Víðir


Víðir - 27.01.1929, Page 1

Víðir - 27.01.1929, Page 1
I. árg. Vestmannaeyjum 27. janúar 1929 11. tbl. Bæjarstjóniarkosningin laugar- daginn 12 þ. m. var sæmilega sótt saman borið við venjulegan áhuga kjósenda hjer, í þessum efnum. En þegar tekið er tillit til þess. hversu fá skref kjós- endur verða að ganga til þess að komast að kjörborðinu, þar sem hjer í bæerum engar veru- legar vegalengdir að ræða, og í öðru lag'i hversu hagstætt veður var, auk þess sem sjósókn var ekki alment byrjuð, þá verður varia hsegt að álíta annað, en að kjósendum sje ósýnt um að nota kosningarjett sinn. Á kjörskrá voru að þessu sinni 1443, en 1092 neyttu at- kvæðisrjettar síns, eða 75,68°/0. Úrslitin -urðu þau, að A-listi (jafnaðarmena) hlaut 390 atkv. og einn fulltrúa, en B-listi (íhalds- menn) 691 atkv. og tvo full- trúa. Ógildir voru 7 seðlar, en 4 áuðir. Samkvæmt þessu hefur A list- inn 54 atkv. færra en í fyrra, en B listanum bætst 141 atkvæði. Hvað er nú orðið alt okkar starf, mættu jafnaðarmannafor- kólfárnir spyrja. Hver er árang- urinn af ölium stóryrðunum? Hver ltafa áhrif „Vikunnar" orð- ið og allra æsingagreina henn- ar, eftir hina nýju liðsmenn ? Hvcr urðu áhrif árásargreinar ísleifs Högnasonar á Sig. Sigurðs- son, lyfsala og ósannindavaðals „Vikunnar“ um Jóh. þ>. Jósefs- son o. fl. ? það er sá sorglegi sannleikur fyrir jafnaðarmannaforkólfana og fulltrúaefni A listans að öll vopn snjerust í höndum þeirra. En það er of seint að sjá það nú, að þeim hefði hent betttr að hafa lægra og hamast minna en þeir gerðu á borgatafundinum og rita ekki eins og ritstjórar „ Vikunnar“. þeir hafa undanfarin ár ætíð þótst vera að vinna á, en sann- leikurinn er sá, að þeir hafa ekkert unnið á, en tapað — og aldrei meira en nú, en eiga þó eftir ab tapa meiru. — Lesendum Víðis til fróðleiks fer hjer á eftir skýrsla yfir úr- slit bæjarstjórnarkosninga hjer síðustu 5 dr. Ár Kosið hafa íhaldsm. Jafnaðarm. AuÖ og ógild alls af hundr. alls af hundr. af hundr. 1925 627 343 54,70°/o 270 43,06% 2,24% 1926 964 591 61 >31% 367 38,07% 0,62% 1927 1084 627 57,84% 434 40,04% 2,12 % 1928 1017 . 550 54,08% 444 43,66% 2,26% 1.929 ' 1092 ' 691 63,28% 390 35,72% 1% ” Stefnur Kr. , b æjarfógeta. nnets það eru tvö atriði í nefndri grein, sem jeg vildbgera ftánar að umtalsefni. Anna'ö- snýr að bændastjett íslánds; Jvitt' að sjálf- u.ii mjer uð nokkru leyti. Um bændurna farast greinar- höfundi m. a. orð á þessa leið: „það -hefur verið reynt — ' og sumpart tekist að hóa bænclnm landsins saman í einn flokk uiidir pólitísku yfirskyni samvinnu- stefnunnar“. Litlti 'ne8ar er svo þéúa' sama fullyrt, því þar er enn sagt: „Eins og bændum landsins hefi'f verið hóað saman í pólitísk stjettasamtök undir röngu yfirskyni eins hefir verka- mönnum og sjómönnum verið hóað saman í öfiugan stjettafjel- agsskap sömuleiðis undir röngu yfirskyni". Hjer er sagt berum orðum að tveim stjettum þjóðarinnar sje „hóað saman", svona eins og smali kallar saman búpening því að öðru getur bkingin að hóa saman ekki lotið. Vaf'alaust verða hjer einhverjir til að bera hönd fyrir höfuð verkamanna- stjettarinnar. Jeg læt þá um það. Aftur á móti munu „bændur landsins" eiga hjer formælendur fáa. þessvegna vil jeg bera af þeim blak, og það því fremur, sem þeir mutiu allra stjetta síst eiga ámælið skilið. Bændur eru yfirleitt viður- kendir gætnir og varkárir öðrum fiokkum fremur. Fremur mætti bregða þeim um helsti mikið íómlæti og einræningshátt, ep það að þeir hlaupi upp til handa og fóta, þótt gjálfur stjórnmál- anna ieiki þeim um hlustir. Svo hlýtur það og að vera. Lífsstörf þeirra og umhverfi, kjör þeirra öll og kostir skapa þeim víðast slíka eiginleika. Sjálfur er jeg alinn og fæddur inn til afdala og lifði ungiingsár- in í miðju einnar þeirrar sveitar, s’,m síðan hefir haft hr. Kr, Linnet að sýslumanni. Og jeg vissi þess engin dæmi, að bænd- um yrði „hóað saman* eins og kvikfjenaði til neinna mála Slíkt er óhæfileg ummæli til einhverr- ar greindustu og gætnustu stjett- ar þjóðfjelagsins. Og þó að sýsla þessi hafi verið íhaldskjördæmi um undan farin ár, trúi jeg ekki að hinum pólitísku fulltrúum hennar hafi tekist að umbreyta svo skapgerð fólksins og menningu, að nú megi líkja því við búsmala, sem hægt sje að hóa saman eftir geð- þótta. En vel á minst! Greinarhöf- undur minnist ekki á það einu orði að íhaldsmenn „hói“ nje að þar kenni nokkur kallið. Bændur einir og verkamenn eru það sem svo ginnast. þaþ er ekki laust við að. greinin f'ái öll við þetta sinn broslega b!æ, einkum þegar svo óheppilega vill til, að þetta er ritað svona rjett eftir kosningar. Jeg hefi enga tilhneigingu til þess að ó- virða íhalds- nje verkamenn, en naumast verða það taldar ýkjur einar, þó að talið sje að h j e r megi þetta „hó“ meirtil sanns veg ar iæra Hjer og l'klega í fléstum kaupstöðum er orðið „smali“ í merkingunni m a n n s m a 1 i álíka algengt — m. k. um kosn- ingar allar — og orðið smali í þýðingunni fjársmali upp til sveita. Og þeim verður eigi öllum brigslað um það, blessuð- um, að þeir sjeu í mútum svona kring um kjördaginn. Jeg hygg því að Jijer hafi verið gripið til öfugs enda, þcg ar bera átti á bændurna póli- tíska leiðitemi og þroskaleysi. Samvinnu sína hafi þeir sjálfir skapað og fylgja henni fram í því formi og háttum, er þeir telja heiliadrýgst fyrir lífsstarf sitt og annan megin atvinnuveg þjóðar sinnar. Og þá kem jeg að síðara at- riðinu í sömu grein. Kr. L. er þar — að ýmsu leyti rjettilega að áfellast jafnað- armenn fyrir fjandskap þeirra gegn trúarbrögðum. þar viö er það eitt að athuga, að ýmsir ísíenskir jafnaðarmenn hafaverið og eru stuðningsmenn göfugra trúarbragða, t. d. þorst. Erlings- son, Stephan G, Jakob Smári, Grjetar Fells og m. fl. En göf- ug kalla jeg þau trúarbrögð, sem beina breytni manna til sem mests samræmis við kenningar Krists. Og það teldi jeg betur farið en er, hefði engin hjer — í neinum flokki — ógöfugri lífs- skoðanir en þeir menn höfðu og hafa. „Enda þótt mig greindi eigi á við þessa men'n um annað en afstöð- una tiltrúmálanna,mundi jegaldrei fylgja þeim" segir greinar höf., og hann bætir við að sig undri að menn „sem meta trúmálin mikils“ sýni þeim „ótrúmensku“ með því að fylgja þessum mönn- um án þess að varna þeim máls um sínar sjerskoðanir. Um mig er það svo, að trú- málin skifta mig nokkru máli. Og jeg er einnig að reyna til að átta mig á þjóðmálunum. Og . jeg er dálítið undrandi á þessum orðum Kr. L., af því jeg tel hann víðsýnann mann. Jeg hefði fullan vilja á að fylgja hverjum þeim manni að málum, hvort heldur sem væri íhaldsmaður eðasósíalisti, sem berðist fyrir ein hverju göfugu, háleitu máli sem mjer væri líka kært, hvað eindreg ið sem okkur greindi aftur á um ýms önnur einstök efni, hvort heldur að væru trúmál eða ann- að. Og það mundi í mínum augum vera „heldur bágborin frammistaða“, að setja sem skil- yrði fyrir fylgi við hið sam- eiginlega áhugamál, að náungi minn yrði að þegja um sínar einka skoðanir. þá fyrst er þröng- sýni mannanna komin í háska- legt efni, þegar þeir geta eigi átt samleið um n e i 11, af því að þeir hafa orðið ósammáia um eitthvað e i 11. Setn betur fer, er þetta sjaldn- ast svo. Tökum dæmi: „Jeg hcfi heyrt mæta góðtemplara og bannmenn hjer telja bindindis-

x

Víðir

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Víðir
https://timarit.is/publication/600

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.