfiðar. í sjálfu sér. Hitt er jafn-
rétt, að það er orðið brennandi
úrlausnarefnl að afla bæjar-
og sveitafélögum nýria tekju-
stofna.
Ríkisbóknið.
Allir flokkar munu í rauninni
sammála um, að svokallað ríkis-
bákn sé orð.ð ofviða þjóðinni.
Hltt vefst fyrir valdhöfunum að
ráðast í úrbætur. Nýjasta dæmi
þess er, að núverandi ríkisstjórn,
sem þóttist ætla að gera þetta af
skörungsskap, er að bæta einum
fulltiúanum enn í hvert þessara
ráðuneyta: forsætisráðuneytið,
f j ármálaráðuneytið, félagsmála-
ráðuneytið, dómsmálaráðuneytið
og menntamálaráðuneytið!
Hlutdrægni í
ömurlegri mynd.
Oft hefir maður lesið á undan-
förnum árum nudd um hlut-
drægni Ríkisútvarpsins kommún-
stum í vil. Því miður hef.r þetta
stundum haft við sterk xök að
styðjast. Nú er þetta hins vegar
orðið áberandi Sjálfstæðisflokkn-
um í vil og hefir þó komið gróf-
ast fram í ræðu Björns Ólafsson-
ar, menntamálaráðherra, er hann
.éðst með fúkyrðum í útva.pi að
Jóni Sigurðssyni framkvæmda-
stjóra A. S. í., þegar hann hafði
rækt trúnað s.nn við neytendur
og ljóstrað upp um okurálagn-
ingu á verzlunarvörum ýmsum.
E nnig kom þessi hlutdrægni á-
berandi fram i túlkun Ríkisút-
. a ps.'ns á stjórnmálaályktun
Sjálfstæðisflokksins annars vegar
og Sósialistaflokksins hins vegar.
Sú fyrr nefnda var flutt öll og ó-
brjáluð (að því leyti, sem hún var
það frá hend flokksins), en hin
síðari mjög stytt og með ýmiss
konar athugasemdum.
Annaðhvort áttl auðvitað að
b'ita báðar óstyttar eða báðar
s'yttar. Oss má aldrei gleymast,að
því fylgir ábyrgð og skyldur að
era lýðræðisþjóð.
Afengir drykkir valda
ére’ strum og spilla
friði.
rámfotnaður
Að áeggjan frk. Ragnhe.ðar
Á nadóltur, yfirhjúkrunarkonu
. .kureyrarsp tala, hefir nú verlð
hafin fjáisöfnun rneðal einstakl-
nga og félaga hér í bænurn og
nágrenninu með það markmið
fyrir augum að kaupa fyrlr söfn-
unarféð dúnsængur í sjúkrarúm
spítalans í stað ullarteppanna.
Skammt er síðan þessi söfnun
hófst, en þegar hefir nokkur upp-
hæð safnazt. í spítalann mun
þurfa um 60 dúnsængur og kostar
hver um 800—1000 kr. Er þess
að vænta, að þessu ágæta máli
verði vel tekið af almenningi og
félagssamtökum, svo að það kom-
izt fljótt og vel í höfn.
Lárus Rist hef.r skrifað bæjar-
stjó.n Akureyrar bréf, þar sem
liann býður bænurn eignarjörð
sína, Botn í HrafnagJshreppi, að
gjöf. Er gjöfin boðin í nafni Lár-
„sar og Jóhanns sjnar hans, er
ióist af flugslysi í Englandi á sl.
vetri. Engar skuld r hvíla á jörð-
nni. Gjöfln er boðin með því
skilyrð , að núverandi ábúandi
a ðarinnar fál að búa þar næs’.a
fardagaár og jafnframt að hald.ð
verði áfram skógrækt þar, sem
’ eir feðgar voru byrjaðir á.
Gjöf þessa óskar Lárus, að
bærinn notl til að gefa börnurn
úr bænum kost á sveitardvöl við
'ieilb igð stöif svo sem garðrækt,
s’ ógrækt og ýmis bústörf. Er hér
vissulega um höfð nglegt gjafar-
b ð að ræða og einn'g um hina
merkilegustu hugmynd að nytjun
urðarinnar.
Kontötuhír JUnrt/rnr
hélt s. 1. laugardag konsert í
Nýja-Bíó á vegum Tónlistarfélags
ms. Sungln voru ýmis viðfangs-
efni ú söngskrá þeirri, er kórinn
flutti í Ncrðurlandaför s nni s. I.
suir.ar. Var konsertinn í þrem
..öf.um og stjórnaði Björgvin
Guðmundsson tónskáld, 1. og 3.
kafla, en Askell Jónsson, söng-
ennari, 2. kafla. Einsöngvarar
voru Hermann Stefánsson, .Tó-
ann Konráðsson og Sverrir Páls-
s.n. Tveir hinir síðastnefndu
sungu og dúett, og einnig Jóhann
jg frú Helga Jónsdóttir. Frú Lena
Jlterstedt annaðlst undirleik fyrir
órinn. Báðum söngstjórunum
bárust blóm og liúsið var þétt-
skipað áheyrendum, og undlr-
ektir prýðilegar.
Gangleri, 2. h.fti þ.á. er nýkomið
ú , óvenjufjölbreytt að efni. Er þar um
að ræða erindi flutt hér heima og
þýdd úr e.lendu máli, kvæði, æviminn-
ingar, fréttir og margs konar fróðleik-
ur. Afgrelðslumaðurinn hér á Akur-
eyri, S gurge'r Jóns on, söngkennari,
lætur þcss getið, að ritið fáist hjá hon-
um slrax eftir komu þess hingað, og
tekið sé móti nýjum áskrifendum að
Ganglera hvenær sem er.
„Góð er nú blessuð tíðin,“
segja menn, þegar þeir hittast á
götu, því þó dálítið sé farið að
iólna, eins og von er til í byrjun
ólaföslu, þá er veðráttan svo sem
-,óð, að ekki hamlar vinnub.ögð-
jm úti við nema þá steinsteypu
g málningu.
En þrátt fyrir þetta hagstæða
iðarfar fjölgar þeim með hverri
iku, sem ekkert hafa að starfa
— ekkert fá að starfa. — Flest
jlivinna hjá einkafyrirtækjum
íefir siöðvazt vegna dýrtíðar og
iánsfjárskorts. Fullt útlit er fyrlr,
að eft'.r næstu helgi verði ekki
fleiri en 30 rnanns í vinnu hjá
bænurn. Ég tel ekki öskuhreinsun-
rmennina, sem eru í raun og
e:u jastir menn hjá bænum, 5
:enn hjá vatnsveitunni, aðra 5
hjá afve tunni, og íhlaupamenn-
na 5 hjá varaverkstjóra bæjarins.
Til allra þessara manna er aðeins
gripið stund úr degi, ef eitthvað
allar að, en um stöðuga vinnu
t ekki að ræða. Að menn lúta að
’ essu „snatti“ siafar eingöngu af
í að um annað betra er ekki
5 el'a. elns og atv.'nnumálum
b ’a 'ns er komið.
I haust, þega. Vinnumiðlunar-
3 riísxcfan o. fl. skoruðu á bæjar-
s órn'na að taka mannlega á
ó.i því atvinnuleysi, sem fram-
ndan væri, samþykkti hún að
.alda þeirri tölu verkamanna,
:-em þá var I v nnu á vegum bæj-
irins ■— það mun liafa verið um
7J manns — svo lengi sem veðr-
’úta leyfði. En hér hef'.r farið sem
f ar, að undiibúning hefir skort
il að’geta staðið við þessa álykt-
un, og mátti þó ekki m.’nna vera.
Nú munu umsækjendur um
innu hjá Vinnumiðlunarskrif-
stofunn' vera sein næst 90 manns.
Þar af 43 heimilisfeður; sumir
xeð fullt hús af börnum. Þó er
itað um marga verkamenn þarna
fyrir utan, sem enn hafa ekki
drep.ð á dyr hjá vinnumiðlunar-
skrifstofunni, þótt þurfandi séu
fyrir v.'nnu, en fá sig ekki til að
togast á við stéttarbræður sína
um hinn rýra kost, sem þeir hafa
við að búa.
Nýlega hefir borizt hingað efni
í ca. 10 þúsund síldartunnur.
Tunnusmíði getur þó ekki hafizt
fyrr en eftir áramót, því að bæði
vantar gjarðajárn og verksmiðju-
húsið er ekki í standi enn til að
hef'a þar smíði.
Svona er og verður útlitlð í lok
þessarar viku. Það er ekki glæsi-
legt. Minnstu kröfur, sem hægt er
að gera, eiu þær, að fjölskyldu-
feðrum sé séð fyrir vinnu. Hitt er
g líka staðreynd, að ástand.ð í
hópi hinna einhleypu manna er
næsta al.arlegt. Sumir þeirra
íafa afar tekjurýrt sumar að
bak.; hafa jafnvel ekki fengið
greitt hið nauma sumarkaup.
Hé eru spilin lögð á borðið.
Ekkert ýkt. Ekkert gert svartara
3n það er. Nú er það bæjarráðs
g bæjarstjórnar að standa við
forð sín — og nokkru betur,
f sæm legt á að geta heitið. —
Hn það verður ekki nema fjöl-
skyldufeð um verði séð fyrir
3 öðugri vinnu til jóla, eftir því
sem veðrálta leyfir, og hverjum
'nhleypum manni fyrir viku-
vinnu á sama tíma.
Það hefir flog ð fyrir, að ráð-
herra sá, sem fer með bankamál-
n. og yfirleitt bankavald ð í
Reykjav k, spyrni gegn því að
kurey arbæ sé veitt það smálán,
sem bærinn hef’r beðið um til at-
v’nnubóta það sem eftir er ársins.
Ég er svo stór upp á m'g fyrir
önd bæ'ar ns — og Akureyringa
f rleitl — að ég tel þetta óverð-
skuldaða móðgun við alla að-
s andendur. Það e: ríkissjóður,
sem s' uldar Akureyrarbæ upp-
r ðir, sem áitu að vera greiddar,
3 r ar fyr'r löngu, en ekki bærinn
íkinu. Akureyra bær heflr ekki
eg ð í eyrum ríkisstjórnar eða
alþ ngls með belðnir um styrki
eða ölmúsur. Ban’ astjórarnir á
Vkureyri eru þeir fjármálamenn,
hver fyrir sína stofnun og ríkið
í liei'd, að óhætt hefði verið a'ð
láta þá, hvern sem var, vera af-
skiptalausa um smáviðskipti við
bæinn. e ns og hér eru á ferðinni.
Þó að nú harðni lítilsháttar á
dalnum hjá okkur yfir örðugasta
'ilula ársins, er það sízt sök bæj-
arbúa yfirleitt. Orsakanna er
annars staðar að leita fyrir því,
að hér sverfur nú að í bili, þær
aru að finna í botnlausri og sívax-
andi dýrtíð, að mestu tilbúna
g ausið út yfir landslýðinn frá
hærri stöðum, ásamt skattp'n-
ngu, sem meira minnir á rán en
álögur í siðaðra manna þjóðfé-
lagi.
Halldór Friðjónsson.
Takmarkið er:
Jólamánuðurinn
vínlaus.
Sjötugur verffur á morgun Óskar
Sigurge.’rsson, vélsmíðam., S randgötu
11, alkunnur dugnaðar- og sæmdarmað-
ur hér í bæ.
Fjölbreytt §»keiiiintikvöl«l
Alþýðuflokksfélögin hér geng-
ust fyrir kvöldskemmtun að Hótel
Norðurlandi síðasta nóvember.
Var hún fjölbreytt og fór hið
bezta fram. Þar flutti Friðjón
Skarphéð nsson, bæjarfógeti
ræðu, frú Helga Sigvaldadóttir
söng einsöng með undirlelk As-
kels Jónssonar, Jón Norðfjörð og
Siguiður Kristjánsson skemmtu
með samtalsþætti úr bæjarlíflnu,
upplestrum og fleiru. Þá var get-
: aun og verðlaun veitt fyrir ráðn-
Irigu hennar, en að lokum var
dansað.