Alþýðumaðurinn - 09.06.1966, Page 5

Ég vil óska samtökum okkar, að þau megi
vaxa og eflast
segir Heiðrún Steingrímsdóttir
VIÐTAL AM að þessu sinni er við frú Iieiðrúnu Steingrímsdótt-
ur, formann Sjálfsbjargar á Akureyri, en eins og kunnugt er,
var ársþing Landssambands Sjálfsbjargar liáð í Skíðahótelinu um
síðustu helgi. Frú Heiðrún hefir verið fötluð frá þriggja ára aldri,
er hún fékk lömunarveikina. En þrátt fyrir fjötrana hefir Heiðrún
sannað að einbeittur vilji er kannski sterkari en hraustur líkami.
Hún hefir stundað alla algenga vinnu, já, og jafnvel síldarsöltun,
en eigi lengri formála, því að Heiðrún mæltist til að hann yrði eigi
neitt æviágrip, og skal því hefja viðtalið.
■ Hvenær var Sjálfsbjörg,
»• - landssamband fatlaðra, stofnað,
Heiðrún?
Það var stofnað í júnímánuði
1959 í Reykjavík. Þar komu
saman fulltrúar þeirra félaga,
sem þegar höfðu verið stofnuð.
Þessi félög voru Sjálfsbjörg í
Reykjavík, í Siglufirði og á
Akureyri. Upphafsmaður að
stofnun Sjálfsbjargarfélaga, Sig
ursveinn D. Ki’istinsson, var þá
búinn að ferðast milli þessarra
staða og stofna þar félög. Eiga
samtökin honum mikið að
þakka fyrir hans óeigingjarna
brautryðjandastarf. Sigur-
sveinn er mikið fatlaður maður
og bundinn í hjólastól, en það
hefur ekki aftrað honym að
neinu leyti. Hann hefur dvalizt
á öllum þeim stöðum þar sem
Sjálfsbjargarfélög hafa verið
stofnuð og aðstoðað við stofnun
þeirra. .
Hvað eru félögin mörg innan
samtakanna?
Innan samtakanna eru nú 10
félög með um 800 aðalfélaga og
álíka marga styrktarfélaga.
Þessi félög eru í Reykjavík,
Hveragerði, Vestmannaeyjum,
Keflavík, ísafirði, Bolungarvík,
Sauðárkróki, Siglufirði, Akur-
eyri og Húsavík. Formaður sam
bandsins er Theódór A. Jóns-
son og framkvæmdastjóri
Trausti Sigurlaugsson. Sam-
bandið hefur skrifstofu í
Reykjavík á Bræðraborgarstíg
9, í SÍBS-húsrnu, en þar er að
verða heldur þröngt um starf-
semina. Vonir standa til að úr
rætist í sumar, en ennþá meiri
vonir eru bundnar við hús sam
takanna, sem verður byrjað að
byggja á næstunni í Reykjavík.
í fyrsta byggingaráfanga eiga
að vera m. a. skrifstofur, vist-
heimili, æfingastöð og vinnu-
stofur, en fullgerð verður bygg
ingin samtals 25 þúsund tenings
metrar. Það, sem aðallega háir
starfsemi Sjálfsbjargarfélag-
anna er húsnæðisleysi, sem er
vegna þess, að þetta eru ekki
fjársterk félög og ung að árum.
En það er hverju félagi nauð-
synlegt að eiga sér vísan sama-
stað fyrir starfsemi sína, og er
5það eitt aðalviðfangsefni deild-
anna að eignast húsnæði á
orðið heimilt o. s. frv. Þetta orð
gerir það að verkum, að oft
þarf að fara út í leiðinlega deil
ur um, hvort öryrki eigi rétt á
bótum og enn sem komið er á
hann ekki skýlausan rétt á bot
um. Þó hefur miðað mikið í
rétta átt með afnámi skerðingar
ákvæðanna og einnig, að ör-
hverjum stað með það fyrir aug
um að koma á fót einhverskon-
ar atvinnurekstri fyrir öryrkja,
sem eru ekki hlutgengir á al-
mennum vinnumai’kaði. Ég er
nú víst komin nokkuð langt frá
spurningunni, en það er nú svo,
að af mörgu er að taka í þess-
um efnum.
Þú varst annar forseti þessa
þings, Heiðrún, viltu segja mér
í stuttu máli frá þinginu?
Já, það vil ég gera, en ég
held, að ekki sé hægt að gera
það í stuttu máli. Á síðasta
þingi, sem haldið var á Sauðár
króki, bauð Akureyrarfélagið
að halda næsta þingið hér. En
sá háttur hefur verið hafður á,
að félögin á hverjum stað hafa
skiptzt á að sjá um þingin og
það er spursmálslaust það
bezta. Það vekur athygli á fé-
lagsskapnum og eykur kynn-
ingu innan samtakanna. Þetta
er annað þingið, sem haldið er
hér á Akureyri. Það fyrra var
haldið 1960, það er ári eftir að
landssambandið er stofnað og
rúmurn tveim árum eftir að fé-
lagið hér er stofnað. Á stofn-
þinginu bauð Akureyrarfélag-
ið að sjá um næsta þinghald hér
í bænum í sínu eigin húsi, sem
þá var varla byrjað á. En það
tók 11(4 mánuð að byggja hús-
ið og það var vígt hálfum mán-
uði áður en til þinghaldsins
kom. Má segja, að það hafi ekki
mátt tæpara standa.
En svo að ég snúi mér að
þessu nýafstaðna þingi, þá má
segja, að það hafi tekizt vel í
alla staði, bæði málefnalega og
félagslega. Þingið var sett laug
ardagsmorguninn 4. júní og
lauk á mánudagskvöld. Aðal-
mál á þingum Sjálfsbjargar eru
að sjálfsögðu þau mál, sem
snerta öryrkja í hinu daglega
lífi. Má þar nefna trygginga-
mál, sem eru mikilsverð mál
fyrir öryrkja, og Sjálfsbjörg er
að leitast við að fá færð í það
horf, að viðunandi sé. Það má-
ekki skilja orð mín svo, að ég
sé að amast við því, sem al-
mannatryggingarnar eru okkur
öryrkjum, en lengi má laga svo
betur fari. Það er eitt orð, sem
víða kemur fyrir í lögum um
almannatryggingar, og það er
Heiðrún Steingrímsdóttir.
yrkjar fengu á síðasta ári ó-
skertan rétt til þess að fá greidd
hjálpartæki án tekjuviðmiðun-
ar. Takmarkið er að sjálfsögðu
að greiðsla allra örorkubóta
verði óháð tekjuviðmiðun og án
tillits til þess, hverjar orsakir
hafa valdið örorkunni, þannig
að réttur til bóta komi hvort
sem örorkan stafar af slysum
eða veikindum. Þá er einnig
unnið að því að fá löggjöf um
endurhæfingu öryrkja, en hún
er ekki til í almannatrygginga-
lögunum. Eti með fullkominni
endurhæfingarstöð myndu fást
til starfa kraftar, sem annars
nýtast ekki. Þetta er alveg
óþekkt hér á landi, en þarf hið
bráðasta að komast á.
Þá voru rædd húsnæðismál
öryrkja, en eins og margir vita,
þá eru þau mál býsna erfið full
hraustum, hvað þá öryrkjum.
Fatlað fólk getur ekki notað
hvaða húsnæði sem er, og þarf
ríkisvaldið að ráða bót á í þess
um efnum hið bráðasta. Rætt
hefur áður verið við félagsmála
ráðherra og húsnæðismála-
stjórn varðandi tillögur Sjálfs-
bjargar í þessum efnum, en ein
er sú, að fatlað fólk fái aðild að
samskonar lánum og ákveðið
hefur verið, að efnalitlir með-
limir verkalýðsfélaga skuli
njóta. Nú stendur yfir endur-
skoðun á löggjöfinni um hús-
næðismál, og standa vonir til
að einhver úrlausn fáist.
Unnið er að því að fá árlegan
styrk til að reka verndaðar
vinnustofur á vegum samtak-
anna, en það mun tíðkast er-
lendis, t. d. í Svíþjóð. Þá greiðir
ríkið hluta af reksturskostnaði
á móti félaginu, sem í hlut á.
Hver eru næstu framtíðar-
verkefni félags þíns hér á Akur
eyri?
Það er að koma á fót atvinnu
rekstri í hinni nýju viðbygg-
ingu við Bjarg, sem nú er að
kalla fullgerð. Ekki er tíma-
bært að segja, hvert verkefnið
verður, en vonir standa til að
vinna hefjist á þessu ári. Ef vel
tekst til hér, mun þetta geta
orðið til góðs fyrir öll Sjálfs-
bjargarfélög á landinu. Einnig
er í undirbúningi að lagfæra lóð
ina utan við hús félagsins þann
ig að fatlaðir komist þar leiðar
sinnar hindrunarlaust. Þarf m.
a. að steypa aflíðandi gangstíga,
svo að hjólastólar eigi þar
greiða leið, og svo er hugmynd
in að malbika lóðina að ein-
hverju leyti. Þá verður húsið
málað að utan.
En svo við þrengjum aðeins
sviðið og geruni viðtalið per-
sónulegra. Viltu segja lesend-
um örlítið frá þinni eigin lífs-
reynslu. Hefir þér ekki oft fund
ist erfitt að vera fötluð?
Jú, það hefur oft á tíðum ver
ið erfitt. Það er við ýmis vanda
mál að stríða, sem aðrir eru
lausir við. En þá verðúr að
skapa sér svolítið öðruvísi við-
fangsefni, og ef það tekst, þá er
miklu borgið. Þó hef ég unnið
algenga vinnu, svo sem saltað
síld og unnið á sláturhúsi. En
oft hefur verið erfitt að komast
það sem þurfti, og af þeirri
ástæðu sótti ég t. d. ekki barna
skóla nema einn vetur og þurfti
þá mikla áðstoð til að komast á
milli.
Hér áður fyrr var oft gert
grín að líkamslýtum fatlaðra,
og getur hver og einn sagt sér
sjálfur, hver áhrif það hefur á
viðkvæma barnssál og hve
lengi getur búið að því, en sem
betur fer er þetta mjög breytt
og kannski hefur viðhorfið ekki
sízt breytzt til hins betra eftir
tilkomu Sj álfsbj argarfélaganna.
Og þar eigum við það sameigin
legt, að eitthvað er að okkur
öllum og öll vinnum við sam-
eiginlega að hag hvers einstaks
félaga okkar. Sameinaðir stönd
um vér, sundraðir föllum vér,
sagði mikilmenni í sögu þjóðar
innar, og samstaðan vildi ég
álíta, að væri okkar sterkasta
vopn.
Myndi ekki vera léttara fyrir
fatlaða að komast áfrarn í lífinu
nú en áður var?
Tvímælalaust, og kemur þar
margt til, svo sem tryggingalög
gjöfin, þótt hún þurfi lagfær-
inga við, eins og ég sagði áðan.
Einnig er fötluðum gefinn kost-
ur á bifreiðum með afslætti, og
er það stórkostlegur léttir fyrit'
þá, sem það fá. Þá er gjörbreytt
aðstaða fyrir fatlaða að leita sér
(Framliald á blaðsíðu 2.)
STAKAN
okkar
JÓN sendir okkur þessar vís
ur og fylgdu með eftirfal-
andi línur: „Þetta er nú ekk-
ert sérlega dýrt kveðið og ræð
ur þú því hvort þú birtir það
en ég held að engin rætni sé í
þessu, er sært geti.“ AM þaklc
ar Jóni fyrir og lætur vísur
hans flakka.
Elsku Ingólfur minn,
ei rættist draumur þinú, i
um frægan forsetastólinu
og frímúrarakjólinn.
I víngarði ,,Verkamannsins“
víst er um iðju fátt,
nema að yrkja til Braga óg
AM„ens‘c
einskonar vikuþátt.
Og Peli minn, Gísla graétur,
og getur ei Þorvald séð.
Ingibjörg líklega lætur,
hann lúra á mjúkum beð.
Hún ætlaði öllu að ráða
elskan hún Framsókn mm.
Uppbefja ætlaði báða
Arnþór og Reykjalín.
En mædd nú maddaman
stendur
og máður út sigurinn,
því að Jakob við K.E.A.
kenndur
kippti í tauminn sinn.
Sussu, sussu bía,
Sólnes ljúfurinn.
Brátt skulum bergja frá Sarta
bjórinn sterka þinn.
Hér líkur Jón kveðskapnum
og þökkum við honum fýrir.
Svo orkti Guðmundur FxiS-
• jónsson:
! Lýðurinn kýs hin léttu spor,
! lóuflug og kvakið,
! en alltaf sýnir afl og þor ,
; arnar vængjatakið.
! Vísnaþátturinn þakkar Erlu
! fyrir bréfið og væntir þess áð
! AM fái að líta stökur henitar
! hið fyrsta. Svo vonar blaðið
! að þið, lesendur góðir, verðið
; duglegir að senda stökur, þvt
; að ákveðið er að þátturirin
; haldi áfram án uppihalds a.
; ni. k. fram að næstu kosnirig-
! um.
! Svo Ijúkum við þættinum í
; dag með hálf þunglyndislegri
; vísu.
! Skýin þrútin, skinið leitt.
! Skuggi í húsaranni.
Hér er ekkert, ekki neitt
! sem unun veitir manni.
; Verið sæl að sinni.
^f#############################Í