Dýraverndarinn - 01.11.1946, Blaðsíða 9

DYRAVERNDARINN
55
sem ógirt er, reka upp frá sjó, þar sem svo
liagar lil, smala, ixjálpa lil við rúningu, suncl-
urdrátt, liýsingu fjár o. s. frv. Það liefir stund-
um viljað brenna við um of, að rnenn sýndu
hráðiyndi og óþolinmæði í viðskiplum við
féð, liundbeittu það óvægilega, tækju i lagð-
inn í stað hornanna við sundurdrátt o. s. frv.
Þar er þá komið að því, sem nxörgum verð-
ur erfiðasl: að slilla skap sitt, þegar óþæg-
indi ber að höndum, og' liegna kindunum þeg-
ar í stað nxeð linefa eða svipu. Það þarf að
sýna sauðfénu lempni, eiixs og öðrunx dýr-
um, veila því eftirtelct og reyna að slcilja það.
Tökum til dæmis nrnninn á því, lxvort fjár-
rétt stendur á bersvæði eða við garð, t. d.
túngarð. Þegar réttin stendur á lxersvæði og
féð kemur að henni, æst og nxótt eftir relcst-
xxr, stundum óvægilegan, er elckert senx spelc-
ir það; það leitar aftur út úr hópnunx, þá
lcoma eltingar og liundlxeiting til sögunnar.
Stundum sleppur það alveg, og sagan endur-
tekur sig við næsta aðrekstur. Stundum er þvi
þvælt inn eftir langa mæðu, liræddu og upp-
gefnu. Komi féð hins vegar að gai'ði, spelcist
það oflast þegar í slað cxg raðar sér að garð-
inum, lxerst að réttardyrunum og gengur inn
liægt og rólega, nxeðan smalarnir standa í röð
um hópinn og bægja með hægð þeim kind-
um, sem vilja lxlaupa í burtu. llvorar þess-
ar aðfarir mundu börnum liollara að sjá?
Áður hefir verið rninnzt á soi’gai’söguna
xnn fóðruix Islendinga á saxxðfé og verður það
ekki endurtekið. Sauðlcindin liefir goldið jxcss,
að hún er eklci fulltaixxin, það er eðli Jiemx-
ar að Jxera sig sjálf eftir björginni og fara
sinna eigin fei-ða. En þar sem mennirnir liafa
tamið Jiana að nokkru ley.li og vanið hana
við að dvelja á vissum svæðum, her þeim
auðvitað sjálfsögð skylda til að sjá lxenni fyr-
ir fóðri, sem liún þarfnast, cix getur elclci afl-
að sér sjálf. Sjálfsagt er að velcja atlxygli
bai’na á þeinx misnxxm, senx yerður að vera
á aðbúð dýranna. Ivýr þui’fa t. d. lilý lxús,
sauðfé svöl. Sauðfé þarf milclu meira frjáls-
ræði en íxautgripii’, lil þess að ])ví geti liðið
sæmilega o .s. frv. Annars ætti lioi’fellir og
lixxngurdauði að vcra úr sögunni mcð vaxandi
tækni að afla sér lieyja og aulcnxmi og Jxætt-
Ivýr með kálfinn sinn (tréskurðarmynd).
xun samgöngum, svo með hvei’ju árinu fjölg-
ar þeinx Jxýlmxx á landinu, sem náð geta til
kaupstaða að vetrarlagi og aflað sér fóðxxr-
lxælis, er í Jxarðbakkann slær með heimafeng-
ið fóður.
Hestminn liefir verið nefndur „þarfasti
þjónninn“, og oft liafa laun hans verið léleg,
sbr. fyrirlestur sr. Ólafs Ólafssonar: Hvernig
er fai’ið með þai’fasta þjóninn? Hann var lýs-
ing á ástandinu þá. Nú hefir nxai’gt og nxik-
ið hreyzt til batnaðar í þeixxx efnum. Húðar-
jálkar lxurfu að meslu eða öllu úr sögunni
eftir að lirossakjÖtsneysla vax’ð almenn, því að
jxá komst sú venja á, að láta hestana „standa“,
Jx.e.a.s nota þá elclci til vinnxx siðasta sumar-
ið senx þeir lil'ðu, svo þeir yrðu betri til frá-
lags að haustinu, og átti þá margur ganxal-
klárinn sældardaga, ef tíð var góð. Bifreiðar
hafa létt feikna erfiði af hestum á seinni ár-
xim, þar sem jxeinx verður við komið. En ]xótt
hrossum sé nú víðast sýncl meiri vægð en áð-
ur tíðkaðist um fóðrxxn, og þótt þaxi hafi viða
losnað við erfiðasta baggaburðinn, er enn
mjög áfátt um meðfei’ð þeirra, einlcxxnx það
að sjá þeim fyrir húsaskjóli. Hús er á við
hálfa gjöf, og auðséð er hve hross þola illa
hrakviðri. Það lxlýtur að sljóvga tilfinningu
barna og unglinga fyrir líðan dýra, að sjá
hrossin standa i höm, blaut og hrakin og
Iieyra eklci annað, en öllum þylci það sjálf-
sagður hlutur. Lengi vcrður hesturinn enn
þarfasli þjónn íslendinga, og verðslculdar því
góða meðferð. Þegar vélar liafa gerl erfiði