Dýraverndarinn - 01.10.1974, Blaðsíða 33

Bernskuminningar úr
Breiðafjarðareyjum
„Þar er svo dúnað í dúní,
að djákninn liggur þar,
bara bráðendis hissa
og breiðir út lappirnar."
Svo kvað Jónas Haligrímsson
fyrir hartnær hálfri annari öld. Við
strendur og eyjar íslands var krökt
af æðarfugli þar til fyrir 40-50 ár-
um.
Það er margt, sem hefur stuðlað
að sorglega mikilli fækkun þessa
prúða, fallega nytjafugls.
Vorið 1919 kom strax í ljós hinn
mikli fellir, er orðið hafði um vetur-
inn. Það hörmulega hafði gerst,
bæði að fuglinn fraus í hel, og hin
miklu frost veturinn 1917-1918
lokuðu leið að æti úr sjónum.
Aratug seinna er svo minnkur-
inn fluttur inn, og hefur hann, því
sem næst, þurrkað út æðarfuglinn í
Breiðafjarðareyjum, og sennilega
víðar.
Eg hefi hugsað mér að segja
lítillega frá lífi og háttum æðar-
fuglsins.
í bernsku átti ég heima í Breiða-
fjarðareyjum, en þær eru eða voru
gimsteinar íslands, bæði hvað feg-
urð snertir og svo, hversu búsældar-
legar þær voru, þar sem þær gáfu
svo margt af sér, er landbóndinn
aldrei átti kost á, t. d. man ég það
sem barn, að alsstaðar í eyjunum
voru timbur- eða steinhús, en þá
voru ennþá víða torfbæir á landi,
og segir það sitt um efnahaginn.
Það var venjulega fyrstu dagana í
maí, sem fuglinn fór að setjast upp
m. ö. orðum, að velja sér hreiður-
stæði. Það var skemmtilegt að sjá
æðarfuglinn koma í hópum upp frá
víkum og vogum og keifa upp tún-
ið, jafnvel hátt upp í brekkur, þá
fór blikinn gjarnan aðeins „úandi"
á undan og svo fattur og rogginn,
að við vorum dauðhrædd um, að
hann dytti aftur yfir sig.
ast til baka, þegar hann kemur að
staðnum þar sem hann hafði áð,
var hundur hans þar fyrir.
Hafði þá þetta vesalings dýr
lagt sig niður hjá tösku húsbónda
síns til að deyja. Maðurinn þaut
af baki og grúfði sig ofan að hund-
inum og sá hve sorglega hafði til-
tekist.
Hundurinn var nú alveg að
DÝRAVERNDARINN
dauða kominn og gat aðeins látið
tilfinningar sínar í ljósi með því
að dingla rófunni lítið eitt og líta á
húsbónda sinn hinum tryggu aug-
um sínum tárvotum að skilnaði og
leið svo útaf dauður.
Allir geta skilið hvernig hers-
höfðingjanum var innanbrjósts að
horfa þarna á þennan trúa félaga
sinn dauðan og blóðugan, sem hafði
tekið eftir því að taskan lá eftir og
reynt að gera alt sem hann gat til
að benda húsbónda sínum á miss-
inn en fengið þetta að launum.
Hann lét svo grafa hundinn og lét á
leiði legstein með þessum orðum:
Hér liggur hundurinn Tryggur,
sem lét lífið fyrir trúfesti sína.
Tekið úr „Dýravininum".
33