Dýraverndarinn


Dýraverndarinn - 01.05.1940, Blaðsíða 5

Dýraverndarinn - 01.05.1940, Blaðsíða 5
Dýraverndun. Hún er bæði hagsmunamál einstaklinga og al- þjó'Sar og siSferSismál. Fyrst er aS líta á hags- munahliSina. Vernd er dregin af vörn. Dýrin verSur a'ö verja fyrir hættum, þau sem maÖurinn á saman viS a'5 sælda, ef vel á að fara um þau og gagn veröi aS þeim. Lít'um á búféna'ðinn. Bóndinn veröur að gæta fjár síns fyrir hættum í haganum, svo aS skepn- urnar fái haldiö lifi. Tálsnörur tjarna, grófa og dýja eru um allar jarSir og ánetja fénaSinn, et hann er eigi verndaSur fyrir hættunum. StórhríS- ar, sem í einni fornsögu eru nefndar drephríöar, geta stráfelt þúsundir sauöfjár í einni svipan, ef slegiS er slöku viö aðgæsluna. Merkilínan milli búmanns og búskussa liggur — þó lítiö beri á henni — augljós, ef aS er gætt: BúmaSurinn er sá góSi hirSir, sem þekkir hverja sauðkind og vak- ir yfir hjöröinni meö aSgætnu auga, úti og inni — úti vakir hann yfir því, aö hætturnar fái ekki rýrt bústofninn. Og á hinn bóginn verSur aS sjá viS þeim leka og setja undir hann: að hver skepna, sem húsnæSis nýtur, þrífist svo aS hún „geri gagn“. Þess er getiö um Pál lögmann Vídalin, sem átti mörg hundruö sauöfjár, aS hann gekk i fjárhús sin nokkurum sinnum á vetri hverjum, skoSaði hverja kind, og lét taka úr hjörSinni þær, sem drógust aftur úr, þ. e. vanþrifust. Þær tók hann undir þá vernd, aS þeim var mismunað í fóSrinu, sem svo er kallaS. Þarna getur aö líta dýravernd. Páll haföi meö höndum lögvísi og bókmentir, fór t. d. út um víSa veröld í bók sinni: Skýringar yfir fornyrSi lögbókar, og hann fór upp i hæöir skáld- skapar, svo sem skálda er siður. En hann gleymdi þó eigi sauSfénaöi sínum, velgengni hans né vellíö- an, því aS hann vissi aS því aðeins varS kornist undan búsveltunni, að búféö fengi þá umönnun, sem þörfin krefur. Umönnun er fagurt orS og mikilsháttar. Menn í sporum Páls Vídalíns, eöa sæti sem er svipaö hans öndvegi, geta eigi gætt hverrar skepnu í búi sínu. En reglur getur bóndi sett, sem halda skal. Þeir bændur, sem eru einir síns liös, eða fáliSaðir, eiga undir sjálfum sér hlýSni viS reglurnar. Þeir sjá sjálfir um framkvæmdina. Umönnunin er fólgin í smámunum, eigi síður en hinum meira háttar. JarSa- bætur og dugnaSur viS heyskap tilheyra hinu síö- arnefnda. Ef þeirra er vandlega gætt, eru skilyrði fyrir höndum til öruggrar ásetningar, eöa ásetn- ings. En mikil hey duga eigi nerna góS sé, vel hirt og vel meS þau fariS. Þar kemur umönnun til greina. Nú er fariS aS mjalta kýr meS vélum. Ætli þær verði nærgætnar viS Búkollurnar og AuShumbl- urnar? ÞaS er alkunnugt í sveitum aS húsfreyj- urnar vilja rnjalta sjálfar 'góðu kýrnar, svo aS þær njóti sín sem best. Þær selja eigi til fulls þeim stúlkum eða strákum, sem eru harðhend. GóS mjaltakona vinnur sér velvild kúnna. Þær þekkja mjaltakonuna, fagna henni meS því aS sleikja hana og sýna henni fleiri vinalæti. Þannig fer líka ám í kvíum. Þær selja eigi mjaltakonum, sem eru harS- leiknar, né þeim, sem eru vankunnandi í mjaltá- starfinu. Eg brosti í kampinn nú nýlega, þegar einn stofu- lærður maöur ræddi í útvarpi um hagnaS af frá- færum, sem hafa mætti, ef þær væru teknar upp.

x

Dýraverndarinn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Dýraverndarinn
https://timarit.is/publication/598

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.