Dýraverndarinn - 01.07.1959, Blaðsíða 9

Tígrisdýr
TÍGRISDÝRIÐ er stærst allra dýra af kattakyn-
inu, stærra en sjálft ljónið. Það er 205 sentímetr-
ar á lengd frá trýni og að rófu og rófan 95 sentí-
metrar. Hæðin af herðakambi er 105 sentímetrar.
Dýrið er ryðrautt að lit, með svörtum þverrönd-
um, kviðurinn hvítur og granirnar. Það hefur
mjög loðna kampa.
Tígrisdýrið á heima í Asíu, allt frá Suður-Ind-
landi og norður í Suðaustur-Síberíu, frá austur-
hluta Kákasus og langt austur í Kína. Af eyjun-
um við Suður- og Suðaustur-Asíu er Borneó sú
eina, sem á eru tígrisdýr. Þau hafast einkum við
í fenjaskógum við vötn og fljót hinna suðlægu
landa, en á gresjunum í Síberíu. Helztu afbrigðin
eru þrjú. Indverska tígrisdýrið er mjög vöðva-
mikið og litirnir sterkir. Siberíutígurinn er stærst-
ur allra tígrisdýra. Þar eru litirnir ekki eins skær-
ir og á indversku tegundinni. Þverrákirnar eru
og færri, og á vetrum er Siberíu-tígurinn loðnari
en önnur tígrisdýr. Á tígrisdýrunum í Kákasus
slær brúnleitum blæ bæði á rauða litinn og hinar
svörtu þverrákir.
Tígrisdýrið fer einkum á veiðar um sólarlags-
bil. Það veiðir antílópur, hirti, villisvín og apa
og rænir oft búfé bænda, kindum, geitum, naut-
gripum og hrossum. Þá er það ekki óvenjulegt, að
gömul tígrisdýr halli sér að mannaveiðum. Þykir
þeim minna fyrir haft að hremma menn en skepn-
ur. Menn eru ekki eins þefnæmir og varir um sig
og ekki hætt við, að þá beri undan, þó illa takist
til í fyrstu atrennu. Tígrisdýrin læðast ávallt að
bráð sinni og liggja gjarnan í leyni við stíga að
vatnsbólum eða við götur, sem menn ganga, þeg-
ar þeir gæta búpenings eða fara á akra sína.
Stundum hefur það kostað mikinn og hættulegan
eltingaleik að bana tígrisdýrum, sem lagt hafa
fyrir sig mannaveiðar. Frumstæðir menn hafa og
nriargir hverjir reynzt með öllu óhæfir til tígris-
veiða. Þeir hyggja, að illur andi hafi tekið sér
bústað í mannætunni, og þó að tekizt hafi að stæla
þá upp í að freista þess að vinna á dýrunum,
fellst þeim oft hugur, þegar á hólminn er komið.
Fengitími þeirra tígrisdýra, sem heima eiga í
suðlægustu löndunum, er ekki bundinn neinni
einni árstíð, en Síberíu-tígurinn leikur sína ásta-
leiki í þorrabyrjun og gýtur að vorinu. Meðgöngu-
tíminn er þrír og hálfur mánuður. Kettlingarnir
eru allt frá tveimur og upp í sex. Tígriskettan
heldur kyrru fyrir með kettlingana fyrstu þrjár
vikur ævi þeirra, en úr því tekur hún að flytja
bæli sitt öðru hverju, eftir því sem henni finnst
veiðilegast. Þegar kettlingarnir eru orðnir hálfs
árs, taka þeir sjálfir að veiða sér til matar.
Indverskir þjóðhöfðingjar stunduðu áður fyrr-
um tígrisveiðar sér til skemmtunar ríðandi á fíl-
um, sem eingöngu voru tamdir til slíkra veiða.
(Myndin er úr Alverdens pattedyr, eftir Hans
Hvass og frásögnin að mestu í samræmi við það,
sem sagt er í þeirri bók).
Hér skal nú sögð ein veiðisaga.
Nepal er lítið land við rætur Himalajafjalla.
Þar eru víðáttumikil laufskógabelti og grasslétt-
ur inn á milli. Um landið falla margar ár, sem
eiga upptök sín í fjöllunum miklu. Þarna er gnægð
villidýra, þar eru antílópur, hirtir, villisvín, fílar,
pardusdýr, tígrisdýr og margt annarra dýrateg-
unda.
Þetta er það norðarlega, að það afbrigði tígris-
dýra, sem þarna hefst við, er að mestu eins og
Síberíu-tígurinn, en er ennþá stærra og oft kallað
konungtígur. Stærstu dýrin, sem veiðzt hafa, hafa
reynzt fjögurra metra löng frá trýni og aftur á
rófubrodd. Mönnum, sem lagt hafa fyrir sig veiði-
mennsku, þykir mikill akkur í að veiða slík dýr,
DÝRAVERNDARINN
41