Víðir - 02.03.1934, Blaðsíða 2

V í Ð I ft
THðtr
Kemur út einu sinni í viku.
Ritstjóri:
MAGNÚS JÓNSSON
Afgreiöslumaðnr:
JÓN MAGNÚSSON
Sólvangi.
Sími 58. Pósthólf 4.
hliða kennslunni, en þó mun að-
ferðin einkum sú, að nota hina
móttækilegustu af nemöndunum
sem milliliði.
Það eru einkum tvær náms-
greinar, sem handhægt hefir þótt
að blanda kenningum sósíalista
ino í. Það er saga og þjóðfélags-
fræðl. Hefir það og óspart verið
notað.
Ekki þaif að lýsa því, hve ó-
forsvaranlegt það er, að nota
skóla, sem kostaðir. eru af al-
mennafé, til þess að vinna fyrir
stefnur sérstakra póiitískra flokka.
Væri slíkt vítavert, hver sem
stefnan væri, því menn af öllum
flokkum og stefnum leggja auð-
vitað fram það fé, sem skólarnir
oru kostaðir af. En vitanlega er
þetta, þó í eðli sínu verra, ef
stefnan er þjóðholl. En hér hefii
nú einmitt íarið eins og oftast
verður í lífinu, að þeir mennirnir
hafa tekið upp hið ósæmilegasta
ráðið sem óþarfast erindið höfðu
að reka, en það eru rauðu flokk-
arnir.
Þótt hart væri tekið á þessari
sérstöku „áhrifastarfsemi" kenn-
ara, á það ekkert skylt við höft
á skoðanafrelsi. Pað ei aðeins
Söguþcettir I.
Árni Gislason, sjómaður í Vina-
minni, sem í réttinum laidi sig
kommúnista lýsti því ölvaður
yfir á fundi í sjómannafélaginu út
af kaupdeilunni síðustu daginn
eftir að rúðúbrotið varð hjá ísl.
H., að hann vissi meira um þetta
en menn héldu og gaf í skyn að
maður hér að nafni Gísli Finnsson
væri við þetta riðinn. Þetta lét
í. H. dömarann vita, sem kallaði
strax á Árna fyrir sig. Hann var
þá mikið drukkinn og þvældi um
að hafa vakað yfir húsi fsl. moið-
nöttina. Ekki var hægt að yfir-
heyra hann þá, en daginn eftir
veiktist hann, sem tafði yfiih.
Árni þessi sagðist hafa tekið
upp á því af eigin hvötum að
vaka yfir húsi fs]., látið engan
vita um það og enga boigun hafa
fengið. Hann sagðist hafa vakað
4 nætur, aleinn nema siðustu
nóttina, sem var nóttina eítir
krafa um það, að menn misnoti
ekki stöðu sína, og bregðist rkki
því trausti, sem þeim er sýnt,
því það er ekkert lítið trúnaðar-
staif að vera kennari barna og
ungiinga, og foreldrar eiga mikið
undir trúmensku og drengskap
þeirra manna, sem þeir fela
nokkurn hluta af uppeldi barna
sinna.
I»að er ákaflega illt og.-vitav.ert,
að blanda pólitík inn i kenslu,
þótt, stundum kunni að mega
afsaka það með því að kennaran-
um sé það alveg ósjálfrátt. En
lakara er, þegar farið er að lita
kenslubækur pólítiskt. Hefir það
líka miklu minna verið gert. En
geta má nærri, hversu varfærnir
þeir kennarar muni verða í þess-
um efnum i munnlegri kennslu,
er svo gerast djarfir að salta með
því fræðigreinar í kenslubókum,
sem seldar eru í hverri bóka-
verslun og komast fyrir alira
augu. En svo langt er nú þetta
pölitiska trúboð í skölunum kom-
ið, að seldar eru og auglýstar
kenslubækur, sem ekki eru að-
eins litaðar flokkapóhtík, heldur
á köflum beinlínis pólit. prédik-
anir, annarsvegar skrum og gyll-
ingar á einum íslenskum lands-
málaflokki, hinsvegar skrök og
níð um annan flokk.
Grein þessi er tekin eftir „Heim-
dalli®. Og þar sem hér er um
mjög alvarlegt mál að ræða, þótti
„Víði rétt að birta hana.
„Heimdallui“ flutti fyiirnokkru
sýnishorn úr kenslubók Arnórs
Sigurjónssonar í íslendingasögu, og
mæltist mjög vel fyrir að blaðið
skyldi hreyfa þessu máli og vekja
eftiitekt á nefndri bók.
„Vlðir“ mun í næsta blaðibirta
morðtilraunina. Hann sagðist aflar
næturnar hafa verið rétt fyrir ofan
skúr, sem er fáum metrum frá
húsi ísl. og kemur þetta heim við
staðinn, sem hann og hinn mað-
urinn voiu síðustu nótlina. Víð
skot tilraunirnar reyndist einmitt
þessi staðurinn eini staðurinn, sem
hugsanlegt var að hitta i rúðu í
húsi Isl. með riffilskoti (og rottu-
skoti) þannig að kúla kæmist.
gegnum rúðuna en ekki tjaldið.
Hann sagðist hafa legið þarna
morðnóttina og séð Gísla F., ganga
kl. hálfeitt („Skot.ið" var kl. ca
eitt) einan fram hjá húsi Isl. veg-
inn heim til sín en Gísli bjó
fáira mínútna garig fiá húsi Ish,
austar. Skúrinn er fyrir sunnan
hús Isl. beint á móti suðurglugg-
anum, sem rúðan með gatinu var
í. Sannað er að G. F. fór um
þetta leyti kl. 12,30 heim til sín,
en með öðrum manni. Árni kall-
nokkur sýmshorn úr annari kenslu-
bók. Er það kenslubók í þjóð-
skipulagsfræði handa alþýðuskól-
um og heimahúsum eftir Benedikt
Björnsson á Húsavík. Bókina
kallár hann: Pjóðsklpulag ís-
lendinga.
Qhróðri hnekt.
Börnin í efsta bekk barnaskólans
hér, voru fyrir nokkru að pískra
um það sín á milli, að þau skyldu
vara sig á því, að vera mik-
ið samvistum við dötr.ur mína, sem
er sambekkingui þeirra, þvi hún
gengi með hættulegan sjúkdóm,
Þegar barnið heyiði þetta písk-
ur og tók eftir því að börnin voru
farin að skáganga sig, fór hún
rakleitt til skólastjórans og tjáði
honum hve leit.t sér þætti þetta
þar sem hún vissi sig alsaklausa
af þessum áburði.
Bað vitnaðist fljött hvaða telpa
hafði komið þessu slúðri á stað í
skólann. Fór hún einnig til sköla-
stjórans og bar sig illa yfir því
að vera borin íyrir þessu þvaðri.
Sér hefði verið sagt, að hér gæti
verið hætta á ferðum fyrir börn-
in í skólanum og því fundið hvöt
lrjá sér til þess að vara þau við
hættunni. En ekki vildi hún
nefna nafn þess, er hafði bent sér
á þessa hættu.
Eg átti svo tai við skölastjöra
um þetta mál, og kom okkur
saman um að nauðsyn bæri til
að hreinsa barnið af þessum á-
buiði.
Það fyrsta sem eg gerði var
auðvitað það, að fata með barnið
aði G. F. óþokka í réttinum og
sýndi með því hug sinn til hans.
Síðan sagðist Ámií hafa faiið á
kreik og eftii Gísla. Segist hafa
vuið að paufast þarna um kortér
í myrkrinu yfir girðingar og hafa
verið komínn norðurfyrir hús Isl.
þegar hann hafi heyrt einhvern
smell þaðan og sá um leið öll
Ijós slokkna í húsi Isl. En þar eð
vitanlega var ómögulegt að heyra
svona lágt hljóð alla leið þangað,
sem Ami sagðist hafa verið og
jafnvel gegnum húsið, og þar
sem Arm hafði fullyrt áður undir
eiðstilboð að hafa séð ljósin í
húsi Isl. slokna um leið og smell-
urinn varð og margupplýst 1 mál-
inu að það var eins slökkt sunnan-
megin féll Arni fiá þessu og sagði
að það „gæti hugsast" að hann
hefði verið fyrir ofan húsið og
nálægt því þegar smellurinn varð
því hann hafði verið siompaður og
myndi ekki allt svo nákvæmlega.
Þegar nú að farið er að ganga
harðar að Arna og hann eftir því
fram komna sér að það er rétt,
sem dómarinn tekur fram við
hann, að hann hafl annaðhvort
gert þetta sjálfur eða hljóti að
til læknis, og við rannsókn kom
það í ]jós, að sagau um hinn
hættulega sjúkdöm var, sem vita
mátti, helber lýgi. Vottorð lækn-
is er í höndum skólastjóra.
Því næst fór eg til telpunnar,
sem fyr getur og talaði við hana
i’áheyrn foreldra hennar.
Eftir nokkurt þóf nefndi hún
nöfn nokkurra barna í þessu sam-
bandi og einnig að saga þessi
hefði gengið i fyrra. Var á öllum
hennar franrbuiði að heyra, að
hún þyrði ekkí að segja hver hefði
bent sér á þessa hættu, sennilega
af ót.ta við hótanir, ef hún ekki
þegði. En þó kom að því, fyrir
ákveðna áeggjan mfna og foreldra
hennar, að hún lét uppi nafn
þessa umhyggjusama og hœrleiks-
ríka velunnara barnanna hér í bce!
Telpan hafði sem sé verið í
miklu vinfengi við Hildi Jónsdóttur
danskennara, og daglegur gestur
herinar, og hafði Hildur haft það
sér ti] dægrastyttingar, á vökunni,
að troða telpuna fulla af allskon-
ar óhróðursögum um dóttur mína
og önnur bðrn skólans, auðvitað i
þeim góða tilgangi að vara hana
við hættunni! !
Svo langt gengur þessi siðameist-
ari! í rógi sínum um börnin, að
hún segir að í barnaskólanum,
meðal barnannna, starfi félagsskap
ur í miður heiðarlegum tilgangi.
Og hún hefir gert meira, hún
hefir blátt áfram varað einn kenn-
arann við sumum börnunum,
Hversu Hildur þessi er kunnug
barnaskóialífinu hér, skal eg ósagl
látið. En sinn eigin skóla, dans-
skólann, geri eg ráð fyrir að hún
þekki, og hvernig börnin hegða sér
undir hennar handleiðslu er mér
ökunnugt, dóttir mín hefir ekki
verið í þeim skóla, sem betur fer.
hafa séð annan gera það, heldur
henn fram að hann hafi f raun
og veru oiðið mikið meir en
slompiður. Segist þá hafa morð-
nótfina drukkið h fáum klukku-
atundura tvo pela af ómenguðum
brensluspiritus og drukkið sig
„dauðan". En eftir kenderi þó að
minna sé en þetta muni hann
ekkert hvað gerist. In casu — ekki
þessa nótt. Geti því ekki sagt
neitt um hvað hann þá gerði.
Einnig sagðist hann eftir að heyrt
smellinn hafa flúið hræddur burtu
og má slíkt teljast óeðlileg hræðsla
hjá einskonar lífverði en eðlileg ef
maður veit sig hafa gert eitthvað
af sér.
Einn maður, sem athugaði gatið
vel (líkkistusmiðui) Guðjón Jóns-
son á Oddstöðum, sem lét taka
mál af Isleifi líka til hægðarauka,
ef kynní að vera skotið á hann
aftur með betri árangri, bar þáð
fyrir réttinum að nákvæmlega
samskonar gat hafði komið á
rúðu hjá sór þannig að drengur
kastaði í hana litlum stein i af
öllu afli. Sannað er að svo dimt
var þessa nótt að engin tiltök
voru að skjóta úr byssu til þess
Skotmálið í Eyjuia, Anno 1932.
þáttur Árna Gislasonar.