Dýraverndarinn - 01.07.1959, Blaðsíða 4

hann um tómlæti, enda hafa aðgerðir hans borið
árangur, þar sem það er fyrir hans tilstilli, að
Skúli tekur fé á gjöf fyrr en ella hefði orðið, selur
haustgeldinga sína vegna umvandana hans og
,,tekur ær á sérfóðrun“ samkvæmt skipan hans.
Bæði skýrsla forðagæzlumanns og dýralæknis
benda eindregið til þess, að aðalorsök vanþrifnað-
ar nokkurs hluta f járins á Þóroddsstöðum og þess
fjárdauða, sem þar átti sér stað, hafi verið orma-
veiki, en ekki vanfóðrun. Hins vegar mun dýra-
lækni ekki hafa verið sagt rétt til um það, hve
margt fé hafi drepizt. Þá er skýrsla hans varð
kunn, var birt mynd í blaði því í Reykjavík, sem
sendi mann austur, og sýndi hún ljóslega, að mun
fleira fé hafði fallið en um getur í skýrslu dýra-
læknis.
Misgerðir Þóroddsstaðabóndans
En þó að hér verði ekki sagt, að um horfelli
sé að ræða, og sýslumanni virðist ekki ástæða til
aðgerða gagnvart Þóroddsstaðabóndanum, er sitt-
hvað athugavert við búskaparhætti hans, um-
Byggju hans fyrir bústofni sínum og þrifnaðar- og
umgengnisvenjur á búinu.
Skúli, sem búið hafði í heilt ár á Þóroddsstöð-
um í haust ið var og dvalið í héraðinu í nokkur
ár, hlýtur að hafa vitað, að hætt gæti verið við
ormaveiki í fé hans, og jafnt frá búmannssjónar-
miði og frá sjónarhóli dýraverndar hefði hann að
sjálfsögðu átt í vetrarbyrjun að snúa sér til dýra-
læknis og leita hjá honum ráða til varnaðar. Þá
sýnir það greinilegt og mjög vítavert tómlæti frá
hans hendi, að forðagæzlumaður þarf að skerast
í leikinn til þess að hann taki fénað sinn á gjöf,
þá er allir aðrir höfðu tekið að hýsa fé sitt og
gefa því. Ennfremur bendir það til annars hvors,
óhæfni til fjármennsku eða grófs kæruleysis, að
forðagæzlumaður verður aftur og aftur að vanda
um við hann um fóðrun fjárins, þrátt fyrir nægi-
legar fóðurbirgðir og hæga aðdrætti, til þess að
ekki fari enn verr en raun varð á. Þá bendir það
vægast sagt til fráleits skeytingarleysis og ein-
stæðrar ónæmi fyrir líðan þess fjár, sem hann
hefur flest hirt i tvo vetur, hlýtur að þekkja og
falið er hans forsjá, að leita ekki til dýralæknis,
þá er sú verður reyndin, að nokkur hluti fjárins
þrífst ekki, megrast mjög, er greinilega sýkt —
og nokkrar kindur falla, — og auðsæilega er það
frámunalegt smekkleysi og um leið tilfinninga-
leysi fyrir afdrifum fjárins og skortur á sómatil-
finningu og almennu velsæmi að láta dautt fé
liggja í hrúgum óhuslað dögum saman og það
fyrir augum allra vegfarenda!
Ritari Samb. dýraverndunarfélaga Isl. leitaði hjá
forðagæzlumanni frekari upplýsinga um fjárhirð-
ingu Skúla en fram koma í skýrslunni, og gat
hann þess, sem raunar er ljóst af framansögðu,
að Skúli sé enginn þrifamaður um fjárhirðingu,
en hins vegar hafi hestar Þóroddsstaðabóndans
verið prýðilega aldir og hirtir, og sýnir það ljós-
lega, að þar sem hugur þessa bónda er við bund-
inn, er til geta um sómasamlega hirðingu búfjár
og ennfremur ábyrgðartilfinning, sem aðeins er of
þröngur stakkur skorinn. Virðast misferli Skúla
það veigamikil, að sannarlega hafa ýmsir orðið
að sæta sektardómi fyrir minni sakir, en vel má
vera, að ákvæði hinnar gömlu reglugerðar um
fóðrun og meðferð búfjár nái ekki til þeirra brota,
sem hann hefur gert sig sekan um frá sjónarmiði
jafnt hagsýns og natins bónda og fjármanns og
þeirra, sem hafa umhyggju fyrir verndun dýra,
en ekki hafa dýr í sinni umsjá.
Ákvæðin um eftirlit og viðurlög
Eins og.sjá má af framanskráðu er hætt við,
að enn verr hefði farið á búi Skúla, ef forða-
gæzlumaðurinn hefði ekki gert annað en naum-
ustu skyldu sína, komið aðeins á bú hans tveim-
ur sinnum. Virðist því engan veginn nægilegt, að
athugað sé um fóðurbirgðir og um hirðingu bú-
fjár tvisvar á vetri, þar sem á annað borð er um
að ræða ókærna eða vankunnandi búmenn. Bú-
peningur getur sannarlega farið illa á skemmri
tíma en fimm vetrarmánuðum. Þá ber nauðsyn
til, að búfjáreigendum sé gert að skyldu að leita
ráða og lyfja hjá dýralækni, þar sem vitað er, að
kunnar fjárpestir eru að stinga sér niður — og
þetta sé gert strax að haustinu, — og auðvitað
ætti hverjum bónda að vera skylt að leita til slíks
manns, þegar hann sér merki ótímgunar í fénaði
sínum og veit ekki beina orsök þess í viðurgern-
ingi sínum við fénaðinn. Þá er og nauðsynlegt, að
í stað þeirra ákvæða, sem nú gilda um íhlutun
sýslumanna eða bæjarfógeta, komi skýlaus ákvæði
36
DÝRAVERNDARINN