Dýraverndarinn - 01.04.1946, Blaðsíða 6

20
DÍRAVERNDARINN
íwliniun.
I.
Margir eru þeir, ungir sem gamlir, er kann-
ast við Esjuna, þetta háa og svipmikla fjall,
sem dregur til sín athygli allra, sem í Reykja-
vík búa og þangað koma. Þaðan er Esjan
fögur og tignarleg að sjá, þegar skýjabólstrar
lykja um bátopp hennar, lilámóða liggur um
hlíðarnar, en grænar grundir hið neðra. — En
bitt er ef til vill ekki öllum kunnugt, sem að-
eins borfa á Esjuna úr Reykjavík, að á bak
við bana liggur ]>Iómleg byggð og friðsæl:
K j ó s i n. C)g þó að „hvass sé bann og kald-
ur af Esjunni enn“, eins og skáldið kveður,
og gusti ol't um þá, er við rætur hennar búa,
þykir þeim öllum vænt um bana, og una sér
bvergi betur en í fjallafaðmi bennar.
Að norðanverðu skerast margir fagrir og
gróðursælir dalir inn í Esjuna, en báir fjalla-
bryggir greina þá livern frá öðrum. Þar er
einstakt fjall fráskilið Esjunni, sem heitir Með-
alfcll. Sunnan undir því liggur all-stórt stöðu-
vatn, allt að 15 faðma djúpt og mjög veiði-
sælt. Norðan megin vatnsins, sunnan undir
fjallinu, stendur bærinn Meðalfell, eitt hið feg-
ursta bæjarstæði bér á landi; stór og fögur
tún í líðandi balla móti suðri liggja niður að
vatninu, en grasi gróin hlíðin austur með því
þegar túnið þrýtur, Við austurenda vatnsins cr
tvíbýlisjörðin Eyjar, mikil jörð og góð. Sunn-
an megin vatnsins gengur dalur frá norðri til
suðurs inn i Esjuna, sem Flckkudalur heitir
og rennur á eftir honum, er dregur nafn sitl
af dalnum og fellur í vatnið. U]>j>i undir dals-
mynninu, drjúgan spöl frá vatninu, standa
tveir bæir: Flekkudalur og Grjótcyri, sinn bvor-
um megin árinnar. En þótt aðeins snertuspöl-
ur sé á milli bæjanna, torveldar áin oft sam-
göngur í millum þeirra.
Meðalfellsvatn eykur mjög á fegurð og unað
umbverfisins, einkum þó á kyrrum sumar-
kveldum, ]>egar aftanroðinn gyllir fjöll og hlíð-
ar, og öll þessi töfrahöll cndurspeglast í slétt-
um vatnsfletinum. Er mér sú töfrasjón enn 1
fcrsku minni frá bernskudögum mínum, þegar
álftirnar sungu hljómþýðri röddu á vatninu,
andamæðurnar syntu fram og aftur með unga
sína, bimbriminn bljóðaði hvellum rómi „ú-bú“
.. . „ú-hú“ og spáði veðrabrigðum, spóinn vall
í sífellu í fjallabrekkunum, lóan söng „bí-bí“
um alla móa og stelkurinn gall í mýrunum.
Og þegar vetur kom og ísa lagði, var vatn-
ið góður skautaflötur fyrir skautamenn, og binn
ákjósanlegasti skeiðvöllur gæðinganna. Margur
góðbestur lék þar listir sínar léttum skrefum
og færði eigöndum unaðsríkar stundir, — og
svo mun enn vera og verða um ókomin ár.
II.
Ölafur yngri bróðir minn bóf fyrst búska])
að Grjóteyri og bjó þar nokkur ár, en flutti
síðan á Vindás, og er nú kunnastur undir nafn-
inu: Olafur frá Vindási. Hann var og er kær
að góðum hestum og átti jafnan gæðinga, scm
bann fóðraði eflir beztu föngum. Á meðan liann
bjó á Grjóteyri átti bann tvo reiðhesta, er
stóðu jafnan við sama stall og voru mjög elsk-
ir bvor að öðrum. Annar þeirra var brúnskjótt-
ur og kallaður Skjóni, en binn var grár að lil
og nefndur Gráni; var liann mikill vexti
afburða þrekhestur.
Á árunum fyrir og eftir aldamótin var það
venja, að allir þeir, sem einbvers voru megn-
ugir, fóru til sjávar á vetrarvertíð. Fénaðar-
birðingu önnuðust konur, gamalmenni eða ung-
lingar; var ]>ví oft liðfátt á bæjum, ef eitthvað
kom fyrir, sem orku þurfti við. — Þá bjó í
Flekkudal Ólafur eldri, bróðir minn; báðir voru
þeir bræður aflamenn miklir og eftirsóttir sjó-
menn, og stunduðu sjó allar vctrarvertíðir.
Síðara bluta vetrar, 1905, kenndi Helga
Rjarnadóttir, kona Ólafs á Grjóteyri, einhvers
lasleika og vildi þvi komast til Reykjavíkur
að leita sér lækninga. Langaði bana og að finna
mann sinn, cf svo vel tækist til, að skip það,
sem hann var á, kæmi inn fyrir páskana, en
sá var báttur margra fiskiskipa á þeim árum.
Þá var enginn vegur lagður millum Kjósar og
Reykjavíkur. Ef ekki varð komizt sjóleiðis,
sem margsinnis var, urðu mcnn að fara gang-
andi og var það tíðast að vetrarlagi, ef um
fríska karla eða konur var að ræða; annars