Alþýðumaðurinn - 22.12.1966, Page 5

JOLAHUGLEIÐING EFTIR SÉRA IÍÁRA VALSSON
Og Ijósið
i
skín
myrkrinu
Orð þessi úr upphafi Jóhannesarguðspjalls eru fyrir löngu orð-
in að sígildum einkunnarorðum jóla og jólahalds.
Frá örófi alda hafði mannkyninu staðið stuggur af myrkrinu.
Þrá eftir yl og birtu dagsins annars vegar og hins vegar beygur
af dimmu næturinnar eru ofin inn í frumvef sálna okkar og eru
þar ríkari þáttur, en margan grunar. Hví skyldi svo vera?
Tugir kynslóða forfeðra okkar hafa ekki lengur þurft að
óttast mannskæð rándýr, sem hringsólað höíðu í dimmum
frumskógi utan um eldstæði mannveranna fyrstu. Samt situr
óttinn við myrkrið við uppsprettur sálarlífsins og skapar mann-
inum tröll, afturgöngur og aðrar skuggaverur til þess að næra
hina meðfæddu myrkfælni.
Og þótt við séum laus við slíkar bábiljur, þá heillar ljósið í
myrkrinu okkur enn, og hinar raunverulegu ófreskjur samtíðar
okkar, samkvæmt Ritningunni (Lúk. 22, 53.) „vald myrkurs-
ins“. Þá verður ljósið okkur ertn kærara, og skiljanlegt er, hve
næm við erum fyrir töfrum hátíðar ljóssins, einmitt þegar
skammdegismyrkrið er sem svartast.
Allir fagna birtunni, sem leggur frá jólunum. Skær barns-
augu endurspegla dýrð kertanna á jólatrénu. Gömul, lúin augu
ljóma upp aítur í endurskini af löngu liðnum jólum. Vitrir
menn leggja á sig enn erfiði til að leita að jólastjörnunni. Af
boðskap jólaenglanna ,Friður á jörðu“ stafar enn dýrðarljómi
Drottins.
Við minnumst hans, sem var ljós heimsins. Hann fæddist í
úthverfi smábæjar langt í burtu — einhvers staðar í löndum
fyrir botni Miðjarðarhafs. En frá honum leggur hið milda ljós
gegnum bárur, brim og voðasker liðinna alda, jafnvel hingað á
norðurströnd mannbyggða, og hver sem fylgir því ljósi, hann
gengur ekki í myrkrinu, heldur hefur Ijós lífsins.
Já, ljósið skín, það skín í myrkrinu.
Og myrkrið er óvinur ljóssins. Varla er unnt að hugsa sér
ólíkari andstæðinga. Ljósið er sterkt, en myrkrið undarlega
veikt. Myrkur koldimmrar haustnætur getur orðið að engu
fyrir blossa úr ómerkilegri eldspýtu.
Hvernig stendur á slíkum veikleika myrkursins? Það er af
því, að í raun og veru er til einungis ljósið. Myrkur er ekki
nema vöntun á ljósinu. Þess vegna verður myrkur að þoka
fyrir ljósinu, hvenær sem andstæðingarnir mætast.
En hví hefur ljósið ekki gjörsigrað myrkrið, ef það vinnur
stöðugt örugga sigra? Það er af því, að ljósið sigrar aðeins
meðan það er til. Þegar slökknar á ljósinu, hættir það að vera
til, og við tekur aftur sama ástand, sem áður var — vöntun á
ljósi — myrkur.
Af þessu leiðir, að þeir, sem vilja ljós, verða að gera ráð-
stafanir til þess að halda Ijósinu logandi. Á hinn bóginn verða
þeir, sem myrkur elska, að gera sínar ráðstafanir á móti.
Þeir verða að slökkva á ljósunum.
Þeir verða að einangra sig fyrir ljósinu, svo að engin ljós-
skíma komizt inn í hið kæra myrkur þeirra.
Þeir verða að fyrirbyggja það, að nokkur maður geti nokk-
urn tíma kveikt aftur.
En hverjir skyldu vilja svo fáránlega hluti sem þessa? Það
ætti að vera hægt að finna þá við nánari umhugsun:
Hvað eigum við að kalla hann, sem vill svo fornt ástand, sem
ríkti áður en skaparinn sagði „Verði ljós“? Hann hlýtur að vera
afturhaldssinni.
En hvað um hann, sem ekki vill láta Ijósið koma og sigra
myrkur sitt. Hann er auðvitað einangrunarsinni.
Og hann, sem vill útrýma möguleikum, að gneisti kvikni,
hann er ... . Við getum kallað hann Heródesarsinna í minn-
ingu um barnamorðin í Betlehem.
Þetta er í stuttu máli „vald myrkursins", sem verður að
skipuleggja sjálft sig til þess að geta tekið höndum Hann, sem
var ljós heimsins, eins og Lúkas segir frá. En ljósið skín í myrkr-
inu þrátt fyrir krossinn og gröfina í garði Jósefs frá Arimaþeu.
Hér er ekki um að ræða forna sögu, sem kynni að vera okkur
óviðkomandi. Þetta sjáum við gerast í samtíð okkar.
Afturhaldssinnar nefna sjálfa sig ef til vill ekki þessu nafni.
Af áxöxtum þeirra þekkjum við þá, jafnvel þótt þeir kenni sig
við framfarir. Þeir halda nefnilega dauðahaldi í myrkur mið-
aldanna. Fyrirmynd þeirra er hinn óskeikuli páfadómur, sem
eyddi með báli og brandi röngum stefnum villutrúarmanna.
Þeir verða að viðhafa stranga ritskoðun á yfirráðasvæði sínu.
Ljós sarmleikans er þeim jafn hættulegt hvort eð það kemur
að innan eða utan.
Afturhaldsmenn myrkursins eru þá einnig einangrunarsinn-
ar. Þeir eru tilneyddir til að banna íerðalög til útlanda, loka
landamærunum og banna innflutning blaða og bóka, meira að
segja verða þeir að trufla íréttasendingar, sem landsmenn gætu
heyrt í viðtækjum sínum, því að þeir mega hvorki heyra né
sjá artnað en heimaalið myrkur.
Heródesarsinnar þessarar aldar tortríma börnum í gasklef-
um og vinrrubúðum. Eins og segir í Mattheusarguðspjalli um
flótta Jósefs og Maríu til Egyptalands, svo er á okkar dögum
óslitinn straumur flóttamanna frá Heródesarlöndum — þrátt
fyrir gaddavira og jarðsprengjur járntjaldsins og manndráp
við önnur álika fræg manhvirki.
En — ljósið skín í myrkrinu.
Já, það skín þrátt fyrir myrkrið. Það er vegna þess, að ákveð-
inn vilji stendur á bak við orðin „Verði Ijós“. Til er einnig vald
ljóssins.
Þegar við kveikjum á jólakertunum, þá gerum við meira en
að gleðja börnin. Ljósið, sem kviknaði á jólunum fyrstu var
heldur ekki neitt venjulegt ljós. Það var vegurinn og sannleik-
urinn og lífið. Þess vegna eru kertaljós jólarma fyrirheit um
bjarta framtíð harnanna okkar. Á okkur hvílir ábyrgðin að
halda lifandi Ijósum þeim, er kasta eiga birtu á braut þeirra.
Við verðum að vera eins og hinar hyggnu meyjar og eiga
næga olíu á lampa sannleikans.
Við verðum að hlúa að hverju því ljósi, sem gefur frá sér
hlýju bræðralags.
Við verðum að styðja hvern þann arm, er heldur uppi kyndli
frelsisins.
Með þvi móti lifa börn okkar þann dag, að jólasöngurinn
um frið á jörðu verði að veruleika.