Alþýðumaðurinn - 11.03.1965, Blaðsíða 5

5
★
Loksins, loksins tilkomumikið
skáldverk o. s. frv. — Þannig
hóf Kristján Albertsson ritdóm
sinn um bók Kiljans, Vefarann
mikla frá Kasmír, þegar hún
kom úl 1927. Vér viljum gera
þessi orð að vorum og segja:
Loksins, loksins stúlskipasmíði í
Akureyri, því nú hefur verið
gerður smíðasamningur um slíkt
skip. og það eitt stærsta skip,
sem hingað til hefur verið smíð-
að hérlendis. Heyr fyrir slíkum
ilsvert skipulagsatriði, að sjá til
þess, að þessir fagmannahópar
rekist ekki hver á annan i verk-
inu, heldur búi sem bezt í hend-
ur þess, sem við tekur, svo hrað-
inn verði sem mestur í allri fram
kvæmd, og er þá sjálfsagt að
viðhafa hlutasmíði eins víðtæka
og hægt er, þ. e. að smíða sam-
tímis öll skilrúm, tanka, yf.ir-
byggingu, og jafnvel hluta mið-
sklpsins, því það verður eflaust
krafa þeirra, sem skipin kaupa,
að fá þau með svipuðum af-
greiðslutíma og erlend skip, svo
hér er um samkeppnisatriði að
ræða, og til að byrja með þyrfti
að mæta því með meiri mann-
ILBERT SÖLVASON:
Hér verður vettvongur mikilla athatna í sumar. (Ljósmynd: S.).
1]M STÁLSKIPASMÍÐI
stórhug. En því segjum vér loks-
ins, loksins, að oft áður hefur
legið nærri að stálskipasmíði
yrði hafin hér í bæ, og fyr.ir 9
árum var svo langt komið, að
aðeins vantaði síðustu áherzl-
una, kaupandi að skipinu var
vís, svo það var í lagi, en önn-
ur alriði brugðust, sem úrslita-
áhrif höfðu. Þetta sýnir oss, að
hin beztu og nauðsynlegustu mál
þurfa sinn tíma til að vinna sér
tiltrú og álit, og að gera mönn-
um ljóst, að tilvinnandi sé að
fórna fjármunum í bili og mik-
illi vinnu, til að yfirstíga ýmsa
byrjunarörðugleika, vegna þess
sem framtíðin ber í skauli sér,
og sitthvað hefur breytzt til batn
aðar á þessu sviði, hafi forgöngu
menn þessa máls nú livergi orð-
ið varir við ljón á veg.inum.
Þjóð eins og vér íslendingar,
sem eigum afkomu vora undir
fiskveiðum og siglingum, getum
ekki látið það viðgangast lengur,
að vera öðrum háðir með smíði
stálskipa, hvort heldur er tii
flutninga eða fiskveiða, og að
greiða árlega hundruð milljóna
út úr landinu vegna kaupa á
þeim. Þetta mál er allt í ^enn:
atvinnumál — metnaðarmál —
og gjaldeyrismál. >.
Til að smíða skip þarf marga
menn, og þótt járniðnaðarmenn
verði þar fjölmennastir, ef um
stálskip er að ræða, þá þarf einn
ig trésmiði, rafvirkja, málara og
húsgagnasmiði, og það er mik-
selst upp á skömmum tíma og
margir orðið frá að hverfa. Er
því sérstaklega bent á laugardags
sýninguna kl. 4. - Allur ágóði
rennur í Ardalssjóðinn (ferða-
sjóðinn).
afla, en eins og stendur er hann
ekki fyrir hendi, og meira að
segja er hætt við að smíði fyrsta
eða fyrstu stálskipanna byggist
á tilfærslu manna innan járniðn-
aðarins, þannig að menn verði
teknir úr öðru nýsmíði og úr
viðgerðarþjónustunni, en það
ætti hins vegar að gefa ungum
mönnum, sem þess óska að ger-
ast skipasmiðir, fyilirheit um
framtíðarvinnu, því takist vel
með smíði fiskiskipa, koma
flutningaskipasmíðar á eftir, því
það er enginn eðlismunur, held-
ur stigsmunur á smíði t; d. 300
tonna fiskiskips og 3000 tonna
flutningaskips, það er spurning
um öflugri tæki en annað ekki,
svipaður stigsmunur og á smíði
lítils einbýlishúss og stórhýsis.
Vér gelum af ofanrituðu gert oss
þess grein að fyrstu 1 til 2 skip-
in skila engum ágóða, heldur
tapi, en það breytist fljótlega,
en ástæða er þó til að þakka
þeim, sem forgönguna hafa,
þeirra framtak, og láta niður
falla allan meting um, hver hafi
unnið málinu mest gagn í fortíð
og nútíð, en sameinast þess í
stað til þess að framkvæmd þess
megi verða bæ vorum sem mest
lyftistöng, og til álitsauka, svo
enn megi sannast, að hér húa
traustir og vel virkir iðnaðar-
menn, sem óhætt sé að treysta í
hvívetna og sem vaxi með verk-
efnunum.
Hollt er heima hvað, og sjálfs
er höndin hollust. Svo hljóða
tveir íslenzkir málshættir. Reynsl
an hefur um langan aldur og á
margan hátt sannað oss gildi
þeirra. Hver myndi nú vilja
hverfa til þeirra hátta, sem voru
á • kaupsiglingum vorum fyrir
1914, að eiga þar allt undir út-
lendum fyrirtækjum? Sennilega
engir. Það þótti þó í mikið og
tvísýnt ráðist, þegar Eimskipa-
félagið var stofnað á sínum tíma
þótt allir séu í dag sammála um
ágæti þess að eiga eigin skipa-
stól, og vera öðrum óháðir í því
efni. Eins erum vér sannfærðir
um, að eftir nokkra áratugi verða
allir sammála um ágæti þess að
smíða öll sín skip innanlands,
þótt í dag virðist mörgum í mik-
.ið ráðist. Því er þetta metnaðar-
mál, já, það er einnig sjálfstæð-
ismál.
A liðnu ári flultum vér Islend
ingar inn skip fyrir rúmlega 500
milljónir króna. Þótt stálskipa-
smíði verði öll innlend með líð
og líma, þá verðum vér saml að
flytja inn efni, vélar og tækni-
búnað ýmsan til smíðanna, að
minnsta kosti fyrst í stað, en
þrátt fyrir það munum vér spara
hundruð milljóna í gjaldeyri
þegar tímar líða, auk þess sem
með slíkum iðnaði er traustari
stoð bætt við þær sem fyrir eru,
og bera uppi þjóðfélagsbygging-
una.
A mörgum sviðum er það á
valdi ríkisstjórnarinnar að
greiða fyrir fyrirtækjum eins
og stálskipasmíðum, en hér skal
aðeins minnst á einn þátt. Er-
lendis eru fésterk fyrirtæki starf-
andi í skipasmíðum, en auk
þeirrar fyrirgreiðslu, sem slíkir
aðilar mega vænta í bönkum, er
oft að tilhlutan viðkomandi rík-
isstjórna greitt enn frekar fyrir
þeim í formi hagstæðra lána, til
þess að auka útflulning viðkom-
andi lands, og bæta samkeppnis-
aðstöðu þess, því auðsætt er að
skipasmíðastöð, sem boðið get-
ur væntanlegum viðskiptamanni
lögn lán með hagstæðum kjör-
um, hefur sterka* aðstöðu. Það
er full þörf á, að íslenzk stjórn-
arvöld gefi gætur að þessari hlið
málanna, og sé þar velviljuð, en
láti ekki afskiptaleysi um þau
verða þröskuld, sem einhver
kynni að hnjóta eða detta um.
Bæjaryfirvöldum vorum
mundi verða sóm,i að, og fá verð
ug eftirmæli í sögunni á sínum
tíma, ef þau sæu um, að fyrir-
tæki sem stálskipasmíðar vilja
stunda, fengju nægilegt landrými
strax í upphafi og að ekki yrði
þrengt að slíkri-starfsemi með
öðrum mannvirkjum óviðkom-
í febrúarhefti tímaritsins
World Fishing er birt skrá yfir
fiskiskip smíðuð á árinu 1964 í
allmörgum Evrópulöndum.
í þessari skrá kemur fram að
á síðastliðnu ári hefur verið lok-
ið við smíði 55 fiskiskipa í Nor-
egi og eru 21 þeirra byggð fyrir
íslenzka aðila. Fiskiskipin, sem
smíðuð hafa verið fyrir íslehd-
inga í Noregi á árinu 1964 eru
þessi samkvæmt skrá World Fish
ing:
Snæfugl fyrir Bóas Jónsson,
Reyðarfirði,
Fróðaklettur fyrir Jón Gíslason
sf. Hafnarfirði.
Akurey fyrir Hraðfrystistöðina,
(Einar Sigurðsson), Rvík.
Búðakletlur fyrir Jón Gíslason
sf. Hafnarfirði.
Ásþór fyrir ísbjörninn h.f., Rvk.
Olafur Friðbertsson fyrir Von-
ina h.f. Súgandafirði.
Guðbjartur Kristján fyrir Eir
h.f., Rvík.
Bjarni II. fyrir Röðul h.f., Dal-
vík.
andi. Á þetta er bent sökum þess
að vér höfum komið á fleiri en
einn stað, þar sem framsýni í
þessum efnum hafði ekki verið
nægileg, og var starfseminni fjöt
ur um fót, látum slíkt ekki henda
oss.
Að lokum viljum vér óska
þess, að sá vísir, sem nú er sýni-
legur í þessum efnum, megi sem
fyrst þroskast og verða fullvax-
inn ávöxtur, svo að þeir, sem nú
fórna fé og tíma í frumherj astörf
á þessu sviði, uppskeri ánægju
og gagn af störfum sínum.
i Horegi
Súlan fyrir Leó Sigurðssoii, Ak.
Reykjaborg fyrir Reykjaborg hf.
Baldur Guðmundsson, Rvík.
Viðey fyrir Hraðfrystistöðina,
lleykjavík (Einar Sig.).
Eldborg fyrir Gunnar Hermanns
• son, Hafnarfirði.
Ilelga Guðmundsdóttir fyrir
Vesturröst h.f., Patreksfirði.
Bára fyrir Árna Stefánsson, Fá-
skrúðsfirði. y
Höfrungur III. fyrir Harald
Böðvarsson og Co. Akranesi.
Arnar fyrir Einar Árnas., Rvík.
ísleifur IV. fyrir Ársæl Sveinss.
V estmannaeyj um.
Guðfún fyrir Ása h.f. Hafnarf.
Siglfirðingur fyrir Siglfirðing
h.f. Siglufirði.
Ingiber Ólafsson II. fyrir Jón
og Óskar Ingiberss., Njarðv.
Eftir skýrslu þessari að dæma
hefur aðeins verið lokið við
smíði eins skips í Svíþjóð á ár-
inu, og var það Hugrún, sem
smíðuð var fyrir Einar Guðfinns
son, Bolungarvík.
Fishiskipasmíitar