Dýraverndarinn - 01.12.1946, Blaðsíða 6

60
DYRAVERNDARINN
Dýraverndunarmál.
Allt frá landnámsöld liafa íslendingar átt
mikið saman við húsdýrin að sælda. Án hjálp-
ar þeirra hefði líf okkar, eins og fjölmargra
annarra þjóða, vart geta haldizt við.
Hesturinn liefir frá alda öðli verið nærfellt
eina farartæki okkar á landi. Á honum þeystu
forfeður okkar landshornanna á milli- Við
liann eru margar fegurstu og göfugustu minn-
ingar þeirra tengdar, og án hans væri saga
okkar fátækari af mörgu, sem gefið hefir
lienni gildi. Ég sé í anda fríða floklta ríða lil
Alþingis á liaukfráum fákum, með reista
makka og löðrandi mél. Dráttarhestarnir voru
ekki síður þarfir en hinir, þótt „rómantíkin"
skipi reiðhestunum oft hærri sess.
Og hvernig gætum við lifað án sauðkindar-
innar? Hún hefir verið ein liin dýrmætasta bú-
fjáreign landsmanna. Allt var undir því kom-
ið í sveitum, að sauðlönd væru góð. Ef slíkt
var fyrir hendi, var engin hætta á að land-
búnaðurinn dafnaði ekki. En væri lítt um sauð-
fé, var oft þröngt í búi, enda segir hið forn-
kveðna: „Sveltur sauðlaust hú.“
Ekki má gleyma nautgripunum, sem studdu
svo mjög að vellíðan okkar. Úr mjólk þeirra
var unnin allskonar gómsæt fæða: smjör, skvr,
rjómi, ostar, mysa og áfir. Á þessu döfnuðu
hörnin bezt og fengu þor sitt og þrótt.
Hestar, kindur og kýr eru þau húsdýrin,
sem segja má að mest gagn hafi gert. En þau
eru fleiri nytjadýrin í sveitunum. Það fer varla
hjá því, að við mætum ekki dyggu hjúi, áður
en gengið er í bæinn, annað hvort með stygg-
um svip og úfnu trýni eða flaðrandi rneð dill-
andi skotti. Þetta hjú er flestum bændum
huglátt. Sporlétt og athugult fylgir það hús-
bónda sínum um fjöll og firnindi, og rennir til
lians þakklátum augum fyrir hvern bita, sem
skotum, hafi ráðizt gegn skyttunum og höggv-
ið úr þeim augun.
Framangreind dæmi sýna það, að menn-
irnir eru ekki einir um hefnigirnina.
(Þýtt).
að þvi er rétt. Og snuprunum tekur það auð-
mjúkt og undirgefið, eins og það finni, livc
vit þess nær skammt, en það er einn gleggsti
votturinn um vitsmuni liundanna.
Enn er eitt og það er kisi litli- Mjúkhærður
og hljóðlátur læðist liann um göng og gáttir
og gegnir starfi sínu af stakasta áhuga. Hann
er eftirlæti góðra unglinga, en bitbein hinna
illa innrættu. Ivisi á marga vini. Margir verða
til þess að huga góðu að honum, þar sem hann
malar í makindum á rúmáhreiðunni og nýt-
ur hvíldarinnar.
Ég liefi nú af veikri getu lýst lítið eitt þeim
vinum okkar, sem eru þörfustu húsdýrin
okkar.
Fyrir örfáum áratugum var meginalvinna
okkar landbúnaður, því að þótt sjór væri tölu-
vert stundaður þá, oft af ekki minna kappi
og kjarki en nú er gert, var mikill hluti sjó-
mannanna vinnumenn bænda, er unnu land-
búnaðarstörf hluta úr árinu. Og þeir voru
lieldur ekki margir þurrabúðarmennirnir svo-
nefndu, sem einhvern hluta ársins eða æv-
innar, höfðu ekki náin kynni af húsdýrunum.
Á þeim tímum, sem svo skammt er að minn-
ast, mátti heita að nærfellt hvert mannsbarn
á landinu hefði meiri cða minni mök við
skepnurnar. Svo er þetta að miklu leyti enn,
þótt nokkuð hafi breytzt á siðustu árum. Fólk
flytzt nú til sjávarþorpanna og gengur þar að
daglaunavinnu eða stundar sjóinn allan árs-
ins hring. Þó mun i öllum þorpum landsins
vera cittlivað af búpeningi og sums staðar mik-
ið. Bændacðlið er svo ríkt í mörgum þorps-
búanum, að hann getur ekki slillt sig um að
ciga nokkrar ær, kú eða máskc hest til þess
að skreppa á bak á sunnudögum. Sumir telja
líka hag sinum bctur horgið með ]>ví að cigs
eittlivað af skepnum.
I sveitum landsins er nú að verða töluverð
hreyting á búnaðarháttum, t. d- fer þörfin
fyrir hestinn óðum minnkandi og bændurnir