Víðir - 23.03.1929, Síða 1

18. tbl.
I. árg.
Vestmannaeyjum, 23, tnars 1929
Björgunarfjelag Vestmannaeyja.
Rúm 10 ér eru liðin síðan
Björgunarfjelag Vestmannaeyja
var stotnað.
Má með sanni segja, að í mik-
ið mál og þarft hafi verið ráðist
af Vestmannaeyingum, er þeir
stofnuðu björgunarfjelag, með
kaup á björgunarskipi fyrir aug-
um.
Munu margir hafa ætlað, þeir
er ókunnugir voru málinu, að
með kaupum björgunarskips
myndu Vestm.eyingar reisa sjer
hurðarás um öxl og binda sjer
þann bagga, er þeir síðar myndu
sligast undir.
En Vestmannaeyingar voru
stórhuga og stóðu fast saman í
þessu máli. — þeim var ljós
nauðsynin. þeir þektu manna
best hin vondu veður þegar bát-
arnir voru í Hættu staddir á
sjónum, án þess að vitað væri á
hvern hátt þeim yrði hjálpað.
þegar bát vantaði var algengt,
að annar báíur færi að leita hans.
Oft var það þá svo, að þeir,
sem nýkomnir voru úr hrakning-
um og með naummdum höfðu
sloppið úr dauðans greipum,
lögöu aftur út á hafið, til þess
að leita að öðrum, sem saknað
var og álitið var að myndi hjálp-
ar þurfi.
Vestmannaeyingum var vel
ljóst hver vandræði voru, að
þurfa hrekja menn þannig og
hætta lífi þeirra, enda kom það
fyrir, að slík'r leitarbátar sáust
aldrei aftur, en fórust með aliri
ðhöfn.
það var ekki síst þess vegna,
að Vestmannaey'ngar lögðu kapp
ð, að eignast björgunarbát. En
um leið og væntanlegum björg-
unarbát var ætlað að annast
bjargráð, skyldi hann eftir föng-
um annast veiðafæragæslu og
strandgæslu.
f fyrstu var hugmynd Björg-
unarfjel. Vestm.eyja sú, að kaupa
50—60 smálesta (brúttó) björg
unarbát, trjeskip með olíuvjel.
— Gerði stjórn fjel. alt, sem í
hennar valdi stóð til þess, að
hraða málinu og útvega sjer
upplýsingar um hvar kaupin
myndu hagkvæmust. M. a. sendi
fjel. erindreKa til Rvíkur og síð-
an til útlanda í þessu skyni.
Áhugi manna á milll var mik-
ill og lögðu menn eftir mætti í
samskotasjóð til björgunarbáts-
kaupanna. Safnaðist á þennan
hátt stör upphæð, ekki aðeins
hjer í Eyjum, heldur einnig út í
frá, einkum meðal efnamanna í
Rvík.
Bráðabirgðastjórn sús sem kos-
in var á almennum fundi 3. ág.
1918, til þess, að undirbúa og
safna fje til kaupa á björgunar-
skipi fyrir Vestm.eyjar annaðist
málið mest í fyrstu. Stjórn þessa
skipuðu þeir: Karl Einarsson,
sýslumaður, form. stjórnarinnar,
Jóh. þ. Jósefsson, Gísli Lárus-
son, þorsteinn Jónsson, Laufási og
Árni Filippusson. Tóku þeir sjer
síðar til aðstoðar Gísla J. John-
viða um tíma, því að frekur varð
hann til fjársins, enda keyptur
á dýrasta tíma og óhjákvæmileg
afföll verðs, auk reksturskostn-
aðar, þá munu fæstir sjá eftir
því, sem þeir hafa lagt í Björg-
unarfjel. Vestm eyja.
það er eitt af þeim fyrirtækj-
um sem hafa orðið þessum bæ
til blessunar og sóma í fortíð
og nútíð og mun verða í fram-
tíöinni.
það er ekki tækifæri til þess
nú, að rifja neitt ítarlega upp
verk björgunarskipsins þórs.
Auk þess sem þór hefur ann-
ast hjer björgunarstarfsemi, hefur
hann einnig annast veiðarfæra
gæslu til ómetanlegs gagns fyrir
Eyjarnar — og friðað landhelg-
Björgunarskipið „Þór“.
sen, konsúl og Sigurð Sigurðs-
son, lyfsala, sem síðar varð er-
indreki fjel. til skipakaupa.
þann 17. sept. 1918 var kosin
stjórn Björgunarfjel. Vestm.eyja.
Kosnir voru þeir Karl Einarsson,
Jóhann þ. Jósefsson, Sig. Sig-
urðsson, Jón Hinriksson og
Gísli Lárusson. Höfðu þeir síð-
an mest að gera með skipakaup-
in. Endirinn varð sá að E. Niel-
sen var falið fyrir hönd fjel. að
festa kaup á gufuskipinu „Thor“
sem áður hafði verið notað til
hafrannsókna og síðar eftirlits.
Verð skipsins var ákveðið
150,000 króntir og að því var
gengið.
þannig var það, að hinn 26.
mars 1920 kom fyrsta íslenska
björgunarskipið, þór hingað, og
eru því rjett 9 ár síðan næstk.
þriðjudag.
Skipstjóri þórs var fyrstur
Jóhann P. Jónsson iautinant, en
síðar Friðrik Ólafsson, sem enn
hefur þar skipstjórn á hendi.
þótt þór hafi virst ætla að
verða Vestmannaeyingum of-
ina fyrir ágangi innlendra og
erlendra veiðiþjófa.
Upprunalega styrkti ríkið B. V.
til björgunarbátskaupa.
Síðan hefur þór oft verið
leigður landsstjórninni til land-
helgisgæslu. og með strandvarn-
arstarfsemi þórs var stigið stórt
spor í áttina til þess, að íslend-
ingar önnuðust 'landhelgisgæslu
sína sjáltir, er Emar liðu fram.
En nýverið keypti ríkið skipið
og fá Vestm.eyingar að hafa það
hjer um vetrarvertíðina.
Mörgum bátum hefur þór
bjargað og hjálpað á ýmsann
hátt.
Marga togara hefur hann
staðið að veiðiþjófnaði og affað
ríkissjóði þannig tekna. Gagn
það sem orðið hefur af veiðar-
færagæslu hans og friðun land-
helginnar er ómetanlegt.
þetta eru verk Björgunarfjel.
Vestm.eyja.
Ýmislegt fleira hefur það af-
rekað, sem ekki er rúm til þess
að rekja að sinni.
Fjelagið hefur verið heppið
með val á stjórn sinni, sem
skipuð hefur verið ágætum og
áhugasömum mönnum, sem allir
hafa borið hag fjel. fyrir brjósti
og unnið af alúð að velferða-
málum þess.
Auk þingmanns vors, Jóh. þ.
Jósefssonar, sem hefur reynst
fjelaginu öruggur og hinn nýt-
asti fulltrúi, hetur einkum borið
á dugnaði og fórnfýsi Sig. Sig-
urðssonar, lyfsala, sem hefur að
mörgu leyti verið fjel sannkölluð
hjálparhella. Sama má segja um
val skipherra björgunarskipsins.
— það rúm hafa skipað nýtustu-
menn,ernotiðhafa tíausts og virð-
ingar fjel. og sjómanna vorra.
Starf þeirra hefur verið far-
sælt og heillaríkt fyrir Vestm,-
eyinga, sem munu líka kunna að
meta það að verðleikum.
það mun ósk allra Vestm.ey-
inga, að heill og gæfa fylgi ætíð
Björgunarfjelagi Vestmannaeyja
í hinu góða og göfuga starfi þess.
Niðurrifsmenn.
það eru ekki ýkja mörg ár
síðan Ólafur Friðriksson byrjaði
að boða hinar bolschevistisku og
Kommunistisku kenningar sínar f
Rvík. Gerði Ólafur það með
þeim ákafa, sem honum er ein-
lægur og þótti flestum nóg um
æsingarnar.
Æsingaræður Ólafs og fjelaga
hans, fjellu í góðan jarðveg hjá
atvinnuleysingjum ýmsum og
auðnulitluin mönnum, sem aldrei
höfðu getað sjeð fyrir sjer sjálf-
ir og höfðu því ekkert á móti
því, að þeir bæri jafnl úr býtum
og þeir sjálfsbjargarmenn, sem
þeir höfðu ætíð orðið að lúta
í lægra haldi iyrir.
Erlendis hefur jarðvegurinn
fyrir bolschevisma og Komrn-
unisma reynst gróðursælastur í
fátækum verksmiðjuþorpum, þar
sem fátæktin og eymdin ríkti og
atvinnuleysið var tíðast. þar, sem
mentunarskortur var mestur,
máttu orð lýðskrumaranna sín
mest, þar gátu þeir best vafið
fáfróðum lýðnum um fingur sjer
— og fengið hann til fylgis við
hinar öfgafullu kenningar sínar.
Til eru hjer á landi sem ann-
arstaðar menn, sem lítið vilja
fyrir lífinu hafa og stunda erfið-
isvinnu einkum ógjarna.
Fyrir þessa menn er Komm-