Dýraverndarinn - 01.03.1953, Blaðsíða 2
10
DÝRAVE R N DARINN
Guörún Jóhannsdóttir frá Asláksstööum:
Stóri-Jarpur og Spakur
Stóri-Jarpur var hann kallaður. Bar hann það
nafn með réttu. Hann var með hæstu hestum,
57 þumlunga á herðakamb og þrekvaxinn eftir
því. Ættaður var hann frá Öxl i Þingi og oft
kenndur við æskustöðvarnar og nefndur Axlar-
Jarpur. Maðurinn minn keypti Jarp, þegar hann
var sex vetra. Gaf hann fyrir hann 100 kr.
og þótti það nóg borgun fyrir slíkan vonarpen-
ing. Ótaminn var hann þá með öllu, nema hvað
krakkar á bænum voru sí og æ að hnauka á
honum. Stóð hann alltaf grafkyrr, meðan þau
klifruðu á bak honum, og þegar þau höfðu hag-
rætt sér, stundum tvö og þrjú í einu, rölti hann
af stað, rór og ljúfur í skapi. Fyrir slíkan grip
þótti yfrið nóg að gefa hundrað krónur.
Þegar Jarpur var búinn að vera nokkurn tíma
í eigu Sigurjóns, hittir hann bóndann, sem seldi
honum klárinn. Segir Sigurjón honum þá, að nú
sé hann búinn að selja Jarp. Eitthvað hefur
fyrri eiganda Stóra-Jarps tekið sárt til hans,
því áð hann fokreiðist við þessa frétt. ,,Hvað er
þetta, maður“, segir pósturinn ógn hæglátlega,
„þú vissir sjálfur, að hann var ekkert annað en
áburðartrunta, sem krakkar höfðu tamið“. Skildu
þeir með það og virtist sýnast sitt hvorum.
Þegar Jarpur hafði verið í eigu bónda míns
rúmlega ár, kemur hann aftur til vinar síns, Jóns
bónda í Öxl með lest sína. Var Jarpur nú með
í förinni, ekki sem áburðarhestur, heldur reið-
skjóti húsbónda síns. Hafði hann þá tekið þeim
stakkaskiptum, að fyrri eigandi hans þekkti
hann ekki. Hann var orðinn hár og þrekvaxinn
og fallegur, hvar sem á hann var litið. Hárbragð-
ið slétt, flauelsmjúkt og gljáði á skrokkinn.
Leyndi sér ekki, að hann hafði verið stríðalinn
og í hvívetna átt sældardaga. En útlit hans sagði
aðeins hálfa sögu. Pósturinn hafði tamið hann.
Nú var hann orðinn töltari með afbrigðum og
mikill skeiðhestur, en viljinn var í meðallagi.
Hann var líkamaþungur og hefur það sennilega
lagt hömlur á ofsafjör. — En þótt Jarpur væri
búinn að fá þessa miklu hesta-mennt og kominn
í þá tignarstöðu að vera dáður reiðhestur, var
skapgerðin hin sama, mild og ljúf, og áhættu-
laust hverju barni að setjast á bak honum.
Maðurinn minn sagði, að gaman hefði verið
að sitja á Jarp, ef þeir urðu á eftir póstlestinni,
sem oft henti. Tók hann þá til töltsins og það
var ekkert teprutipl. Skrefin voru löng, fóta-
burðurinn fjaðurmagnaður og dúnmjúkur, sann-
kallað hýru- og yndisspor, og væri örlítið kippt
í tauminn hægra megin, venti hann samstundis
sínu kvæði í kross og hlemmdi sér niður á skeið.
Var hann greiður á þeim gangi, eins og töltinu.
Þegar Jarpur var kominn nær tvítugu, var
hann orðinn þungfær til ferðalaga. Síðasta sum-
arið var hann ekki járnaður né lagt við hann
beizli. Þegar leið að skapadægri hans, lagði mað-
urinn minn hnakk sinn á hann og sat á hon-
um til Akureyrar til þess að láta mynda þá
saman, áður en leiðir skildu. En engin gjörð
fyrirfannst, sem nógu löng væri. Reið hann því
Stóra-Jarp gjarðarlaust þessa síðustu ferð.
Spakur var uppalinn á Fremsta-Gili í Húna-
vatnssýslu. Hann var leirljós að lit, meðalhest-
ur á stærð, feitlaginn og þéttvaxinn. En það,
sem sérstaklega einkenndi útlit hans var hýran,
sem ljómaði úr augum hans og af öllu yfirbragði
— það líktist brosi. Og aldrei breytti hann um
svip. Þetta hýrubros hvarf aldrei, ekki einu
sinni í dauðanum.
Þegar maðurinn minn keypti Spak, var hann
fulltaminn. Alkunnur hestamaður, skagfirzkur,
Bjarni að nafni, tamdi hann. Hann varð þægi-
legur til reiðar, ekkert meira. Var hann notað-
ur jöfnum höndum til reiðar og áburðar.
Meðan stóð á tamningu dvaldi Bjarni á Þing-
eyrum. Hafði hann fleiri ungviði til kennslu
en Spak. Spakur var með óyndi og alltaf að
strjúka. Var yfir Húnavatn að fara. Á því var
aðeins eitt vað. Annars staðar var það á hroka-
sund og breitt yfirferðar. Að vísu mátti fara
fram á svonefnt Skriðuvað, en það var of mik-