Alþýðumaðurinn - 04.02.1965, Blaðsíða 4

4
RITNEFND: STEINDÓR STEINDÓRSSON (ÁB.), ALBERT SÖLVA-
SON, HREINN PÁLSSON OG GUÐMUNDUR HÁKONARSON —
ÚTGEFANDI: ALÞÝÐUFLOKKSFÉL. AKUREYRAR — AFGREIDSLA
OG AUGLÝSINGAR: STRANDGÖTU 9, II. HÆÐ, SÍMI 11399
PRENTUN: PRENTSMIÐJA BJÖRNS JÓNSSONAR H.F. AKUREYRI
Að ikera injólknrkúiia
vegfna reiðke§t§in§
Búmannlegt hefur það aldrei þótt að skera mjólkur-
kúna af fóðrum svo að reiðhesturinn mætti lifa, en óneit-
anlega hefur slíkur verknaður lengi haft vissan ljóma yfir
sér í þjóðarmeðvitundinni, þótt höfðinglegt í kotmennsk-
unni, og slíkir menn orðið langlífari oft í minningunni en
hinir, sem reikningsgleggri voru á nytsemina.
Hitt ætti ekki að þurfa að velkjast fyrir neinum, að
skamman veg hefur þjóð vor komist til velfarnaðar á reið-
hestinum einum, þótt glæsilegra sé í augum að ríða laus
og fara mikinn, en hafa kú í taumi.
Elcki skal höfðingsbrag og glæsimennsku lasta, en eng-
inn skyldi gleyma, að traustan hakhjarl þarf til slíkra
liátta, svo að ekki verði sýndin ein.
Því er hér á þetta minnt, að oss sýnist, að mörgum hafi
lengi verið og sé í sívaxandi mæli meir í hug reiðhesturinn
en mjólkurkýrin.
Vér sópum að oss glæsilegum skipum og aflasælum veið-
arfærum, en nennum lítt að leggja oss niður við hirðusemi,
nýtni og kjörmeðferð skipanna og aflans.
Vér vöðum fram í verzlunarháttum vorum, innflutningi
og útflutningi, flutningi og dreifingu vörunnar eins og kaup-
óðir viðskiptameiin á útsölu.
Hagsýni og ráðdeild, hófsemd og vöndugleiki þykir sein-
farinn stigi til velmegunar. j
Hvert nýtt fyrirtæki á, eigi það að teljast umtalsvert,
að vera húið öllum gögnum og gæðum þegar við byrjun.
„Að vinna sig upp,“ er gamalt hugtak. Vissulega er gott,
að livert nýtt fyrirtæki sé sem bezt úr garði gert í upphafi,
en sjaldan er vitað til fulls, hvað er bezt, fyrr en eftir nokkra
reynslu, og hefur þá margt dýrt tæki verið keypt og reynzt
óþarft eða óhentugt, af því að forsjálni og aðgæzlu var ekki
nógsamlega beitt í upphafi.
Og nú sýnist oss, að kappið um það, hver geti riðið sem
stríðöldustum gæðingi frá jötu sjávarútvegs, verzlunar, iðn-
aðar og þjónustu, minni næsta mikið á þann hugsunarhátt,
að skera fyrr mjólkurkúna en gæðinginn, meir hugsað um
sýndina en gagnið, og því gleymist á stundum, að svo fast
er hægt að ganga að mjólkurkúnni, að hún geti engri mjólk-
inni skilað, jafnvel þótt hún tóri.
Það er áreiðanlegt, að oss er hollt að staldra oftar við
og hugleiða, livert útreiðartúrinn á gæðingi mikilla krafna
um uppgrip og allsnægtir er að leiða oss. Vér sjáum, að
rnikið vinnst á, margt er gert og vöxtur og viðgangur ríkir
í mörgum greinum, en minnumst vér þess nógu vel og nógu
oft, að því aðeins helzt oss til lengdar á gæðingnum, að
mjólkurkýrin svari búinu arði og sá arður gangi alhliða
til uppbyggingar þess og þroska og vaxtar þeirra, er að
því vinna?
»Hér gerist aldrei neitt«
Það er ekki ótítt að heyra
fréttaspurningum svarað með
orðunum: Hér gerist aldrei
neitt. Við erum orðin svo vön
að sjá nýjar og nýjar framfarir
fyrir augum okkar, að við mun-
um ekki — nema við talsverða
umhugsun — hvílik ævintýri
gerast árlega í kringum okkur
og hjá okkur:
Ný og ný íbúðarhús rísa, ný
og ný skip bætast í flotann, ný
og ný verzlunar- og verksmiðju-
hús rísa, nýjar og nýjar götur
eru lagðar, og þjóðvegir teygja
sig lengra og lengra, hrýr lyfta
sér yfir æ fleiri ár og fljót,
ræktun vex um landið, rafmagn-
ið kemst æ víðar, ný skólahús
og menntasetur rísa og ungir
menn og konur leggja fyrir sig
íslenzka þjóðin varð allshug-
ar fegin, þegar ríkiadtj órnin,
verkalýðshreyfingin og atv.innu-
rekendur gerðu júní-samkomu-
lagið í fyrrasumar. Það átti að
tryggja vinnufrið í ár, nokkrar
kjarabætur fyrir hina lægst laun
uðu, en aukin íbúðalán og fleiri
félagslegar ráðstafanir til að-
stoðar ailri alþýðu. Fegnast varð
fólk þeirri hughreystingu, sem
það fann í þeirri staðreynd, að
þessir þrír aðilar gætu tekið
saman höndum í stað þess að
eiga í sífelldum ófriði.
júnísamkomulagið hefur
reynzt þjóðinni mikils virði.
Það dró mjög úr verðbólguskrið
unni og átti þátt í að varðveita
gengi krónunnar. Það gaf stjórn
endum landsins umhugsunarfrest
til að gera tillögur um næstu
skref í baráttunni gegn verð-
bólgu — baráttunni fyrir hetri
lífskjörum, fyrir styttri vinnu-
tíma.
Þó telja allir aðilar, að sam-
komulagið hafi verið rofið. Rík-
isstjórnin hefur verið uggandi
út af þeirri staðreynd, að nokk-
æ fjölbreyttara nám og leitar
víðar í vísindum og listum.
Þetta eru orðnir svo sjálfsagð-
ir hlutir í daglegu lífi þjóðarinn-
ar, að við svörum fréttaspurn-
ingum ósjálfrátt mitt i þessu
glæsilega þjóðarævintýri: Hér
gerist aldrei neitt.
Það er ekki skrurn né gort,
þótt við fslendingar höldum því
fram, að hér gerist eitthvert stór
brotnasta framfaraævintýri, sem
nú þekkist í veröldinni. Þetta er
einung.is framsetning á stað-
reynd.
En því hörmulegra hlýtur
hverjum hugsandi manni að
þykja, að þessu dásamlega æv-
intýri sé stefnt í tvísýnu með
skefjalítilli baráttu um afrakst-
urinn af ævintýrinu, jafnvel svo
ur verkalýðsfélög gerðu sér-
samninga og fengu meiri kjara-
bætur en samið var um, en þess-
ir samningar eru síðan notaðir
sem tilefni nýrra krafna í öðr-
um starfsgreinum. Á hinn hóg-
inn telja sumir aðilar verkalýðs
hreyfingarinnar, að hækkun
söluskatts fyrir jól hafi jafngilt
uppsögn samkomulagsins af
hálfu ríkisstjórnarinnar.
Þrátt fyrir þessa erjiðleika í
framkvœmd samkomulagsins, má
ekki örvœnta eða kasta fyrir
borð því, sem unnizt hefur.
Þvert á móti ber aðilum að
gera tilraun til að ná nýju sam-
komulagi fyrir vorið og má nú
lœra af þeirri reynslu, sem feng-
izt hefur við framkvœmd sanin-
inganna í fyrra. Ljóst er, að á
þessu ári verður mun erfiðara
að ná samkomulagi, en ekki
dugir að gefast upp fyrirfram.
Þvert á móti væri ráðlegt að
hefja samninga nú þegar og
œtla sér góðan tíma til þeirra.
Alþýðuflokkurinn lagði á
flokksþingi sínu á síðastliðnu
ári sérstaka áherzlu á, að ríkis-
blindri stundum, að ævintýrið
kunni að bresta úr hendi. Hvern
ig má það ske, að svo þróttmik-
il framfaraþjóð geti ekki fund-
ið sér friðsamlegt sambúðar-
form stétta í milli um afrakstur
atvinnuveganna? Gerum við okk
ur almennt nógu ljóst, hver
’ hætta er hér á ferðum, hve mik-
ið er í húfi, ef þessi samstaða
næst ekki fljótt?
Megi góðar landvættir leiða
forystumenn stétta, stofnana og
ríkisvalds á farsæla úrlausnar-
leið í þessum málum hið allra
fyrsta, annars kann svo að fara,
að hið alkunna öfugmæli: Hér
gerist aldrei neitt, verði að sann
mæli vegna athafna- og umkomu
leysis, sem sundurlyndi hafi af
sér fætt.
stjórninni bœri að gera víðtœkt
samkomulag við verkalýðshreyf
inguna um þessi mál og ganga
eins langt og framast er unnt í
kjarabótum, ekki sízt að því er
vinnutíma varðar. Hefur komið
fram af hálfu stjórnarinnar, að
hún hefur í hyggju að fara þessa
leið og sjálfsagt stendur ekki á
verkalýðssamtökunum.
Takist ekki að ná skynsamlegu
heildarsamkomulagi, má búast
við stöðugum vinnudeilum og
vaxandi dýrtíð. Það getur leitt
til óvissu í stjórnmálum og vax-
andi átaka þar, svo að aðstaða
þjóðarinnar til að hafa vald á
efnahagsmálum sínum versnaði
stórlega. — (Alþbl. 29. 1. ’65).
hndír d JIIM
hafnír oð nýji
Fundir hófust að nýju á Al-
þingi sl. mánudag. Forseti sam-
einaðs þings, Birgir Finnsson,
minntist látinna þingmanna,
bræðranna Ólafs Thors og Thor
Thors. Risu þingmenn úr sætum
og vottuðu minningu hinna látnu
virðingu sína.
Þá var jafnframt minnst Sir
Winston Churchill.
Fyrir þinginu liggj a mörg
mál, sem lögð hafa verið fram,
en eru óafgreidd. Þeirra á með-
al eru: Vegaáætlun, breytingar
á lögum um verkamannabústaði,
frumvarp um landgræðslu, frum-
varp til nýrra jarðaræktarlaga,
frumvarp til hjúkrunarlaga og
frumvarp til að stuðla að jafn-
vægi í hyggð landsins.
Oft heyrum vér talað um hóflegar kaupkröfur annars
vegar og óhóflega fjársóun hjá fyrirtækjum og atvinnurek-
endum hins vegar. Þessir endar ná ekki saman, í þetta fæst
ekki vit, nema báðir aðilar reyni að rata veg ráðdeildar
og tillitssemi. Vér höfum komist svo langt áleiðis að bjarga
bæði mjólkurkúnni og gæðingnum undan fóðurskorti, og
það væri ofboðsleg vitsmunablinda, ef siglt verður rétt ut-
an við höfn í strand á launboða ósamlyndis og skilnings-
leysis á því, að þjóðarheill og hag verða allir að vinna
sameiginlega að.
REYNUM AFTUR