Dýraverndarinn - 01.03.1959, Blaðsíða 7

Enn
um rjúpuna
GREIN sú, sem birtist í 6. tbl. Dýraverndarans
undir fyrirsögninni „Rjúpan“ var rituð í byrjun
október, en þar sem greinin birtist eigi fyrr en
í desember-heftinu, þótti ritstjóra rétt að breyta
setningu í síðustu málsgrein greinarinnar þannig,
að hún ætti við árið í ár (— 15. okt. til 22. des.
næsta ár“ átti að vera ,,í ár“ —). Þar sem í sömu
grein er talað um, að eftir 7—8 ár muni stofninn
ná hámarki á nýjan leik, er átt við árið 1946 og
því það ár og lágmarksárið 1958 talin bæði. Rétt-
ara hefði verið að segja 5—6 ár.
I greininni er sagt, að síðan 1954 hafi stofn
rjúpunnar farið fækkandi. Rétt er, að árið 1954
telst hámarksárið, en þar sem árin 1955 og 1956
voru mikil veiðiár, mun réttara að telja, að fækk-
unin hafi ekki raunverulega byrjað fyrr en 1957.
I lok fjórðu málsgreinar er þess getið, að Al-
þingi hafi 1949 samþykkt að alfriða rjúpuna. Hið
rétta er, að Alþingi samþykkti þingsályktunartil-
lögu í málinu, sem rikisstjórnin framfylgdi ekki.
Frumvarp það til laga um alfriðun rjúpunnar,
sem borið var fram á Alþingi 1950, var fellt, eftir
að svo að segja við bæjarvegg okkar er aragrúi
dýra (á ég þar við villikettina hér í Reykjavik
og nágrenni) er heyja hið harðasta stríð allra
stríða, í baráttu við sult, kulda og algjört um-
komuleysi? Þótt endalok þeirra margra verði
hungurdauðinn og grafreitur þeirra öskutunnur
okkar, er byggjum þessa borg, þá stækkar stöðugt
hin hrakta hjörð, okkur öllum til sorgar og van-
sæmdar.
Reykjavík í nóv. 1958.
miklar umræður, með naumum atkvæðamun.
Rjúpan var síðast alfriðuð 1940—’42.
Það, sem kom mér til þess að fara þarna eigi
rétt með staðreyndir, var þessi kafli í inngangi
að „Álitsgerð um áhrif veiða á íslenzka rjúpna-
stofninn“ eftir dr. Finn Guðmundsson (útgefandi
Menntamálaráðuneytið 1951):
„Hinn 22. sept. 1949 skrifaði ég Menntamála-
ráðuneytinu og lagði til, að rjúpan yrði ekki al-
friðuð það ár og næsta ár, og gerði ég í bréfinu
nánari grein fyrir þessari afstöðu minni. Ráðu-
neytið féllst á rök mín og ákvað að grípa ekki til
alfriðunar.
Eftir að greinargerð mín um málið hafði verið
birt í blöðum og útvarpi, birtust allmargar grein-
ar í blöðunum, þar sem skoðanir mínar voru vé-
fengdar og krafizt var alfriðunar rjúpunnar. Þess-
ar greinar og annar áróður fyrir alfriðun rjúp-
unnar mun hafa valdið því, að á Alþingi var borin
fram tillaga um að fela ríkisstjórninni að alfriða
rjúpuna næstu 5 ár, og var hún samþykkt.“
Eftir að ég ritaði umrædda grein, hélt dr. Finn-
ur Guðmundsson erindi um rjúpuna á fundi í
Náttúrufræðifélagi Islands þann 24. nóv. sl. Var
fundur þessi fjölsóttur. Erindið, sem var skil-
merkilegt og fróðlegt, vakti athygli leikra og
lærðra. Dr. Hermann Einarsson fiskifræðingur
þakkaði dr. Finni erindið og rannsóknir hans.
Hvatti hann dr. Finn að vinna áfram að lausn
þessa vandamáls, því að lausn þess myndi koma
að gagni öðrum dýrafræðingum, sem leita að
lausn sama vandamáls hjá öðrum dýrategundum.
Dr. Finnur Guðmundsson tók það fram, að er-
lendir vísindamenn hefðu hug á því að koma hing-
að til rannsókna á umræddum sveiflum, því að
hér væru sérstaklega góð skilyrði til slíkra rann-
sókna vegna legu landsins og að hér væri aðeins
um eina hænsfuglategund að ræða.
Þorsteinn Einarsson.
Á H E I T
Til Dýraverndunarfélags íslands frá Bjarna Gestssyni,
Hjarðarholti í Kjós, kr. 25.00.
dýraverndarinn
7