Dýraverndarinn - 01.02.1946, Blaðsíða 8

2
DtRAVERNDARINN
Verðlaunarifgerð I
tHeiHÍef a 0/*'-
Allt frá upphafi Islands Ijyggðar og til vorra
daga hefir heáturinn l'ylgt kynslóðunum, sem
komu og fóru, líkt og nótt fylgir degi. Með
þjóðinni hefir hann þolað marga þunga raun
sem hún sjálf og önnur húsdýr, cr fylgt hafa
henni á kvalagöngu hennar um land hinna
óbeizluðu náttúruafla, elds og íss. Um land,
sem um margra alda skeið var hncppt þræl-
dómsfjötrum erlendra þjóða.
Eigi mun ofsagt, að hesturinn hal'i allt frá
upphafi orðið einna harðast úti af húsdýrum
þjóðarinnar. Er það í rauninni eðlilegt, þegar
þess er gætt, að hann þolir harðrétti bezt þeirra
allra, enda er likamlegri nægjuscmi hans við
hrugðið. Og svo annað: afurðir hans eru ein-
göngu vinna, a. m. k. að mestu leyti.
En átakanleg staðreynd er það, að þrátt fyr-
ir vaxandi menningu og velgengi þjóðar vorr-
ar, hefir henni eigi tekizt enn að skapa við-
unandi hfskjör þúsundum útigönguhrossa.
Ennþá heyja þúsundir þeirra haráttu við ægi-
vald vetrarins, baráttu fyrir lífinu, óstuddir af
mannlegum mætti.
Þetta er blettur á menningu þjóðar, sem hef-
ir verið laus við alla löngun til manndrápa
um margar aldir, þjóðar, sem aldrei hefir sent
æskulýð sinn til vígvalla móti eldspúandi fall-
byssukjöftum, þjóðar, sem virðir rétt einstak-
málleysingjanna. Hann var ávaUt reiðubúinn
að leggja þcim málum einlægt liðsinni i ræðu
og riti.
H. Helgason.
(Jóns heitins Pálssonar var rækilega minnzt í (lag-
blöðunum í Reykjavík á útfarardegi hans. Sira Árni
Sigurðsson ritaði æfiágrip hans í Visi, en Guðni Jóns-
son magisler í Morgunblaðið. Þá hefir og Sigurður
Þorsteinsson birt minningargrein um hann í Tíman-
um, er út kom 5. febrúar.)
lings til frjálsra athafna, . . . þjóðar, sem lif-
að hefir í sátt og samlyndi innbyrðis um
margar aldir.
Sannarlega eru meinleg æfikjör útigöngu-
hrossa vorra. Þau minna helzt á baráttu og
æfikjör sjálfrar þjóðarinnar á liðnum öldum,
baráttu hennar við hungur og kulda. En
nú hefir hún hlessun hlotið og náð l'yrir aug-
liti Guðs almáttugs, og hergt af brunni mun-
aðar og allsnægta. En harátta eins vors þarl'-
asta þjóns heldur áfram.
Mig langar að sanna yður mál mitt. Vilji
þér fylgjast með mér um hrossauðgustu héruð
landsins aðeins ofurlitla stund:
Veturinn hefir læst landið heljargreipum.
Hvítur snjór og kaldur hylur móður jörð. Nap-
ur norðangarri þyrlar mjöllinni til og frá, hann
smýgur um dokkir og dældir, yfir hóla og
hæðir, skilur eftir nístandi kulda í fari sínu,
sem smýgur inn að hjartarótum.
Inni i skafrenningsfjúkinu sjáum vér dökk-
leita þústu. Vér komum nær ... þetta hreyf-
ist? ... hvað . . . þetta er lifandi? Getur nokk-
ur skepna lifað til lengdar i slíkum kulda? Jú,
útígönguhrossin. En þetta er einungis einn af
mörgum, einn af þeim þúsundum, sem hjara
við sams konar æfikjör. Hungrið hefir sorfið
merki sitt á líkama hans. Hreyfingarnar eru
þyngslalegar, það er sem hvíli farg á þcssu
vesalings dýri. Hann, sem áður reisti höfuðið
hátt með leiftrandi augum, er nú hnípinn og
dapureygður. Og úr augunum, spegli sálarinn-
ar, skín hljóðlát, innibirgð kvöl. Enginn grát-
ur, engin stuna, aðeins kvalatár, sem glitra í
augum málleysingjans!
En maðurinn getur öskrað al' kvölum, grát-
ið, hlegið og sagt sínar leyndustu hugsanir.
Hann drottnar yfir dýrum lofts, láðs og lagar.
Hann getur kýlt vömh sína dýrum krásum og
stunið af sældinni í hlýjum og notalegum hí-