Dýraverndarinn - 01.08.1962, Blaðsíða 4

talið. Þeir segja, að þeim sé bráðnauðsynlegt að
nota afréttarbeitina, svo sem þeir gerðu s. 1. haust
og fram á vetur, og sé það fjarstæða og fjandskapur
að liggja þeim á hálsi fyrir það, sem vakti alþjóðar-
athygli og víða hrylling. Sá, er þetta ritar, minnist
þess, að sumarið f920 hélt því fram landskunnur
maður á Austuriandi og mikill fjárbóndi, að hor-
fellislögin væru ekki annað eða meira en hlálegt
pappirsgagn, sem að engu væri hafandi, en þá um
vorið ielldu ailmargir bændur í sveit hans og víðar
mikinn hluta fjárstofns síns. Þessi höldur sagði, að
ekki væri unnt að búa á íslandi án þess að tefla svo
á tvær hættur um ásetning, að fyrir gæti komið, að
menn misstu meirihiuta fjár síns. Höfundi greinar
þessarar kom þetta kynlega fyrir, en heyrði hins
vegar menn þarna eystra tala um það án allrar
leyndar, hve margt þessi eða liinn hefði misst úr hor,
svipað og talað var um missi af völdum bráðafárs
og síðar mæðiveiki. Nú mun viðhorfið gagnvart hor-
fellislögunum vera allmikið breytt í þeim sveitum,
sem þarna er um að ræða, og mun sú skoðun, sem
sá, er þetta ritar, hélt fram og var uppalinn við,
hafa orðið ofan á. Fyrir fáum árum var hér í
blaðinu varað við þeirri hættu, sem hinu dásam-
lega fuglalífi við Mývatn mundi stafa af óhóflegum
netalögnum, og því var ennfremur spáð, að þær
gætu haft óheillavænleg áhrif á stofn hins verð-
mikla og víðkunna Mývatnssilungs. Mývetningar —
minnsta kosti sumir — töldu sig þarna betur vita,
en einhver vanhöld munu hafa reynzt á vizku
þeirra í þessum efnum... En þrátt fyrir nokkra
reynslu af því, að hinir ágætu bændur séu ekki
alltaf óskeikulir dómarar í málum sjálfra sín, þykir
höfundi þessarar greinar lítt sæmandi að taka ekki
trúanlegar þær fullyrðingar forsvarsmanna Mý-
vetninga, að bændur í Mývatnssveit séu neyddir til
þess, afkomu sinnar vegna, að láta fé sitt ganga
sjálfala fram á vetur á hinum geipivíðáttumikla af-
rétti og eiga á hættu hrakninga á mönnum og fé
og stórfellda fjárskaða. En um leið og greinarhöf-
undur ákveður að taka þessar fullyrðingar trúanleg-
ar, sér hann, að af þeim verður að draga mjög alvar-
legar ályktanir.
RÓTTÆKAR AÐGERÐIR ERU AÐKALLANDI.
Það er vitað mál, að íslenzku tíðarfari er þannig
liáttað, að vetur gengur í garð í öllu venjulegu ár-
ferði ekki síðar en upp úr veturnóttum og stund-
um mun fyrr. Mundi því ekki of sagt, að sá bóndi
væri ekki vel undir vetur búinn, sem ekki gerði ráð
fyrir, að hann þyrfti að hafa fé sitt í húsi og hygla
því eitthvað úr því að komnar eru veturnætur.
Og það mundi vera allra manna mál, sem til
þekkja, að eftir að sá tími sé kominn, þurfi vart að
búast við þeirri kurteisi og nærgætni af veðurguð-
unum, að þeir, þá er þeir bregða til liins lakara,
fari hægt og varlega í sakirnar og gefi mönnum
þess kost að smala á nokkrum dögum í sæmilegu
veðri og skyggni afrétt, sem er nokkur hundruð fer-
kílómetrar að flatarmáli, og reka svo fé sitt af var-
ygð heim í allgóðu færi. íslenzk veðravöld eru engu
síður vís til að hafa þann háttinn á að breyta til
með ekki tveggja, þriggja daga, heldur viku til
hálfsmánaðar harðviðri með blind-öskubyl.
Þess vegna er það, þegar forsvarsmenn Mývetn-
inga eru teknir trúanlegir, að beinlínis er skylt að
gera sér grein fyrir, að hér er upp komið mikið og
alvarlegt vandamál, sem varðar í rauninni þjóðina
alla, sem sé það, að í einhverri mestu menningarsveit
landsins, þar sem búa á fjórða hundrað manns, sé
alls ekki búandi í venjulegu íslenzku árferði. Ber
því Stéttarfélagi bænda, Búnaðarfélagi íslands og
landbúnaðarráðuneytinu — og raunar stjórnar-
völdum landsins í heild að setjast á rökstóla með
forsvarsmönnum Mývetninga og leita úrræða um
það, með hverjum liætti koma megi í veg fyrir, að
þessi undurfagra menningarsveit leggist í eyði,
þegar stundir líða. Sverrir bóndi Gíslason í Hvammi,
sem er formaður stéttarfélags bænda, er vitur
maður og röggsamur, og víst er um það, að
af allmikilli alvöru tók hann þeirri staðreynd, að
nokkrir bændur í tveim hreppum í hans sýslu urðu
berir að illri meðferð á fé sínu í vetur sem leið.
Er hann líklegur til að spara hvorki gáfur né starfs-
krafta tii að koma því til vegar, að vel og drengi-
lega verði brugðizt við hinum mjög alvarlega vanda
Mývetninga, sem er næsta uggvænlegur þjóðinni
allri.
Annars virðist það ekki síður að þakka snjóhund-
um en mönnum, að tjón Mývetninga varð ekki
meira en raun bar vitni, því að hundarnir grófu
fjölda fjár úr fönn. Virðist það vera allmikið nauð-
synjamál að hreinrækta það hundakyn, sem reyn-
ist bezt til slíkrar björgunar.
36
DÝRAVERNDARINN