Árbók Háskóla Íslands - 01.01.1956, Blaðsíða 99

97
prestaskóli Islands, er á sínum tíma varð ein deild háskóla
vors. Það má því með nokkrum hætti segja, að bein tengsl
liggi hér á milli og háskólinn eigi nokkurs að minnast, eigi
síður en kirkjan, þótt hennar hlutur sé mestur í þessum há-
tíðarhöldum, svo sem líka rétt og sjálfsagt er.
Þess væri ærinn kostur af slíku tilefni að minnast fornra
og nýrra atburða í menntasögu Islands um 9 alda bil. En til
þess er nú eigi tími. Samkomu vorri eru þröngar skorður settar
í önn dagsins. Mér hæfir því að vera stuttorður, enda mun erindi
það, sem próf. Magnús Már Lárusson flytur hér á eftir, fjalla
um mikilsvert atriði þessarar sögu, sem er svo veigamikill þátt-
ur í þjóðarsögu vorri.
Hátíð er til heilla bezt. Hér hefir verið haldin hátíð, sem
lengi verður minnzt. Mikill mannfjöldi kom í gær saman á
fornhelgum stað með æðstu virðingarmenn lands vors, verald-
legrar og andlegrar stéttar, í broddi fylkingar, ásamt fulltrú-
um erlendra ríkja. Hér gaf mönnum á að hlýða ágæt erindi
og fagra tónlist. Allt fór fram með veglegum viðhafnarbrag,
og þó fjarri öllu yfirlæti. Slíkt var í sjálfu sér harla áhrifa-
mikið. En það ætla ég samt, að dýpst hafi orkað á gesti sam-
komunnar, að hér gaf þeim að horfa á Skálholtsstað rísa úr
rústum á fegursta degi þessa sumars. Það er fagnaðarefni og
mikill sómi fyrir land og þjóð, að slíkt stórvirki hefir unnið
verið, svo sem raun er á orðin og ráð fyrir gert. En ég vildi
mega óska þess, að þessar miklu framkvæmdir og þessi glæsi-
lega hátíð mætti verða upphaf annars og meira. Vér vitum, að
hin mikla saga biskupsstólanna gömlu er meginkjami þjóðar-
sögunnar og menningarlífs þjóðarinnar um aldaraðir. Slíkum
minningum fylgir mikill kraftur. Vér höfum nú sjálfir séð,
að andi fortíðarinnar, sem blundað hefir í rústum Skálholts-
staðar, er enn mikils megnugur. Það er ósk mín, að upp af
gröfum hinna mestu höfðingja og andans skörimga, sem þjóð-
in hefir átt, rísi — ekki minnismerki í líki veglegrar kirkju,
heldur raunvemlegt guðshús. Það er von mín, að andi íslenzkrar
menningar og guðstrúar verði í framtíðinni mikils megnugur
á hinum nýja Skálholtsstað. Það er trú mín, að framtíð þjóðar
13