Dýraverndarinn - 01.05.1962, Blaðsíða 4

VERÐLAUNAFRÁSÖGN:
Fleygur vinur
Eftir Jón N. Jónasson
I.
Það var að kvöldi dags í byrjun júnímánaðar
vorið 1953, að cg gekk til gamans með drengjum
mínum inn að Selárósi. Höfðum við með okkur
veiðistöng, því að oft gengur silungur þar í ósinn.
Einnig hélt ég á riffli með mér, ef ég kynni að
komast í færi við veiðibjöllu. Nú voru æðarung-
arnir byrjaðir að fara á flot með mæðrum sínum
og þá var „veiðsa" ætíð tilbúin ýmist að liremma
þessa litlu hnoðra á sjónum og gleypa þá lifandi,
eða þá, ef ungarnir voru stálpaðir, að setjast ofan
á þá og kæfa þá undir sér og rífa þá síðan í sig
dauða eða hálflifandi. Var mér því lítið um „veiðsu“
gefið og vildi gjarnan gjalda henni rauðan belg
fyrir gráan.
Leið okkar, inn að árósnum, lá eftir fjöru undir
björgum, þar sem víða verpir fýll og fleiri fuglar
á hillum og í holum í bjarginu. Vornóttin var þá
björt, sem um hádag væri.
Engan fisk fengum við í ánni, og ekki komst ég
í færi við neina veiðibjöllu, þótt ég sæi eina þeirra
gleypa þrjá æðarunga hvern eftir annan og hafði
hún þar með rænt ungamóðurina aleigu hennar.
En færið var of langt, svo að ég vildi ekki skjóta
og eiga á hættu að særa eða lama „veiðsu“ án þess
að geta kálað henni hreinlega.
Við gengum nú heimleiðis eftir fjörunni. Sáum
Fyrir nokkrum árum var leitazt fyrir um lijá sýslu-
nefndum á Suður- og Suðvesturlandi, hvort þær
teldu æskilegt að ílytja lireindýr á afréttarlönd sýslu-
búa. Svörin voru öll neikvæð. Að sinni virðist
því nauðsyn bera til að miða vöxt lneindýrahjarð-
arinnar íslenzku við þann stakk, sem honum er snið-
inn af gróðrinum á heiðalöndum á Austur- og Norð-
austurlandi, og þeirri skipan verður að koma á fækk-
un hreindýranna, sem tryggir, að þau verði þar ekki
hungurmorða í stórhópum í liörðum vetrum.
við þá hvar æðarkolla lá á eggjum í þurrum þara-
bing rétt ofan við ílæðarmálið. Eggin liafa víst
verið helunguð, því ekki flaug kollan al þeim, þótt
við gengjum rétt hjá henni. Nántum við staðar
um stund að horfa á hana.
Þá heyrði ég allt í einu einkennilegt hljóð í
bjarginu fyrir ofan mig og varð litið þangað upp.
Sá ég þá hvar fálki sat á hillu í bjarginu, þar sem
hrafninn hafði oft verpt áður, og sat hann á barmi
hinnar gömlu hreiðurkörfu krumma.
Nú hugsaði ég sem svo: Fálkinn verður líklega
ekki lengi að drepa þessa æðarkollu þarna á eggj-
unum, þegar við erunt farnir, fyrst hann horfir
svo öndóttum augum á hana nú. Líklega væri rétt-
ast að verða fyrri til og lctga fálkanum, þessurn
grimma vargi, áður en hann drepur kolluna. Fálk-
inn var líka í dauðafæri og furðaði mig á hve
gæfur hann var, þótt auðsjáanlega væri honum
ekki um nærveru okkar gefið.
Þó vildi ég hugsa málið, áður en til aðgerða kæmi.
Kom mér þá tvennt í hug: Jú. Það leyndi sér ekki
að þessi fálki átti hér hreiður og afkvæmi. Þetta
var þá ntóðir, sem aðeins lagði sig í lífshættu til
að fylgjast með athöfnum okkar — þessara erki-
óvina sinna — af því að liún elskaði börnin sín.
Hvaða réttlæti var í því að svipta hana lífinu, fyr-
ir það að hún elskaði afkvæmi sín, og láta þau svo,
saklaus, deyja kvalafullum hungurdauða á eftir?
Já. En æðarkollan og börn hennar? hugsaði ég.
Nei. Fálki drepur aldrei sér til gamans, eins og hin
grimma mannskepna. Fálkinn drepur eingöngu sér
til bjargar til að viðhalda lífi sínu. Ef hann ræðst
20
DÝRAVER N DARINN