Víðir


Víðir - 20.07.1929, Side 1

Víðir - 20.07.1929, Side 1
35. tbl. I. árg. Vestmannaeyjum, 20, júlí 1929 Landstnálafundir N á Austurlandi. Undanförnu hafa landsmála- fundir verið haldnir á Austur- landi, að tilhlutun Sjálfstæðis- flokksins. — Aðsókn að fund- unum var óvenjulega mikil,eink- um þegar tekið er tillit til þess, að þetta er aðal annatíminn á Austurlandi. Fundur á Seyðisfiröi. þann 28. f. m. var fundur hald nn á Seyðisfirði. — Mættir voru af hálfu Sjálfstæöisflokksins: Jón þorláksson, fyrv. ráðherra og Árni Jónsson, ritstjóri „Varð- ar“, en Jón Baldvinsson fyrir hönd jafnaðarmanna. Jón þorláksson hóf umræður og vjek fyrst að fjármálunum. Benti hann á hina vaxandi hækk- un útgjaldaliða fjárlaganna í tíð núverandi stjórnar og hve nið- urstöðutölur þeirra væru óábyggi- legar, þar sem um fjölda út- gjaldaheimilda væriaðræða, sem ekki væru meðtaldar í samlagn- ingu fjárlaganna. —■ Sagði hann, að í tíð fyrv. stjórnar hefði hjer oftast verið aÖeins um einn lið að ræða, greiðsluheimildina til Eimskipafjelags íslands, ef nauð- syn krefði, en nú fælu fjárlögin í sjer fjölda slíkra liða. Á síðasta þingi hefði t. d. bætst við heim- ild til skrifstofubyggingar íRvík, sem fullgerð myndi kosta tals- vert á 4. hundrað þúsund krón- ur, jarðakaup IQO þús og prent- smiðjukaup 155 þús. Til þess að standast straum af útgjöldunum, hefði stjórninni verið heimilað að taka alt að 12 rniljón króna lán, og væri þaö hæsta lán, sem ísland nokkru sinni hefði tekið. Ræðumaður mintist ennfremur á Landsbankalögin og seðlaút- gáfuna — og hina varhugaverðu ábyrgð ríkissjóðs á skuldbinding- um bankans. Benti bann á hvern ig farið hefði verið með frumv. um lánstofnun handa smábátaút- veginum, sem að Framsókn og jafnaðarmenn hefðu komið fyrir kattarnef. Margt fleira mintist ræðumaður [á, t. d. Síldateinka- sö'una, vinnudómsfrumvarpið, bitlingafargan stjórnarinnar, snatt- ferðirstrandvarnarskipanna.Fjarð- arheiðarveginn o. fl., sem hjer verður ekki rúm til að rekja nánar. Næstur talaði Jón Baldvinsson. Reyndi hann lítið til þess að verja gerðir stjórnarinnar — og þótti það ómaklegt af honum. Mintist hann á vinnudóminn, sem hann kvað verkamenn kalla þrælalög. Búnaðarbankann, bygg- ingarfjei. í kaupstöðum og breyt- ingar á lögum um kosningar f málefnum sveita og kaupsiaða taldi hann helstu mál síðasta þings. Lauk hann máli sínu með því að minnast á sameiningu flokkanna, sem hann taldi ó- merkileg tíðindi. þá tók Árni Jónsson, ritstjóri til máls. Talaði hann aðallega um samband Framsóknar og jafnaðarmanna og hvernig jafn- aðarmenn kúguðu Framsókn til þess að svæfa og eyðileggja ýms mál á þinginu siðasta. Á fundi þessum játaði Jón Baldvinsson það satt vera, að íslenskir jafnaðarmenn fengju fjárstyrk frá Dönum til pólitískr- ar starfsemi hjerálandi. — Enn- fremur játaði hann, að Jónas Jónsson' núv. dómsmálaráðherra, hefði verið riðinn við stofnun Alþýðuflokksins í Rvík og að J. J. hefði verið ætlað að ryðja stefnu flokksins brautí sveitunum. Frá byrjun til enda fundarins var óslitin sókn af háifu sjálf- stæðismanna. Af innanbæjar- mönnum töluðu þeir Sig. Arn- grímsson, ritstj. og Jón í Pirði með Sjálfstæðisflokknum, en Sig. Baldvinsson og Karl Finnboga- son reyndu að verja stjórnina, en þótti takast illa. Fundur á Norðfirði. þann 1. þ. m. var fundur hald- inn á Norðfirði. Málshefjandi var Jón þorláks- son. Skýrði hann fyrst frá stofn- un Sjálfstæðisflokksins, en sneri sjer síðan að landsmálum al- ment og stjórnarfarinu í landinu. Talaði hann í þrjá stundarfjórð- unga, og var gerður hinn basti rómur að máli lians. Næstur talaðijón Baldvinsson, en litla ánægju virtust fundar- menn hefa af ræðu hans. — Litlu betur tókst til hjá Sveini í Firði. Hann virtist treystast illa til að verja stjórnina eða flokk sinn. þá talaði Árni Jónsson, riTstj, og þótti mælast ágætlega. — Ingvar Pálmason reyndi að skafa það mesta af stjórninni, en fórst klaufalega. — Jónas Guðmunds- son deildi á Svein í Firði út af landakaupum Neskaupstaðar, en er þeir höfðu samþ. að fresta frekari deilum um það, til leið- arþings, þá fór Jónas að tala um ágæti þjóðnýtingar o. s. frv. Ingvar Pálmason varð iila úti á fundinum. Vildi hann sem minst um síldareinkasöluna tala, er að henni var vikið, og ekki tókst betur til er hann fór að tala um Brunabótafjel. fslands. Með því hjali ávann hann sjer andúð fundarmanna — og mátti þó ekki ábæta ófarir hans. SjálfstæÖismenn höfðu borið greinilegann sigur af hólmi á fundi þessum — sem víðar. Fundur á Eskifirði. þriðjudaginn 2. þ. m. var fundur haldinn á Eskifirði. Af hálfu Sjálfstæðisflokksins talaðiauk Jóns þorlákssonaralþm. og Árna Jónssonar, ritstjóra, Magnús Gíslason, sýslumaður. Af hálfu Framsóknar Sveinn Ólafs- son og lngvar Pálmason, en Jón Baldvinsson fyrir hönd jafnaðar- manna ásamt Arnfinni Jónssyni, kennara. — Var sjerstaklega góður rómur ger að máli sjálfstæðismanna, og tangsamlega yflrgnæfandi meiri hluti fundarmanna virtist þeirra megin. — Sveinn í Firði færð- ist hægt undan að verja stjórn- ina, og Ingvari farnaðist bág- iega — og virðist einkum ætla að verða hált á síldinni. Reyðarfjarðarfundurinn. Miðvikudaginn 3. þ. m. var fundur haldinn á Reyðarfirði. Mættir voru fyrir hönd flokk- anna þeir sömu og á fyrnefnd- um fundum. Segir blaðið „Hænir“ svo frá þessum fundi: „Mjög varþað áberandi á fundi þessum, hve máli Sjálfstæðis- manna var betur tekið af fund- armönnum, en því, er stjórnlið- ar höfu fram að færa. þeir luku aldrei svo máli sínu, svo ekkl dyndi við lófatak um allan sal- inn, en aðeins fyrir fyrstu ræðu Sveins kíöppuðu nokkrir, og svo undur hljóðlega lauk Ingvar máli sínu í bæði skiftin, sem hann talaði, að engin hönd hreyfðist til að votta honum samúð — eða öllu heldur samhrygð sína. Aft- ur á móti klöppuðu menn af öllum flokkum fyrir látæði Jóns Baldvinssonar og gamansemi. — Sveinn talaði með hógværð og prúðmensku öldungsins, en sjer- staka athygli vakti það, hve vandlega hann sneiddi hjá að verja ríkisstjórnina og háttalag hennar, eða hve FramsóKn hefði áþreyfanlega orðið að láta í minni pokann fyrir samherjunum. sócí- alistum, f mörgum málum. Hins- vegar reyndi Ingvar að verja stjórnina og stuðningsliðið, en ræðu hans var ekki af fundar- mönnum tekið með meiri hrifn- ingu en sagt hefur verið. í frá- sögninnl um fóstur hans og „Jafnaðarmanna", s'ldarlöggjöfina, sem hann er meðflutningsmsð- ur að, tókst honum |ekki höndu- legar en það, að Jón þorláksson setti hann gersamlega á knje sjer eins og barn, til þess að leiðrjetta hann, svo að hann fengi rjetta skýrslu. — Furðuleg þótti mönnum sú kenning Sveins í Firði, að sambandsmálið ætti að „ræða fyrir luktum dyrum“ inn- an vjebanda þingsins, en þjóðin ætti ekkert um það ræða, fyr en til atkvæðagreiðslu kæmi um uppsögn samningsins. Jón og Árni deildu harðlega á stjórnar- farið í landinu, fjársukk stjórn- arliðsins, embættafjölgun og hlut- drægni í embættaveitingum, sam- band Framsóknar og „Jafnaðar- manna“ og danska mútufjeð. Var máli þeirra því betur tekið, því oftar sem þeir töluðu. Fylgi Sjálf- stæðismanna á fundinum var al- veg yfirgnæfandi, svo að stjórn- arsinna setti hijóða.“ Fundur á EkkjufelH. Hann hófst fimtud. 4. júlí með erindi er Jón þorláksson flutti. Var gerður að því góður rómur. Fer hjer á eftir kafli úr því, sem „Hænir“ sagði um fund þennan: „Af hálfu Sjálfstæðismanna töl- uðu, auk Jóns þorlákssonar, Árni Jónsson ritstjóri, Gísli Helgason Skógargerði, Runólfur Bjarnason, Hafrafelli og Sig. Arn- grímsson ritstjóri. Framsóknar, Halldór Stefánsson, Páll Her- mannsson, Ingvar Pálmason og Sveinn Jónsson Egilsstöðum og Björn Hallsson á Rangá að nokkru með hvorumtveggja en Jafnað- arm. Jón Baldvinsson. — Var þetta fyrsti reglulegi sveitafund- urinn. En brátt kom það í ljós á fundi þessum, eins og fundun- um I fjörðunum, að vörn stjórn- W

x

Víðir

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Víðir
https://timarit.is/publication/600

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.