Alþýðumaðurinn - 14.01.1965, Blaðsíða 4

4
RITNEFND: STEINDÓR STEINDÓRSSON (ÁB.), ALBERT SÖLVA-
SON, HREINN PÁLSSON OG GUÐMUNDUR HÁKONARSON —
ÚTGEFANDI: ALÞÝÐUFLOKKSFÉL. AKUREYRAR — AFGREIÐSLA
OG AUGLÝSINGAR: STRANDGÖTU 9, II. HÆÐ, SÍMI 11399
PRENTUN: PRENTSMIÐJA BJÖRNS JÓNSSONAR H.F. AKUREYRI
Eysteinn tekur
FmtknarM o|
Á liðnu ári vafðist það lengi fyrir bæjarfulltrúum Fram-
sóknar hér í bæ, hvort þeir ættu að æskja staðsetningar hugs-
anlegrar alúmíniumverksmiðju hér við Eyjafjörð. Skýrði
Alþm. frá því á sínurn tíma, hve lengi þeir lágu í bæjar-
ráði — í félagi við kommúnista — á tillögu Braga Sigur-
jónssonar og Árna Jónssonar um þetta efni, þótt þeir að
lokum tækju jákvæða afstöðu með henni, en alltaf hefur
farið lítið fyrir stuðningi Framsóknarhlaðsins Dags við
málið.
Því gleðilegra er að lesa eindregna afstöðu Eysteins
Jónssonar, formanns Framsóknarfl., með þessu máli í ára-
mótagrein hans í Tímanum 31. des. sl.
Þar sem blaðið Dagur hefur ekki vakið athygli Eyfirð-
inga og annarra Norðlendinga á skoðunum Eysteins Jóns-
sonar í þessu máli -— en hann notar mjög hin sömu rök og
Alþm. hefur fyrr rakið, en þó enginn sett skýrar fram en
Valdimar Kristinsson í grein sinni Þróunarsvæði á íslandi
í Fjármálatíðindum í okt. 1963. — Leyfir Alþm. sér að
endurprenta hér kafla úr nefndri grein E. J. og þakka hon-
um um leið afdráttarlausan stuðning við þetta hagsmuna-
mál Norðurlands, en hann segir svo í Tímanum 31. des sl.:
„í samhandi við umræður um stóriðju þarf að gera sér
grein fyrir því, að Norðurland er nú í verulegri hættu. Sum-
part af því, að afli hefur minnkað, en sumpart vegna þess,
að á Norðurlandi eru engin hyggðarlög, sem hafa náð þeirri
stærð, sem þarf til „að vaxa af sjálfu sér.“ En það er eitt
höfuðatriði þessara mála, að þegar hyggðarlög liafa náð
vissri stærð, taka þau að vaxa nálega af sjálfu sér, ef svo
mætti að orði komast. Þau eru orðin markaðir, sem standa
undir iðnaði og þjónustu, og hvað spinnst af öðru. Hjólin
taka að snúast.
Faxaflóaljyggðin hefur náð þessari stærð, en aðrar Ijyggð-
ir ekki — ekki einu sinni á Norðurlandi, og m. a. vegna þess
höfum við byggðavandamálið. — Erfiðleikarnir við að
breyta þessu eru ekki sízt fólgnir í því, að iðnaðurinn vill
vera þar sem markaðurinn er, og þjónústan, þar sem fólkið
er fyrir. Helzt er von til að komast upp á örðugasta hjall-
an mð nýjum átökum í útflutningsiðnaði á einhverjum stað
eða stöðum, eða iðnaði, sem ekki þarf markað í næsta ná-
grenni.
Nú er manni sagt, að komi til með aluminiumverksmiðju,
sé helzt tvennt til um staðsetningu, livað sem raforkuverinu
líður, þ. e. við Eyjafjörð eða Faxaflóa.
Samkvæmt þessu tel ég, að komi aluminiumverksmiðja
ER ÞETTA HEIDARLEGT?
Eftir útvarpsumræðurnar fyr-
ir jólin skýrði Tíminn svo frá
ræðu Emils Jónssonar, í leiðara
blaðsins:
„Emil Jónsson segist hafa upp
götvað það, að bændur séu
mestu gróðamenn landsins. Því
verði að gera ráðstafanir til að
skerða kjör þeirra. Hins vegar
liafi stórbraskarar og fjárafla-
menn 'höfuðstaðarins það sízt of
gott.“
Vér skulum nú líta á, livað
Emil sagði. Eftir að hann hafði
rakið tölulega niöurgreiðslur og
útflutningsuppbætur á landbún-
aðarafurðum, segir orðrétt:
„Það er ekki óeölilegt, að ýms
,ir séu áhyggjufullir yfir þessari
þróun mála, þegar heildarútgjöld
ríkisins vegna niöurgreiðslna og
útflulningsuppbóta landbúnaðar
afurða eru oröin 674 milljónir
króna á ári, eða meira en 100
þúsund krónur á hvert einasta
býli á landinu að meðaltali, og
vörurnar þó seldar neytendum
hér fyrir miklu hærra verð en
þær eru seldar í nágrannalöndun
um. Eg er eklci með þessu að
halda því jrarn, að bœndur séu
ojhaldnir aj því verði, sern þeir
fá jyrir ajurðir sínar, en spurn-
ingin er aÖeins sú, hvort þjóðar-
búskapur Islendinga þoli þessar
miklu niðurgreiðslur og útflutn-
ingsuppbætur úr ríkissj óði og
tilsvarandi skattheimtu af lands-
fólkinu.
Þessi landbúnaðarpólitík sem
nú er rekin, og það kerfi, sem
við hana er bundiö, stenzt ekki
mikið lengur. llvað á að koma
í staðinn get ég ekki sagt, en
hvort sem núverandi stjórn sit-
ur lengur eða skemur, eða önn-
ur tekur við, hlýtur það að verða
verkejni íslenzkrar ríkisstjórnar
í mjög náinni jramtíð að finna
einhverja raunhœja lausn á þess-
um málum, lausn, sem gerir
hvort tveggja í senn, tryggir
bændunum sœrnilega afkomu og
jettur að öðrurn j>áttum þjóðar-
búskaparins án þess að ríða þá
á slig.“
Menn geta nú borið þetta sam
an. Hvergi fellur orð í þá átt, að
bændur séu mestu gróðamenn
landsins, þvert á móti er bent á,
að „þeir séu sízt ofhaldnir því
verði, sem þeir fá.“ Hins vegar
bendir ráðherrann á, að taka
þurfi allt kerfi landbúnaðarpóli-
tíkurinnar til athugunar og finna
á því raunhæfari lausn. Og hið
sama mun víst fleirum nú vera
orðið Ijóst. Ekki verður annað
ráðið af útvarpsræðu búnaðar-
málastjóra upp úr áramótunum,
en hann telji þörf á að breyta
um í framleiðslugreinum land-
búnaðarins, og mundi það ekki
vera einn liður í endurskoðun
kerfisins, og varla verður Hall-
dór Pálsson vændur um fjand-
skap í garð bænda.
Jafnfjarri sanni eru þau um-
mæli blaðsins, að Emil hafi hald
ið uppi vörnum fyrir stórgróða-
menn Reykjavíkur. En þeir
Tímamenn eru fundvísir á að
rangfæra orð andstæðinga sinna
ef þeir halda sig geta unnið á því
fylgi einhverra. Annars er þetta
einungis eitt sýnishorn af mála-
rekstri Framsóknarmanna, og
hvernig þeir skapa sér forsend-
ur með rangfærslum, til þess að
geta hafið árásir úr því vígi, og
treysta á, að lesendurnir sjái
ekkert né heyri annað en Tím-
ann.
Dómur um slíka málsmeðferð
getur verið einkenndur með
mörgum orðum íslenzkrar
tungu, sem naumast eru prent-
hæf, en vægasti dómurinn er að
hún er ekki heiðarleg.
VERÐLAUN TIL LJÓÐSKÁLDA
Á gamlársdag voru að venju
veitl verðlaun úr Rithöfunda-
sjóði Ríkisútvarpsins. Að þessu
sinni hlutu Ijóðskáldin Hannes
Pétursson og Þorsteinn Valdi-
marsson 25.000.00 kr. hvor.
Kristján Eldjárn, þjóðminja-
vörður, sem er formaður sjóðs-
ins, afhenti verðlaunin við at-
höfn í Þjóðminjasafninu. Hann
gat þess í ræðu sinni, að nú
heíðu alls 17 rithöfundar hlotið
styrk úr sjóðnum. Þetta er ní-
unda ár.ið, sem úthlutað er, og
oftast hefur verðlaununum verið
skipt milli tveggja höfunda eins
og nú. Tvisvar hefur þó aðeins
einn höfundur hlotið þau og
einu sinni þrír.
I stofnskrá sjóðsins segir, að
styrkurinn sé ætlaður til utanfar-
ar, en jafnframt er þess vænzt
að styrkþegar láti dagskrá Rík-
isútvarpsins njóta góðs af veit-
.ingunni, þótt ekki sé það beint
skilyrði. 1 stjórn sjóðsins eiga
sæti tveir fulltrúar útvarpsins,
fulltrúi frá báðum rithöfundafé-
lögunum og loks formaður skip-
aður af menntamálaráðuneytinu.
til, eigi að velja Eyjafjörð og ekki ljá máls á öðru, til að
missa ekki tök á málinu. Við Eyjafjörð mundi hygging verk-
smiðjunnar hjálpa til að leysa stórfellt þjóðfélagsvanda-
mál og væri þá til einhvers að vinna að taka þá áhættu, sem
átvinnurekstri erlendra óneitanlega fylgir. Þetta skyldi þó
því aðeins gert, að skilmálar séu aðgengilegir einnig að
öðru leyti, og vel frá öllu gengið.
Auðvitað verða menn að vera við því húnir, að þjóðfé-
lagið verði að taka á sig í einhverju formi einhvern kostn-
að í þessu sambandi, enda verður hyggðavandamálið aldrei
leyst, ef peningasjónarmiðið eitt verður alltaf látið ráða
öllu.
Með þessu yrði Eyjaíjarðarbyggðinni lyft verulega áleið-
is að því marki, „að fara að vaxa af sjálfu sér.“ Og þetta
mundi ekki draga hust úr nefi annarra á Norðurlandi né
annars staðar, því í þessu tilliti er eins brauð annars brauð.
Allt Norðurland mundi vaxa og hafa ávinning af aukitmi
hyggð við Eyjafjörð, sem yrði markaðúr, þjónustusvæði,
menningarmiðstöð í vaxandi mæli og stórvaxandi aflstöð
í lífinu tiorðanlands. Efling Eyjafjarðarhyggðarinnar yrði
stórfelld lyftistöng Norðurlands og landsins alls.
Alll þjóðlífið verður fegurra, skennntilegra, menning-
arlegra og þróttmeira, þegar upp rísa fleiri horgir og hæ-
ir en höfuðhorgin ein, og milli þeirra má ferðast. um fag-
urt land og blómlegar sveitir og kauptún, en sveitabyggð-
irnar eflast hezt með því að styðjast við vaxandi þéttbýlis-
svæði sent víðast. En þetta sækist seint, ef aldrei er hafizt
handa svo um munar, og ég tala nú ekki um ef tækifæri
eru látin ganga úr greipum af því engu megi til kosta.
Enginn metingur má hér komast að, né nokkurt hik vegna
ótta eins við viðgang annars. Nái slíkl tökum á mönnum,
verður ekki við hjargað og skynsamlegum ráðstöfunum aldr-
e: við komið. í þessu samhandi verður að hafa það ríkt í
huga, að ekki verður allt gert í einu alls slaðar og má skihi-
ingur manna ekki dofna við það.“