Dýraverndarinn - 01.10.1946, Blaðsíða 3

Kcínat knppAtjÓM tflagttúMcn:
G æða-gripnr.
i,
Margir hafa gæða-gripirnir verið fyrr og síð-
ar í landi hér sem og annars staðar.
Munu þær og eigi fáar vera, húsfreyjurnar,
sem blessað hafa g ó ð u k ú n a sina, er „lagði
saman nytjar“ og orkaði því, að aldrei varð
með öllu bjargarlaus bær,en liægtvar að skipta
sinni mjólkur-ögninni á milli barnanna, sár-
svangra oft og tíðum. Ol'l hittum vér aldrað
fólk, sem telur, að blessaður mjólkurlekinn —
og ef til vill á stundum úr einu kúnni, sem var
á bænum — hafi bjargað sér frá sárasta hungri
og jafnvel dauða.
Svo hefir og verið allt til þessa tíma og mun
raunar enn, að konurnar fóru nærri um, hver
var bezti gæða-gripurinn í fjósinu, þótt eigi
væri mjólkin mæld né vegin. Og sögur þekkj-
um vér um harm og söknuð öreiga konunnar
með stórann barnahóp, er bezta kýrin var
leidd út úr fjósinu og seld hæst bjóðanda til
lúkningar einhverri neyðarskuldinni —. Og
vafalaust hafa eigi ósjaldan liöfug tár konu
og barna fylgt þeim á braut.
Þó að sullurinn sverfi nú minna að en áður,
sem betur fer, mætti sá háttur haldast áfram,
að menn kunni að meta kjörgripi sína og beri
lilýjan hug til þeirra. En fleiri hafa þeir verið,
gæða-gripirnir í kúahjörðinni, en íslenzku Bú-
kollurnar og Auðhumlurnar.
Þær máttu og kallast gæða-gripir, kýrnar,
sem bauluði í fjarska, þegar kallað var til
þeirra (Sbr. í æfintýrinu: „Baulaðu nú Bú-
kolla mín, ef þú ert á lífi!“). Einstaka kýr
liélt þeim vana l'rá því að hún var kálfur, og
hljóp á móti húsmóðurinni eða öðrum, sem
drykkjaði henni eða færði eitthvert lostæti, að
baula þegar kallað var til kúnna. Þótti þetta
eigi litill kostur á kú, enda kom það sér oft
vel þegar leita þurfti kúnna í myrkri eða þoku.
Og húsfreyju þekki eg enn, sem kallar á kýr
sínar, og gegnir þá eigi aðeins ein heldur og
fleiri með margrödduðu bauli. Er þetta ágæt-
is vani, sem eigi kostar annað í upphafi en hlý-
legt klapp og nokkur gæluorð.
Þá hafa sumar kýr þann góða vana, að koma
jafnan heim með allar kýrnar á eftir sér, og
allt af í s.ama mund, til þess að lála mjólka sig.
Er þetta ómetanlegur kostur, en vart gera
þetta aðrar en gæða-kýrnar, sem eru fegnar
því að láta létta á troðfullu júgrinu.
Engan þarf .að iðra þess að klappa og strjúka
„litlu kusu“ á mcðan lienni er gefið og halda
þvi áfram, þó ,að hún komist af kálfsaldrinum,
að spjalla hlýlega við hana og gæla. Henni lær-