Dýraverndarinn - 01.05.1946, Blaðsíða 4

26
DYRAVERNDARINN
/frers vegna
hugþekkar.
Eftir J. B. Thurton.
Eg verð þegar i upphafi að játa, að hlýja
SÚ, sem eg ber til kúnna, er ekki alveg laus
við það, sem kallað er matarást. Kýrin er
fyrst og fremst mjög arðbært húsdýr hverj-
um bónda. Ársnyt úr góðri mjólkurkú er tal-
in um 4—5000 litrar, sem nemur að fjárhæð
100 sterlingspundum [þ. e. 2600 krónum]. Af
þessum ástæðum hlýtur mér að verða hlýtt til
kúnna, en auk þess er margt í háttum þeirra,
sem mér finnst einkar aðlaðandi og skemmti-
legt.
Sjálfstæði kúnna, sem stundum nálgast allt
að því yfirlæti, skapar þeim virðuleik, sem
engin önnur húsdýr eiga til. Ef til vill stafar
þetta m. a. af því, að þær eru jórturdýr. Flest
húsdýr eyða löngum tíma í að éta. Athugið
t. d. hestinn, sem bítur allan liðlangan daginn,
ef hann á þess kost. Hins vegar hámar kýrin
i sig á svipstundu fylli sína af uppáhaldsgrös-
um, leggst síðan niður og fer að jórtra. Hún
kemst samstundis í ágætt skap, eins og öld-
ungur, sem sezt að loknum önnum dagsins við
arineldinn og nýtur þess, að totta pípuna sína
í næði.
Fram eftir æfi hélt eg, að forvitni kúnna
fyrir öllu nýju, væri sprottin af heimsku þeirra.
[Shr. ísl. málsháttinn: „Að stara eins og naut
á nývirki11.]. En síðan eg fór að umgangast
kýr hefi eg komizt á aðra skoðun. Eg held,
að kúnum sé svipað farið eins og vísindamönn-
um, þegar þeir eru að velkja fyrir sér tor-
ráðnum gátum hins ókunna. Forvitni kúnna
er óslökkvandi löngun þeirra að vita og skilja
allt nýtt, sem á vegi þeirra verður.
Hversu kýrnar eru fljótar að læra fer vitan-
lega eftir andlegum hæfileikiun hverrar ein-
stakrar, því að á meðal kúnna eru slíkir hæfi-
leikar breytilegir eins og meðal manna. Engin
kýr er þó eins heimsk sem flestir hinna skap-
bráðu kúahirða halda. Því skal þó við bætt,
kgr eru tnér
Höfundurinn ásamt .1 a n e, einni úr kúahjörS lians.
að sumar kýr eru helzt til lítið skynugar, en
aðrar hins vegar bráðgáfaðar. — Allir safna
sér vizku með aldrinum, eins geymist það vel
í minni kúnna, sem lært var til gagns á kálfs-
aldrinum.
Ein hin skynugasta kýr, sem cg liefi átt,
hét Branda. Hún var horin á húgarði mínum
áður en eg eignaðist hann. Aldrei tókst inér
að vinna traust hennar, leit hún jafnan á mig
sem hverja aðra aðvífandi persónu, sem ekki
ætti heima á hæmun, og var aldrei um það
gefið að láta mig mjólka sig. En versta hátta-
lag hennar var þó það, að hún hafði að engu
reglur mínar um beitina, og af þeim ástæðum
seldi eg hana. Branda var leikin í því að opna
hliðlokur með hornunum. En tælcist henni það
ekki, fann hún allt af einhverja smugu á gerð-
inu, er hún gat smogið inn um. Þetta gerði
hún hvert sinn, ef hún vildi komast í óbitna
liaga. Hún fór aldrei yfir á land nágrannanna,
en rásaði teig af teigi án þess að hirða hið
minnsta um óskir mínar. Og hinar kýrnar
treystu forustu hennar og fylgdu henni.
Eigi var það fyrr en eg eignaðist mjólkur-
kýr, sem eg hafði alið upp sjálfur, að eg kynnt-
ist kú, sem var eins vitur og Branda, eða jafn-
vel frcmri henni. Hún var kölluð Bláhjalla. Hún
var smávaxin, hafði kelfzt í kálfagarði og hef-
ir það sennilega dregið úr þroska hennar. Hún