Víðir - 16.03.1934, Blaðsíða 3

V I fc I n
Fluttar kr. 207949 00
... — 1600 00
... — 300 00
... — 60000 00
... — 2500 00
... — 1000 00
8000 00
6000 00
5000 00
3000 00
------- — 22000 00
... — 800 00
... — 6000 00
Kr. 302149 00
þjóðskipulag Islendinga.
Kenslubók handa alþýðuskólum
og i heimahúsum. Eftir Eenedikt
Björnsson.
8. Eftirlaun Svrins P. Scheving..................
9. Til vatnsbóla.................................
10. Lán bæjarsjóðs, afborganir og vextir . . .
11. Kostnaður við skipulag og byggingafulltrúa *
12. Bjargráðasjóðsgjald........................•
13. Til atvinnubóta:
a. Endurbætur vega.........................
b. Til nýrra vega...........................
c. — holræsagerðar.........................
d. — ræktunar . . . •.................
14. Til Ekknasjóða gegn kr. 800,00 úr ríkissjóði .
15. Óviss útgjöld.................................
Framh.
í kafla, sem höf. nefnir Þjóð-
arhagír, er mikið talað um stefn-
ur flokkanna i landsmálum. Er
þar allmikið talað um stefnu
„samkeppniemanna", eða „íhalds-
mann“. Jafnaðarmanna er þar
getið. En langmest er talað um
„samvinnumenn", um samvinnu-
félögin, kaupfélögin og Samband
ísl. samvinnufélaga. Petta er allt
saman svo langt mál, að fátt eitt
verður hér birt. Eftirfarandi er
sýnishorn:
#Hin frjálsa samkeppni heflr
brugðist vonum manna. Náttúr-
legar verkanir lögmáls hennar um
framboð og eftirspurn hafa truflast
af mannlegum aðgerðum á ýmsa
vegu og með þeim árangri, að
bhemju fé hefir safnast á eina-
stakra manna hendur, sem milli-
li&agróði. Mjög mikið af þessum
gróða er þráðbeint tap fyrir fram-
leiðanda, sem fær of lágt v*rð
fyrir vöru sína og neytanda, sem
kaupir hana of háu vorði. Mjög
er því rætt um það nú A tímum,
hvaða skipulag beri upp að taka,
■em megni að skapa réttlæti, til
beggja handa í þessurn efnum,
þ. e. að hver fái fyrir vinnu sína
og vöru það, sem hægt er fyrir
hana að gefa, og borga eigi
hærra verði þá vöru, er hann
kaupir, en nemur framleiðslukostn-
aði og nauðsynlegum, skynsam-
legum kostnaði við meðferð henn-
ar. Eftir skoðunum og afstöðu í
þessum efnum skiftast menn í 3
meginflokka um skipulagsmál at-
hafnalífsins ; íhaldsmenn, Jafnað-
armenn og Samvinnumenn*.
Um fhaldsmenn segir síðan:
„íhaldsmenn láta sór hægt um
stórbreytingar i skipulaísmálum.
Peir óttast röskun og rotleysi í
þjóðliflnu, ef niður skal rífa það,
er stórmálum skiftir, og nýtt á
að byggja á rúftum þess, er lengi
haf&i staðiö, Þeir vilja síga hægt
í áttina fram og þreif fyrir sér í
hverju spori. Þeir vilja engin
vevslunaihöft, en halda því fram,
að fijals samkepni eigi að njót.a
sín með hlifðailausu kapphlaupi
með takmörkunum sem allra
minstum. Með þessum hætti nýt-
ur einkaframtakið sín best, segja
þeii. Jafnvel þótt athafnir undir
þessum skilyrðum verði stundum
skiiiulagslaust fálm og brall, ev
mistakast og valda tjóni (ejald-
þrot, bankahrun). Hver verður að
hafa það sem hann er hæfur til
að ná. Og auðmagnið, segja þeir,
er i höndum einstaklinganna sá
máttur, sem lyftir einu Grettis-
taki eftir annað á braut fram-
faranna".
Fróðlegt er, þót.t rúm leyfi tæp-
lega, að setja hér dálítið sýnis-
horn af lýsingu höf. á samkepnis-
mönnum aimont, þótt það virð-
ist ekki koma mikið við „þjóð-
skipulagi íslendinga", að öðru leyti
en því, að hinir íslensku sam-
keppnismenn „íhaldið", á auðvit-
að að dómi höf. að vera sam-
bærilegt við mynd af því, sem
þar er lýst.
Þar segir meðal annars:
„Sú truflun, er slík kaupsýslu-
staifsemj heflr haft á viðskifta-
liflð, er svo stórkostleg, að til
hennar má rekja alt stéttarstrfð
og stefnudeilur seinni tíma. Eink-
um heflr auðmagnið leitast við
að ná tangarhaldi á þeím nauð-
synjum, sem notaðar eru alment
og í stórum stíl (hveitihringir,
stálhringar, olluhringar). Bændur,
sem rækta hveiti á slóttum Banda-
ríkjanna og Canada, selja hveitið
stórmyllum við því verði, sem
eftirspurnin skapar. En þar ræð-
ur minstu í upphafi eftirspurn
hinna eiginlegu neitanda, því að
bændurnir hafa enga aðstöðu til
þessa að koma hveitinu beint til
þeirra. Það eru auðfélögin, sem
kaupa framleið-luna og hampa
henni á höndum sér, svo sem
best hentar hagsmunum þeirra.
Þegar hveitihungrið hjá Evrópu-
mönnum er oiðið nógu sártskirr-
ast þeir ekki við, að bjóða fyrir
það hátt verð. Þá er stundin kom-
in til sölu“.
Það varðar minnstu í þess aam-
bandi, að höf. virðist hafa held-
ur barnalegar og óljósar hugmynd-
ir um "*t>að, Bem hann er þarna
að tala um. Hann heflr sýnilega
vantað efni í ægilegan ramma
utan um myndina af íslenska í-
haldin, og þess vegna skýst hann
til Ameríku, þó þá sé að sönnu
komið dálítið út fyrir „þjöðskipu-
lag íslendinga".
Kaflinn um Jafnaðarstefnuna er
stuttur. Hún er að sönnu öfga-
kend stundum, eftir þvf er höf.
segir, en það er bara afleiðing af
öfgum „ihaldsins".
Skrafd'ýgra verður höfundi um
samvinnustefnuna: kaupfélögin,
samvinnufélögin og Samband ís-
lenskrá samvinnufélaga. Þar seg-
ir m. a.:
Framhald.
Sundlaugin.
Framh.
Guðrún Jónsdóttir Faguihól:
Jónfna Jóhannsd. Hvammi
Guðrún Guðjónsd. Sigtúni
Rósa Runólfsd. Skólav. 8
Jóna Guðlaugsd. Háagarði:
Kristinn Jónsson Háagarði
Jenny Guðmunded. Mosfelli
Þórunn Jóned. Þingholti
Kristinn Jónsson Háagarði:
Jóhann Scheving Vilborgarst.
Loftur Jónsson —
Bjaini Einarsson —
Sigurþbr Gíslason Vesturveg 3 a
Sigurbj. Sigurfinnsson Dvergast.
Samúel Ingvarsson Neðra-Dal
Ólafur Sveinsson frá Mörk
Jóhann Bjarnason Hoffelli:
Bjarni Bjarnason —
Kristján Björnsson Kirkjulandi
Guðlaugur Vigfússon Holti
Ásmundur K. Friðriksson Löndum
Baldur Sigurðsson Heiði
Kristm. Sæmundss Draumbæ
Villúm Andersan Kiðabergi
Bjarney Sigvaldad. Hjálmholti:
Lára Árnad. Bustafelli
Rösa — Brekkhúsi
Svavar Túbógason^Suðurgarði
Olöf Sigvaldad. Hjálmholti;
Asta Gunnarsd. Mjölni
Theodóra Ólaísd. Snæfelli
Valgeir OlafsBon —
Emil Andersen Sólbakka:
Glímufél. “Afram“
Kristjin Björnsson Kirkjulandi
Guðlaugur Vigfússon Holti
Þórunn Jónsd. Þingholti:
Guðbjörg Siguiðard. Hölum
Jónína Jönsd. Gerði
Jóna Guðlaugsd. Háagarði
Magnús Jónasson Birtingaholti
Ingvar Þörólfsson Birtingah.
Amundi Jóhannss. —
Þórhallur Friðrikss. —
Margrét JónBd. Miðhúsum:
Sigurbjörg Magnúsd. Miðhúsum
Ragnhildur — ___
Ingibjörg .— ___
Sigurjón Jónsson bílstjóri:
Tómas Sigurðsson Brekast. 7 G
Guðm. Jónsson Vestm.br. 54
Öskar Sigurðsson Heimag. 18
Steíanía Jóhannsdóttir Hást.v, 28
Jóhanna þorsteinsd. Kirkjuv. 56
Aðalbjórg — Vestm.br. 3
Ragnhildur Jónsd. Frgurhól
Sigurður Jónssön Akri:
Jónas Bjarnason Hól
Jón Gislason Ármóti
Þorlákur Sverrisson Hofl
Jóna Kristinsd. Vestmannabiaut 67
Þórarinn Hjálmarss. Ve.br. 67
Arnfríður Kristinsd. — —
Ingibjörg Guðmundsd. — —
Sundlaugin
og börnin.
Framhald.
Einar Halldórsson Skólav. 25
Eirikur Bjðrnsson Brekastíg 16
Sigmundur Magnúss. Skólav. 25
Jón Björnsson Bólstaðarhlið.
Leifur Eyjólfsson Vestm.br. 72
Tómas Vilhjálmsson Herðubreið
Guðlaugur Kristóferss Brekas. 26
Stefán K.. Linnet Tindastól
Erlingur Eyjólfsson Vestm.br. 72
E'lendur Magnússon Flatir 10
Olatur S'gurjónsson Vestm.br 74
Óskar Guðjónsson — 62
Svanur Jónsson Vestm.br. 10:
Jórunn Þorvarðard. Hást.v. .17
Jón Örn Bogason Boðaslóð 5