Víðir - 21.09.1929, Blaðsíða 1

44, tbS.
I. árg.
Vestmannaeyjum, 21. sept. 1929.

Rektor
Mentaskólans.
þess hefur áður verið getið
hjer í blaðinu, að heyrst hefði,
að meining Jónasar Jónssonar,
ráðherra rnyndi sú, að veita
Pilma Hannessyni rektorsem-
bættið við Mentaskólann í Rvík.
þrátt fyrir það, þott J. J. ráð-
herra sje orðinn alræmdur um
alt land fyrir hlutdrægni í sýst-
ana veitingum þá munu þó fæst-
ir hafa lagt trúnað á orðróm
þennan, svo ólíklegt þótti þetta, og
auk þess örvæntu menn ekki
allskostar um það, að einhver
snefill af rjettlætistilfinningu kynni
að leynast með manninum.
Um embætti þetta hafa sótt
margir af núverandi kennurum
skólans, menn, sem hafa margra
ára reynslu aö baki sjer sem
kennarar, vel virtir og vissulega
fullfærir um að rækja þettastarf.
En það virðist svo sem ganga
eigi fram hjá þeim, og taka í
staðinn' ungan mann og l'tt
reyndan, sem að sjálfsögðu er
vel gefinn, en hefur þó ekki,
að vitað verði, nokkuð þaö til
brunns að bera, sem rjettlætir
það, að hann sje tekinn fram yf-
ir hina umsækjenduma um em-
bættiö.
En hjer virðist alt á eina bók
lsert. Og það er líkast því, að
sldrei verði svo illa spáö um
hlutdrægni J. J. að ekki rætist.
JNú er það komið á daginn, að
J. J. ætlar sjer að fara sínu fram
með veitingu roktorsembættis
þessa — og auka þannig meö
einum hlekk keðju aféiapa þeirra,
sem verða honum að falli fyr
eða síðar.
r, Morgunblaðið 18. þ. m. flytur
þá fregn, að þorleifur H. Bjarna-
son, settur rektor Mentaskólans,
hafi þann 17. þ. m. fengið brjef
frá dóms- og kirkjumálaráðu-
peytinu undirritað : F. h. r. E. u.
Gissur Bergsteinsson, þar sem
honum er tilkynt, að ráðuneytið
hafl, frá 1. okt. að telja, sett
Pálma Hannesson rektor hins
almenna Mentaskóla, þangað til
að öðruvísi verði ákveð ð.
Menn þurfa því ekki lengur
að efast í þessum efnum. En
spurningin verður, hvaða „pálma“
J. J. plantar næst í, hina áður-
furðu frjóu eyðimörku afglapa
sinna og ranglætis.
Heilbrigðisnefnd.
í 42. tlb. Víðis ræðst O.
A. meðal annars á heilbrigðis-
nefnd út áf óhreinindum i bæn-
um, sem sjeu henni til „ævarandi
skammar* (undirstrikað). Minna
má þó gagn gera, jafnvel þó tal-
að sje af ókunnugleik og ritaö af
fljótfærni.
í heilbrigðisnefnd eru bæjar-
fógeti, hjeraðslæknir og einn mað-
ur úr bæjarstjórn þeir taka eng-
in laun fyrir verk sitt, en tilað-
stoðar þeim er heilbrigðisfulltrúi,
sem launaður er með 600 kr. á
ári. Heiibrigöisfulltrúa eru ætlað-
ar framkvæmdirnar, en nefndin
telur sjer hvorki fært nje skylt
að eiga við þær eða yfirleitt að
vera með nefið niðri í hverjum
Bkopp og kyrnu“ eins og kallað
er. Nefndin álítur starf sitt aðal-
lega það, að eiga f'rumkvæði að
því sem getur orðið tilverulegra
og varanlegra þrifnaðarbóta i
kaupstaðnum og að sjá um, að
heilbrigðissamþyktinni sje hlýtt
þegar þetta er kært fyrir henni,
og þá aðallega af heilbrigðisfull-
trúanum.
þetta hvortveggja telur nefnd-
in sig hafa gert. En þar er við
ramman reip að draga.
Öðru megin [er framúr-
skarandi sparsemi bæjarstjórnar
í þessum efnum og hinu megin
tregða hvers einstaklings að
kannast við nokkurn óþrif'nað
hjá sjálfum sjer.
Á hvorugu þessu hefur nefnd-
inni tekist að vinna sigur, ogmá
hver lá henni sem vill.
En til þess að almenntngur fái
litilsháttar hugmynd um þetta
ætla jeg að benda á sumt af því,
sem nefndin hefur barist fyrir,
þótt það hafi borið altof litinn ár-
angur.
Sumarið 1926 stakk nefndin
upp á því við bæjarstjórn, að
hún ijeti fylla undir efstu röð
krónna alia leið frá Bárugötu að
íshúsinu og bæri kostnaðinn af
þessu með króareigendum og ef
til vill rfkissjóði (umboðinu).
E'nnig lagði nefndin til að bæj-
arstjórn gerði hið fyrsta gagnskör
að því að útvega hreinan sjó til
notkunar við fiskþvott niðri við
höfnina. Sömuleiðis gerði hún
tillögur til bæjarstjórnar um fyr-
irkomulag um slátrun og mjólk-
ursölu og um að banna lýsis-
bræðslu, þar sem hún er, á þann
hátt, sem hún fer fram. Einnig
krafðist nefndin þess, að bæjar-
stjóri ljeti hreinsa lóðina hjá
Hólmgarði (svelgurinn).
þegar nefndin fjekk ekki nein
svör frá bæjarstjórn út af þessu
ítrekaði hún um haustið þetta
sama ár, að þessu væri sint.
þegar bæjarstjórn (eða bæjar-
stjóri ?)samt sem áður „hundsaði“
nefndina ályktaði hún á fundi
sínuin 17. nóv. s. á. að kæra
bæjarstjórn fengi hún ekki svar.
Fjekk hún þá loks það svar30.
nóv. s. á. að bæjarstjórn sæi sjer
ekki fært að verja fje til upp-
fyilingarinnar. En ekki sýndi
bæjarstjórn nefndinni þá kurteysi
að virða aðrar tlllögur hennar
svars.
þetta litla sýnishorn er spegil-
myndflestraskifta nefndarinnaivið
bæjarstjórn. Nefndin gerir tillög-
ur, sem hvorki er sint nje svar-
að. Rjett er þó að geta þess, að
bæjarstjóri, sem nú er settur
hefur látið byrgja óþrifnaöinn við
Hólmgarð, sem fráf. bæjarstjóri
var búinn að þverskallast við
árum saman að gera, þrátt fyrir
kröfur vorar og þrátt f'yrir það,
að þetta var skýlaust brot á heil-
br.samþyktinni.
þegar bæjarstjóri og bæjar-
stjórn líta svona á heilbrigðis-
málin og samstarf við heilbrigð-
isnefnd er ekki von að almenn-
ingur sje fyrirmynd.
Að lokum skal jeg aðeins
drepa á, að aðaláhugamál nefndar-
innar, er og hefur verið rœsa-
gerðin. Hún lítur svo á, að þessi
þrifnaðarbót sje hjer eins og
í öðrum bæjum undirstaða alls
þrifnaðar utanhúss og að í raun-
inni sje frágangssök að glíma við
margskonar óþrifnað fyr en ræsi
eru komin. Bæjarstjórnin er að
okkar dómi altaf sofandi í því
máli. þegar Jón ísleifsson verk-
fræðingur var hjer fyrir nokkr-
um árum talaði jeg við liann
hvort hann vildi ekki gera skipu-
lagsuppdrátt að ræsagerð hjer,
ef bæjarstjórn óskaði. KvaÖst
hann myndi gera það fyrir lítið
verð, ef þess væri óskað, þar
sem hann ynni hjer hvort sem
væri (vatnsveitan).
En þessu tilboði hans var
ekki sint. Tómlætið í þessu var
svona mikið.
Jeg sje í ViÖi að bæjarstjórn
mun ekki telja fje fyrir hendi
tii nauðsynlegra framkvæmda í
ræsagerð. En þegar maður lítur
til ýmislegs annars, sem bæjar-
fulltrúarn'r með bæjarstjóra hafa
kastað stórfje í, blöskrar þeim
að heyra slíkt, sem setja þrifnað-
armálin framarlega. Hjer er ný-
búið að byggja leikfimishús sem
kostar víst uppundir 100 þús. kr.
það á sennilega að vera til þess
að auka heilbrigði barnanna.
Að því sleptu að þessum til-
gangi myndi betur náð með
vinnu og íþróttum úti milli
kenslustunda, og á ólíkt ódýrari
hátt, virðist þegar litið er til þess-
arar eyðslu hafa mátt fallast á till.
heilbr.nefndar að vinna á hverju
ári fyrir einhverja litla upphæð
að ræsagerð. þetta er engu minna
heilbr.mál. Einnig má vinna áð
þessu á þelm tíma, sem hjer er
minst um að vera og geta þá
ýmsir fengið atvinnu við það,
sem þess þurfa. þetta er líka á-
vinningur í minum augum.
Kr. Linnet.
—M—BHBfc
Aukin skólaskylda.
Sú nýbreytni hefur ^jerið tek-
in upp við barnaskölann,' að
færa skólaskyldu aldurinn
niður um tvö ár. þetta hefur
verið birt hjer í blaðinu, en vegna
fjölmargra fyrirspurna, sem jeg
hef fengið síðan, ætla jeg að
skýra nánar frá, hvernig á breyt-
ingunni stendur.
það er ákveöið í núgldandi
.ögum um fræðslu barna, aðöll
börn skuli vera „nokkurnvegin
læs og skrifandi", fyrir 10 ára
aldur. Skólunum er ekki skylt,
og enda ekki heimilt, að taka
börnin, ef þessu skilyrði er ekki
fullnægt. Margir foreldrar leggja
alúð við að rækja þessa skyldu,
annað hvort með kenslu heima
eða með þyí, að kosta börnin í
svo kallaða stöfunarskóla. En
hinir eru iika margir, sem ekki
rækja þessa köllun sem skyldi,
ýmis fyrir efnaleysi eða hirðu-
leysi, og þeirra börn koma svo
illa undirbúin í skólann, að ekki
er viðunandi; sumir kannast
jafnvel ekki við þessa skyldu.
þetta efni er víða erfitt við-
fangs, og þessvegna er sá rek-
spölur að komast á í kaupstöð-
um, að taka sama ráðið, sem
hjer er haft, að færa niður ald-
urstakmarkið. Hafnrr"jörðurhefur
tekið það ráðið í sumar og fieiri
eru í aðsigi. Ástæðan er allstað-
ar sú sama, að heimilin i fjöl-
menninu ráða ekki við verkæfn-
ið Fátækum heimilum, sem hafa
1—3 börn á kenslualdri, er of-