Alþýðublaðið - 16.07.1923, Blaðsíða 2

ALÞYÐUILAÐIB
AlftýðgbranðBerðm
framleiðir að allra dómi
beztu bvauðln í bænum.
Notar að eins bezta mjöl og hveiti frá þektum erlendum
mylnum og aðrar vörur frá helztu flrmum í [Ameríku,
Englandi, Danmörku og Hollandi. Alt efni fcil brauð- og köku-
gerðar, smátt og stórt, eru beztu vörutegundirnar, sem á
heimsmarkaðinum fást.
Ekkert vald.
>Ekkert va!d er til, sem get-
ur skyldað sjómennina til þess
að vinna íyrir kaup, sem aðrir
ákveða«, segir í fremstu grein
Mörgunblaðsins á laugardaginn.
Þó að þetta standi í Morgun-
blaðinu, þá vill nú svo merki-
lega til, að þetta er rétt, og í
kraíti þessarar skoðunar hafa
sjómenn og aðrir, sem komist
hafa í það &ð berjast gegn
kaupiækkunum, sem tilraunir haía
verið gerðar til að koma fram,
haldið uppi vörn sinni með fulí-
um rétti.
En þó að ekkért slíkt vald
sé til að lögum, þá ©r ekki þar
með sagt, að ekki séu af hálíu
þeirra, ®r vinnuna þurfa að fá,
gerðar tilraunir tii þess að finna
vald, sem nota megi til þess að
koma því fram, að menn verði
að vinna fyrir kaup, sem aðrir
ákveða. E>að er meira að segja
ólíklegt, að nokkur iéti sér komá
til hugar að ákveða' kaup ein-
hliða án þess að treysta því, að
hann gæti stutt þá ákvörðun
með einhverju valdi.
Þetta er það, sem togaraeig-
endur hafa gert. Þeir hafa ein-
hiiða ákveðið kaup, er þeir ætla *
sjómönnum að vinna fyrir, og
þeir hafa gert það f trausti á
vald neyðarinnár, fátæktarinnar,
er þeir hafá skapað og viðhalda
með óstjórn á atvinnuvegunum,
og ef til vill á það — og það
styður reynslan af rás viðburð-
anna —, áð þeir gætu á einhvern
hátt bendlað lögregiuváld ríkis-
ins við máiið og á þann hátt
flækt stjórnarvöldin til aðstoðar
við sig í baráttunni.
Það verður því ekki betur séð
en að í tilvitnuðum ummæíum
>Morgunblaðsins< felist þung
ásökun á togaraeigendurna fyrir
það að leita ekki sámninga við
sjómenniná, er þeir óska breyt-
inga á kaupgjaldstaxta,
Það má vel vera, að togara-
eigendunum séu þessi ummæii
>Morgunbiaðsins< .ekki geðfeid
og þyki þau koma úr hörðustu
átt, en eigi að síður er ástæða
til að fagna því, að >Morgun-
hlaðið< hefir vitkast ofurlítið af
reysnlu sfðustu dága.
Og héðan áf getur það ekkl
gengið frá því, sem það hefir
sagt, að >ekkert vald er til, sem
getur skyldað sjómennina til
þess að vinna fyrir kaup, sem
aðrir ákveða.<
Og það er gott.
Pjóðnýtt sldpulag á framleiðslu
og verdun í stað frjálsrar og
skipulagslausrar franileiðslu og
verdunar í höndum ábyrgðarlausra
einstaklinga.
„ísiandsbanki"
Athngaseindir.
------ (Frh.)
Á síðast liðnum vetri lánaði
Landsbankinn, sem er eign'ríkis-
ins, íslandsbanka stórfé.
Samt fær bankastjórnin ekki
skilið, hvers vegna þingmenn
vilja vita um hag bankans. —
Þáken ur yfirlýsing bankastjór-
anna um hag bánkans, eins og
þeir álíta >sannast og réttast<.
En það er hin sama skýrsla og
þeir Jón Þoriáksson og Sig.
Kvaran fiuttu á þingi í vetur
og vafaíaust hefir verið gerð af
bankastjórn íslandsbanka.
Niðurstaðan af þeim töíum,
sem banka&tjórnin birtir, er hin
sama, að bankinn eigi hlutaféð,
4 x/2 miiijón króna, óskert og auk
þess kr. 784.161,31.
Eítir hinu hátíðlega orðalagi
bankastjórnarinnar sky’du menn
ætia, að töiurnar f þéssari skýrsíu
séu allar bygðar á eigln rann-
sókn bankastjórnarinnar. En svo
er ekki. Þær tölur í þessari
skýrilu, sem teknar eru úr reikn-
ingum bankans, svo sem urn
varasjóð og tekjuafgang, eru
auðvitað réttar. En það, sem er
aðalatriðið, sem sé það, hversu
miklu bankinn sé búínn að tapa,
eða búist sé við, að hann rouni
tapa, er tekið óbreytt eítir mati
nefndariunar frá 1921, og er þess
líka sérstaklega getið, að það sé
mat neíndarinnar, sem lagt sé
til grundvallar. 1 En það hefði
verið fróðlegt og sjálfsagt mikið
sefað hugi mánna, eí banka-
stjórnin hefði !ýst yfir því, að
húu teldi tap bánkans ekki verða
meira en nefndin hefði metið.
Að þessu leyti er tvískinnungur
í yfirlýsingu bankastjórnarinnar,
sem gefur henni miklu minna
gildi en ella mundi.
Þá minuist baukastjórnin á tvö
ágreiningsatriði miiíi matsnefnd-
' arinnar og fyrrverandi banka-
stjórnar íslandsbanka, og er hið
fyrrá um gengismun á 280 þús.
. sterlingspundum, sem íslands-
banki fékk hjá ríkinu. Matsnefnd-
in reiknaði hveit sterlingspund á
27 kr., en núverandi bankastjórn
virðist halda fram skilningi hinn-
ar gömlu bankastjórnár íslands-
banka, að það sé alt of hátt.
Og bank'astjórnin gerir Magnúsi
Guðmundssyni, fyrrum fjármála-
ráðherra, lftinn greiða með þvf
að vitna í ummæli ha’ns á þingi,
að óhætt mundi að reikna hvert
sterlingspucd ás2o kr. að með-
aitáli við endurgreiðsiu á enska
lár.inu. x. sept. í haust er gjald-
dagi á íyrstu afborgun þessa
iáns, og nú er sterlingspundið á
kr. 29,50, og sé nú gert ráð fyrir,
að íslandsbanki þurfi að greiðá
f vexti og afborganir nálægt 30
þús. steriingspuudum, þá er geng-
istapið, sé pundið reiknað á 20
kr., 9 kr. 50 aura á hvert pund
®ða hátt á þriðja hundrað þús.