Alþýðumaðurinn - 10.03.1966, Side 12

J~fva& vilt
(Framhald af blaðsíðu 5.)
ingá, húsnæðis, landbúnaðar, iðn-
aðar og sjávartitvegsmála.
Alþ'ýðuflokkurinn hefur átt erf-
itt upp’dráttar í félagsmálum sín-
■um. Eins og fleiri róttækir flokk-
ar hefur hann átt við að stríða
innbyrðis óeiningu og sundrungu.
Margir stuðningsmenn hans hafa
ekki skilið að jafnaðarmanna-
fiokkur verður að virða lýðræðis-
leg vinnubrögð, en ekki ofbeldi í
orði og verki. Þetta hefur valdið
klofningi og veikt aðstöðu Al-
þýðuffokksins í landsmálum. Nú
á 50 ára afmæli flokksins er það
gleðieíni stuðningsmanna hans,
að luilkomin eining hefur náðst
innan hans og fjfilmargir nýir
starfskraítar bætzt í hópinn.
Flokkurinn nmn halda áfram .
að efla og styðja lýðræðislegt
stjórnarfar og beita sér fyrir
bættri afkomu landsmanna, eins
og lrumvarpið um lífeyrissjóð
allra landsmanna, sem nýbúið er
að leggja fyrir Alþingi ber með
sér.
Alþýðuíiokksfélag Akureyrar
þakkar forystumönnum Alþýðu-
flokksins fyrir störf þeirra og von-
ar að gæfa flokksins rnuni liggja
í einingu hans og ötulu starfi fé-
laganna fyrir lýðræðislegu stjórn-
arfari jafnaðarstefnu í nútíma-
þjóðfélagi.
Þorvaldur Júnsson.
Mgefur formanni Félags
ungra jafnaðarmanna á
Akureyri orðið:
TIL þess að svara þessari
spumingu, þá vil ég líta til baka
yfir farinn veg Alþýðuflokks-
ins, í því skyni að minna æsku-
menn jafnt sem eldri kynslóðir
á nokkur þau mannréttindamál
sem Alþýðuflokkurinn hefur
ibarizt fyrir og borið fram til
sigurs, þótt oft hafi verið við
ramman reip að draga.
Hið fyrsta mál, er flutt var á
Alþingi af Alþýðuflokknum,
var í þá átt að draga úr vinnu-
þrælkun. Með setningu vöku-
laganna fékk Alþýðuflokkurinn
viðurkennt, að minnst 8 tíma
hvíld á sólarhring væri hverj-
um vinnandi manni nauðsyn-
leg. Fyrir vökulögin var vinnu-
dagur hér á landi mjög langur,
en þó hvergi væri þrælkunin
eins mikil og á togurunum, en
þar þurftu sjómenn að vinna
oft sólarhringum saman. Þá má
geta um baráttu flokksins gegn
skerðingu á mannréttindum
sökum fátæktar, t. d. misstu
menn kosningarétt sinn ef þeir
þágu af sveit. Alþýðuflokkur-
inn beitti sér skelegglega fyrir
afnámi þessarar frelsisskerðing-
ar, þrátt fyrir harða andstöðu
hinna flokkanna.
u segja um Alþýðuflokk inn flmmtiu ára?
Oríið
HVAÐ ÉG SEGI um Alþýðu-
Frá upphafi hefur Alþýðu-
fiokkurinn haft forustu um að
koma á tryggingarlöggjöf, og
vorið 1946 má segja, að trygg-
ingakerfið hafi verið endurskap
að, en þó var ekki gengið eins
langt í réttlætisátt og Alþýðu-
flokkurinn vildi. En rétt er að
Hersteinn Tryggvason.
minna á það, að þáverandi for-
maður Framsóknarflokksins,
Hermann Jónasson, bar fram
frávísunartillögu í efri deild, er
málið var á dagskrá og hið
sama gerði Eysteinn Jónsson,
núverandi formaður sama
flokks, þá er málið var til um-
ræðu í neðri deild. Rökin voru:
„Milljónaútgjöld fyrir ríkis-
sjóð“. Framsóknarmenn litu
sem sagt á almannatrygging-
arnar sem útgjöld. Alþýðuflokk
urinn leit, og lítur, aftur á móti
svo á, að almannatryggingamar
séu öryggi, já, og tekjur fyrir
gamalt fólk, sjúka, örkumla,
ekkjur og barnmargar fjöl-
skyldur. Tryggingakerfið, sem
Alþýðuflokkurinn barðist, og
berst, fyrir og fékk að lokum
framgegnt, er mesta viðleitni
þjóðfélags okkar til að jafna
tekjum á milli þeirra, sem eru
aflögufærir og hinna. Alþýðu-
flokkurinn hefur beitt sér fyrir
launajafnrétti karla og kvenna.
Hann bar fram frumvarp þess
efnis fyrir um það bil 5 árum,
er varð að lögum.
Á þessum fáu staðreyndum,
sem hér hafa verið nefndar,
sézt glöggt, hvert hugur flokks-
ins stefnir og það er öruggt, að
íslenzki Alþýðuflokkurinn á eft
ir að koma mörgum nauðsynja-
málum til framkvæmda, er
þjóðin mun njóta góðs af í
framtíðinni.
Hersteiim Tryggvason.
i LLIR VITA að Albert Sölva-
11 son, stjórnarformaður Ú. A.,
hefur góðan penna. Hann segir
hér í stuttri en snjallir frásögn frá
sínum skoðunum, þá er hann lít-
ur yfir 50 ára starfssögu Alþýðu-
flokksins.
ilokkinn fimmtugan. Fyrst og
fremst þetta:
Hamingjunni sé lof fyrir stofn-
un hans og störf. Þegar Alþýðu-
flokkurinn var stofnaður var ég
kominn á fermingaraldurinn, og
hafði sæmilega jrekkingu á ástand-
inu eins og það var, og glöggvar
upplýsingar og sögusagnir um á-
stand og kjör alþýðunnar nokkra
síðustu áratugina þar áður. Hinir
íátæku bjuggu þá við öryggisleysi
ef nokkuð bar út af með heilsuna,
atvinnuleysi hálft og allt árið á
stundum, og réttindaleysi, ef ó-
megð og allsfeysi knúði þá til að
biðja hið opinbera um aðstoð.
Svo þung voru þau spor mörgum
manninum, að þa.u voru ekki stig-
in fyrr en 1 síðustu lög, og stund-
um of seint. Þetta þjóðfélagsfyrir-
komulag þótti bærilega mannúð-
legt, borið saman við lénsskipulag
miðaldanna og einokunartímabil-
ið, og átti því fjöldamarga for-
mælendur, sem töldrr algeran ó-
jrarfa að hré)fla nokkuð við því,
og litu á slíka menn sem upp-
reisnarseggi og óvini þ jóðfélags-
ins, sem brýn nauðsyn bæri til að
gera áhrifalausa.
Það er í þessu þjóðfélagi, við
þessar aðstæður sem Alþýðuflokk-
urinn haslar sér völl, og ber fram
kenningar sínar og kröfur um
jafnrétti og bræðralag. Verkefnin
voru nægj viljinn sömuleiðis, en
ýmislegt annað af skornum
skammti, svo sem skilningur
sumra þeirra, sem barizt var fyrir,
og fjármunir til útgáfu blaðs o.fl.,
en furðulega rættist þó úr, og átti
-J)ar drýgstan þáttinn dæmafá
fórnfýsi ýmissa brautryðjendanna,
og nú er ég lít til baka, eftir meira
en fjörutíu ára starf í Alþýðu-
ílokknum viðurkenni ég að störf
ílokksins hafa borið skjótari og
ríkulegri ávexti til handa íslenzkri
alþýðu en mig hafði dreymt um,
og vantaði þé> ekki bjartsýnina á
Jjeim árum. Ilins vegar hefur
hann ekki orðið sá fjöldaflokkur
sem vonir stóðu til, en orsakir
þess eru öllum kunnar. Mestur
styrkur Aljsýðuflokksins hefur ver-
ið sá, að hann hefur beitt sér og
barizt fyrir málum, sem í senn
hafa verið réttlætismál og þörf,
og þótt oft væri haldið fast á mál-
um voru þau þó flutt af hófsemi
og drengskap, sem höfðaði til
hinna beztu manna í öðrum og
andstæðum flokkum, og laðaði þá
þannig til fylgis við málin. Allir
kannast við súrdeigið og hæfni
þess til að sýra allt brauðdeigið,
svo að bakað brauð verði Ijúf-
fengara til neyzlu og fegurra í út-
liti.
íslenzki Alþýðuflokkurinn hef-
ur verið súrdeigið í íslenzku þjóð-
félagi og bætt það og fegrað síð-
ustu áratugina, því er það, að það
J)jóðfélag sem æskan á í dag er
betra og fegurra en J>að sem var,
áður en Aljrýðuflokkurinn var
stoínaður. Þökk sé lionum fyrir
þann árangur sem náðst hefur,
megi honum endast gæfa og
drengskapur til áframhaldandi
þjóðþrifa, starfa landi og lýð til
blessunar.
Til hamingju með fimmtíu ára
afmælið.
A. S.
¥TÉR heyrið þið Þorstein Svan-
. laugsson, og vill AM. vekja
eftirtekt lesenda á athyglisverðri
hugmynd er hann bendir á, en
J)að er, að komið verði á kosn-
ingaskyldu á íslandi.
ÞANN 12. þ. m. eru liðin 50 ár
frá stofnun Alþýðuflokksins á ís-
landi.
Þegar huganum er rennt yfir
sögu flokksins á þessu tímabili,
kemur margt fram, sem þakka
ber, og einnig mörg víxlspor, sem
stigin hafa verið, en svo mun æ-
tíð vera, j>cgar árum lölgar í lífi
manna eða íélaga.
I upphafi berst flokkurinn ein
göngu fyrir bættum kjörum verka
fólks með stofnun verkalýðsfé-
laga víðsvegar um landið og stofn
unar heildarsamtaka Jreirra, Al-
þýðusambands Islands, og vinnur
þannig að bættum kjörum liins
vinnandi manns.
Síðar, er flokknum vex fylgi
og liann kemur möniium á Al-
þing, vinnur hann að bættri að-
stöðu lágtekjumanna í Jjjóðfélag
inu með setningu togaravökulag-
anna, almannatrygginganna,
verkamannabústaða og alls konar
lagabreytinga um jafnrétti manna
til menntunár og félagslegs jafn-
réttis, án tillits til efnahags, auk
aðstoðar og framgangs samvinnu-
hreyfingarinnar víða um landið.
Þannig mætti margt upp telja,
sem flokkurinn hefur unnið að,
en mun ekki verða gert liér, en
aðeins færðar litlar Jrakkir til
flokksins og framámanna lians,
fyrir J>að, sem J)eir hafa vel gert
okkar litla þjóðfélagi.
Hugsjónir og stefnumál Al-
Jjýðuflokksins til framgangs þjóð-
félagsmála eru það göfug og heil-
brigð, sem sannast bezt á því, að
allir íslenzku stjórnmálaflokkarn-
ir hafa lioppað meira og minna
inn á stefnumál Aljrýðuflokksins
og gert }>au að sínum.
En vegna stefnubreytinga í
stjénnmálaflokkunum hafa oft
risið upp deilur um samstarf
flokka innan ríkisstjórnarinnar,
en afstaða Alþýðuflokksins til
stjórnarstarfa hafa alltaí byggst á
því, hvaða flokkur hefur viljað
þoka stefnumálum hans mest
áfram.
Það sem Alþýðuflokkurinn þarf
að koma á sem íyrst er kosuinga-
skylda, þar sem hinn löglegi kjós-
andi er lögskyldaður til að greiða
atkvæði á kosningadegi og J>ar
með að móta })á stjórnmálastefnu
er mciri hluti þjóðarinnar vill
hverju sinni.
Og svo að/ Alþýðuflokkurinn
komi á sem beztu samstarfi á milli
Alþýðusambandsins og Jteirrar
ríkisstjórnar er situr að völdum
hverju sinni, því það er nauðsyn-
legt til Jress að vel farnist með
stjórn landsins.
Á 50 ára afmæli Alþýðuflokks-
ins á ég ekki betri é)sk honum til
handa en J)á, að landsmenn fylki
sér um Al{)ýðuflokkinn og vinni
þannig að hugðarmálum lians og
stefnu, því [)að mun reynast heilla-
vænlegast lyrir þjóðina.
Þorsl. Svanlaugsson.
BÆJARSTJÓRINN á Akur-
eyri, Magnús E. Guðjóns-
son, tjáir hér sína skoðun í til-
efni af hálfrar aldar afmæli Al-
þýðuflokksins. AM þakkar hon-
um fyrir svarið og framtíðar-
óskir hans Alþýðuflokknum til
handa.
Maghús E. Guðjónsson.
ALÞÝÐUFLOKKURINN er
elztur núverandi stjórnmála-
flokka á landi hér, stofnaður
1916, meðan heimsstyrjöldin
fyrri stóð sem hæst. Stofnun
ílokksins markaði tímamót í ís-
lenzkum stjórnmálum. Fram að
þeim tíma hafði íslenzk stjórn-
málabarátta snúizt um sjálf-
stæðismálið nær einvörðungu,
en með stofnun Alþýðuflokks-
ins koma innanlandsmálin á dag
skrá íslenzkra stjómmála. Þar
haslaði Alþýðuflokkurinn sér
völl sem lýðræðisjafnaðarmanna
flokkur að fyrirmynd hliðstæðra
flokka hjá grannþjóðum okkar.
Síðan eru liðin 50 ár, sem að
vísu er ekki langur tími í sögu
þjóðar. En á þessum tíma hefur
íslenzkt þjóðfélag gjörbreytzt.
Hér hefur orðið bylting án blóðs
úthellinga. Orsakir breyting-
anna eru margar. En því verð-
(Framhald á blaðsíðu 15.)