Dýraverndarinn - 01.12.1946, Blaðsíða 9
DtRAVERNDARINN
63
99Hvaf er þat
©r ek úfi sá . • . ?66
[Eftirfarandi grein birtist i nóvemberhefti
búnaðarblaðsins Freys 194(5. Þar sem að i
lienni er skírskotað alveg sérstaklega til
dýraverndunar og Dýraverndunarfélagsins,
og þar vakiS máls á ómannúðlegri meðferð
dýra, þykir Dýraverndaranum skylt að taka
hana upp og birta orðrétta.]
Leið mín lá um Hvanneyri í sumar. Nokkrir
nautgripir, frá skólabúinu, voru á bcit skammt
frá veginum. Þótti mér kynlegt að lialann
vantaði á þá l'lesta.
Ég itafði nýlega lesið smágrein i tímaritinu
„Úrval“ þar sem sagt var frá kynblöndunar-
tilraunum, á tilraunastöð landbúnaðarins í Al-
bertafylki í Ameríku, sem reyndi að lcynblanda
binn villta vísund við ræktað nautgripakyn og
tókst það með allgóðum árangri. Ivom mér þvi
fyrst í hug að hér gæfi að líta óþekkt kyn-
blöndunarafbrigði, t. d. lireindýra og naut-
gripa, er sameinaði að einhverju lcyti ein-
kenni beggja tegundanna. Þessi tilgála reynd-
ist þó röng. Málið var miklu einfaldara. Hal-
arnir höfðu verið stýfðir af kálfunum. Iívað
]>elta gert til þess að nautgripirnir ólireinkuðu
sig ekki í fjósinu.
Ef skólastjórinn telur þessa „nýsköpun“ —-
halastýfinguna — snjallræði og búhnykk, sem
ætla má að hann geri og raun ber vitni um,
þá má furðulegt lieita að hann skuli ekki nú
þegar hafa liafið „faglegan“ áróður til út-
breiðslu þessarar nýungar. Hefði það verið i
góðu samræmi við ritgerð lians í búnaðarblað-
inu Frey no. 7—8, 1944, þar sem hann fjöl-
yrðir mjög um nauðsyn „faglegs“ áróðurs til
eflingar landhúnaðinum.
Ekki vek ég þó máls á þessu liér, til þess að
niæla með halastýfingu eða „faglegum“ áróðri
eí gömul reynsla bændanna er lítils metin og
þeim talið til ámælis, ef þeir líta í bók eða
skrifa blaðagrein. Þó væri „kastað tólfum“ ef
bændur væru livattir til ómannúðlegrar með-
ferðar á skepnum.
Ég hygg að bændur verði mér sammála um,
að ekki séu nauðsynlegar svo róttækar þrifn-
aðaraðgerðir og gripið hefir verið til á Hvann-
eyri. Ef kýr eru óhreinar á básunum er ekki
nema tvennu til að dreifa: annaðhvort slæm-
um útbúnaði í fjósinu eða vanhirðu, nema
hvorttveggja sé. Er ótrúlegt, og ekki sæmilegt,
ef svo væri ástatt á búnaðarskólunum.
Halastýfingin ætti því að vera óþörf. Og liún
er meira. Skepnan, sem þannig er útleikin hef-
ir verið afskræmd og rænd því eina vopni scm
hún er útbúin með frá náttúrunnar liendi til
þess að verjast flugnavargi, sem víða á landi
hér er mjög áleitinn á sumrum. Má gela nærri
hvernig halastýfðum kynbótanautgripum
myndi liða, sem fluttir kynnu að verða í Þing-
vallasveitina eða norður að Mývatni. Og ekki
væri liægt að lirósa fegurðinni — „upp á að
sjá og eftir að líla“.
Svo er sagt, að í ýmsum löndum Evrópu
hafi hestar af risakynjum verið stertstýfðir
um áratugi i þvi skyni að gera þá útgengi-
legri sem markaðsvöru. Átli vöðvafylli aftur-
hluta þeirra að vera sem auglýsing.
Á síðustu árum liefir þessari aðferð verið
andmælt mjög og hópur þeirra fer sívaxandi,
er kveða vilja niður ósóma þennan.
í Þýzkalandi var taglstýfingin bönnuð með
lögum laust fyrir stríðið og á Norðurlöndum
voru gerðar samþykktir svipaðs efnis.
I baráttunni fyrir því að fá hnekkt þeirri
misþyrming hrossanna, sem stertstýfing er,
gengu dýraverndunarfélögin í hroddi fylk-
ingar.
Mig furðar á því að Dýraverndunarfélag Is-
lands skuli láta slika meðferð og lialastýfingu
óátalda og vona, að það taki í tauma svo
rækilcga, að þessi háðung hætti nú þegar, og
hiki ekki þótt stærsti búnaðarskóli landsins
eigi liér lilut að máli. Sennilega þarf þó ekki
að gera ráð fyrir útbreiðslu þessa ómannúð-
lega háttalags, sem minnir óþægilega á gamla
stöku, sem ég lærði í æsku og ort var í skopi
um vinnumann er Bjarni hét Pétursson, en
hann þótti fara illa með skepnur:
Yænt er hann Bjarni vinnuhjú,
í verkunum nógu slyngur.
HalaBrýtur hverja kú,
úr hestunum augun stingur.
Þór Gr. Víkingur.