Víðir - 09.06.1934, Qupperneq 1

15. tbl.
VI. árg.
Vestmanaaeyjum, 9. júní 1984
Tímamót
Hinn 24. júuí á að skera úr
hvort eigi að komast til valda, hrein
meirihluta stjórn. 'Það getur því
aðeins orðið, að Sjálfstæðisflokk-
urinn fái hreinan meirihluta.
Prá því á stríðsárunum til 1923
voru völd þjóðarinnar í höndum
ýmsra samsteypustjórria. A því
tímabili komst fjárhagur ríkissjófts
í svc i mikla óreiðu, að enginn
vissi eða, gat sagt urn með fullri
vissu hvab í íkissjóðu r skuldaði.
Þegar hér var komíð, risu upp
margir hinir ágæt.ustu menn þjóð-
ar vorrar, undir merki þess flokks,
sem nu er sjálfstæðisfiokkurinn.
Þeir sáu að efnalegri velmegun og
sjálfstæði þjóðarinnar, bygðarlaga
og hvers einstaks borgara væri
beinlinis telft í voða með sama
áframhaldi. Flokkuririn vann full-
an sigur við alþingiskosningarnar
1923, myndaði svo meirihlutastjórn
sem sat að völdum til 1927. Fyrsta
verk stjórnarinnar var að rann-
saka og gera upp hag ríkissjióðs,
við þá rannsókn kom í ljós að
efnahagur ríkissjóðs var svo bág-
borinn, að ekki yiði hja komist
að hækka skatta, ef úr ætt.i að
rakna. Skattarnir voru svo hækk-
aðir, en jafnhliða iýst yíir, að
þeir yrðu strax lækkaðir þegar
væri búið að koma fjármálum rík-
isins í lag:
Undir fjarmálastjórn Jóns Por-
lákssonar fór fram stórkostleg
skulda minkun, jafnhliða var mik-
ið unnið að nauðsynlegum verk-
leguin framkvæmdum. Ennfrem-
ur var unnið að undirbúningi
ýnrsra verklegra framkvæmda. En
sem Pramsóknarstjórnin, rændi
sór siðar meir heiðrinum að, að
hafa látið hiinda í framkvœmd.
Það er óhætt að fullyrða að ef
Sjálfstæðisflokkurinn hefði setið
að voldum til dagsins í dag, að
þá mundi nú ekki þekkjást neinar
rikisskuldir. Rfkissjóður myndi
vera algerlega skuldlaus, verklegar
frarnfarir miklu nieiri og skattai ri-
ir stórlega iækkaðir.
Þetta myndi hafa haft þær af-
ieiðingar í för nreð séi, að fjár-
hagur bæjarfélaganna myndi standa
með blóma, atvinnuvegir dkkar
vera í uppgangi og fullum rekstri.
Atvinna nóg handa öllum, sem geta
og vilja vinna, og verðlag á öll- -
um vöruin myndi vera alt að
fjórðapart lægra, vegna skatta-
lækkunar.
Því iniður gat þessi stjórn ekki
fengið að sita að völdum nema til
1927. — Framsókn og Jafnaðar-
nienn breiddu út hver ósannindin
á eftir öðrum. Þeir skýrðu rangt
og órétt frá öllu, gerðu upp ósann-
ar sakir á stjórnina. Sögðu með-
al annars, að skatta aukningin
hefði venð algerlega óþörf o. m. fl.
Og að stjómin rnyndi aldrei lækka
skattana aítur.
Allar þessar rangfærslur, ósann-
indi og níð, k/ata og fiamsóknar^
hafa orðið til hinnar mnstu óham-
ingju fyrir alla þjóðiua. Þetta hefur
beinlinis orðið til að þrengja svo
kostum þjóðarinar, að nú má svo
heita að hver einasti maður, er
bláfátækur hvort sem hann hefir
mikið eða lítið undir höndum, og
sennilega er efnahagur þeirra bestur
sem ekkert hafa milli handa, ef
þeir eru skuldlausir. Þeir eru þá
frjálsir að því sem þeir afla. Og
þó eikki, því þá koma skattarnir,
Og liáfa óakerta von um að verða
efnalega sjálfstæðir, ef stjóvnaifar-
ið batnaði.
Þessuiu orðum niínum til sönn-
unar skal eg benda á, að nú eru
Bankarnir, sem verða að skoðast
lífæðar atvintíuyeganna svo að-
þrengdir, að þeir sjá sér ekki íært
að yfirfæra greiðslur nema með
löngum fyrirvara. Þessar greiðslu-
táflf eru nu hvað eftir annað
faruar að koma tilfinnanlega hart
við atvinnulífið. Og það mun ekki
ofsagt að nú upp á síðkastið hafl
verið algerlega neitað um leyfi á
ýmsu, sem má teljast með þvi
nauðsynlegasta til atvinnureksturs
á út.flutningsvörum.
Svo ég tali nú ekki um vélar
og hráefni til atvinnureksturs á
iðnaði, sem á að seljast innan-
lands. Því þess háttar neitanir
og innflutningshöft eru búin að
vera svo að segja daglega í fleiri
ár. Er það þvf ekki sorglegt og
jafnhliða hlægilegt, að þeir Rauðu
i félagi m°.D Hrifluvaldiim skuli
dirfást að tála uin atvinnubætur,
á eftir að hafa leikið alla þjóðina
grátt með óstjórnf sinni í fjarmál-
unum. Þetta er sú ósvífni, sem
aðeins samviskulausir óþokkar
geta staöið sig við. Hinar sönnu
og réttu atvinnubætur geta aðeins
átt sér stað á grundvelli endur-
reists fjárhag ríkis og bæjaiféiaga.
þai að sjálísögðu með talin við-
reisn allra atvinnumála.
Árið 1927 hrifsuðu kratar og
Hrifluliðar völdin á ósönnum for-
sendum. Með niði og ósannindum
tókst þeim svo að glepja sjón
þjóðarinnar. J?eir iofuðu skatta-
lækkun, fækkun embætta og lækk-
un á hæst.u hálaunamönnunum.
Alt þetta sviku þeir. Og ekki nóg
með það, þeir stofnuðu svo tug-
um skifti ný ernbætti, með hærri
laurium en áður þektist. Skatt,-
arnir voru stórlega hækkaðir.
Ekkert dugði, fjármálasukk og
óstjórn kom brátt i ijós. Ný og
ný lán voru tekin, þjoðinni steypt
i botnlaust skuldafen. Nú er það
skuldafen svo stórt, að svitadrop-
ar hinnar komandi kynslóðar
munu naumast, fá úr því greitt.
Pólitiskar ofsóknir byrjuðu, og
mál höfðuð á fjölda inanna, marg-
ir flæindir úr embættum sinum
fyrir litlar eða engar sakir. Sam-
anber að hér velþektur maður að
öllu góðu, Sæmundur Jónsson
Gimli var rekinn frá vínsölunni,
eða settjr þeir afar kostir, að hann
sá sér eklci fært að halda þessari
stöðu. Þessa stöðu lét svo Hriflu-
valdíð veita gæðingi sínum Isleifi
Högnasyni, svd féií hann í óúáð,
og var þá ekki beðið boðanna, að
láta annann fá þessa stöðu.
Það er því ekki nema eðlilegt,
að við öll gerum olckur miklar
vonir, að með deginum 24. júní
nvuni verða tímamót, að við völd-
um taki meirihluta stjórn, som hafl
það efst á dagskrá, að stinga á
meinssmdum þjóðarinnar, taka
sterkum höndum á stjörnaifarinu,
hreinsa til og bæta úr. Ráða bót
á hiuum ýmsu vandamálum, og
umfram alt, að seta aftur lög og
rétt i hásæti þjóðarinnar.
Ég treysti og trúi þvi fastlega
að allir hinir mörgu hugsandi og
góðu borgarar hér i Yestmanna-
eyjum, sem hafa kosið og fylgst
að málum með Sjalfstæðisílokkn-
hm, og jafnvel stór hluti þeirra,
sem áður hafa gengið í kosningar
á .móti Sjálfstæðismönnum, sjái
og skiíji hvert alvöru og abyvgð-
armál er hér á ferð. Því veit ég
að þeir koma á kjörstaðinu og
láta atkvæði sitt til þess rétta
málstaðar. Og ég er illa svikinn
hvað skilningi mínum snertir, ef
þið látið dægurþras eða smá mál.
veiða til þess að eyðileggja ör-
AUGLÝSIÐ í VlÐI
lausn þess málstaðar, sem þið
eigið ekki nema tvent um að velja
frelsi eða þrældóm.
Sjálfstæðisflokkurinn verður að
gjörsigra í þessum kosningum,
hamingja þin og þinna er að veði.
2 x 2.
Jarðskjálftinn
á lorðnrlandi.
Einhver sá ógurlegasti Jarð-
skjálfti, sem komið hefir á Norð-
urlandi, skeði þar sl. laugardag,
laust eftir hádegi, eða um kl. 1,40.
Eftir bestu heimildum hafa þá
og siðan hrunið á Dalvík ca. */4
allra húsa. Auðvitað ekki öll
hrunið til grunna, en flest eyði-
lögð að meira eða minna leyti.
Sama er að heyra frá Hrísey,
sem liggur bér um bil þvert af
Dalvík þegár siglt er inn Eyja-
fjörð. Þá er eins og margir vita
Dalvík á hægri hönd en Hrísey á
vinstri.
Frá Akureyri er sagt, að alt
hafl leikið á reiðiskjálfi, bækur
hrunið niður úr hillum og alt
verið á fleygiferð.
Að menn hafl oiðið skelfingu
losnir þarf ekki að efa, ekkerthús
skemdist þar, en menn flýðu sein
fætur toguðu.
T. d. um ösköpin, sein á gengu,
rná nefna það, að togarinn Max
Painberton lá á Akureyri, og eft-
ir skipverjum er það haft að
líkast hefði verið því að skipið
hefði siglt á grunn á fullri ferð.
Á Árskógaströndinni sprakk
steinhús og hrundi annar hliðar-
veggurinn, en fólk mun eigi hafa
skaðast. Skriða hijóp þar úr fjalli
niður, en olli eigi tjóni. Fjárhús
hrundu viða i sveitum þar, en
ollu eigi frekara tjóni.
Sagt er að um tvö hundiuð
manns sé húsnæðislaust á Dalvík,
og hefst nú við í tjöldum, sem
góðir menn hafa sent þangað
fólkinu til bjargar.
Meiðsl á fólki urðu engin, að
því er sagan segir, og er það
mest um vert.
Ctbreiðið víði