Víðir - 27.07.1934, Side 1
VI. úrg.
22. tbl,
Vestinannaeyjum, 2t. júlí I9B4
Hvar á fólkid að
ganga?
Þannig spurði þektur boigari
þessa bæjar, þann er þetta ritar,
fyrir nokkrum dögum síðan.
Svarið virtist i fljótu bragði
liggja beint við, og féll á þessa
leið: það á að ganga um götur
bæjarins og vegina, sem út frá
honum liggja.
Bn spyrjandi var ekki ánægður
með þab. Hann vildi komast af
vegi á veg, þegar út úr bænum er
komið, án ess að þurfa að ganga
niður í bæ, til þess að finna euda
vegarins. þess mun þó þurfa.
Þegar komið er upp fyrir kirkju,
mun engin leið fær austur á
Dalaveginn, hvað sem við liggur
að heita má. Ein ramger gadda-
vírsgirðing tekur við af annari, og
segja þær samhljóma og hiklaust:
hingað og ,ekki lengra.
Einmitt. á milli þessara vega
eru margir fallegir, ræírtaðir blett-
ir sem ræktunarvinir munu hafa
gaman af að ganga hjá og skoða.
Suðvestur af Dölum er líka
allstórt svæði óræktað en rnjög
vel til þess fallið, og eins og
mænir eftir því að mannshöndin
taki það til meðferðar. Mundi þver-
vegur miili þeirra vega, sem fyrir
•ru mjög flýta fyrir því að svo
mætti verða.
Um hraunið vestan við veginn,
sem liggur upp fyrir hraun, er
litlð greiðfærara en að austánverðu.
OkUnnugir gestir, sem ætluðu út
í hraunið til 'athugana. urðu frá
að hverfa. Gaddavír og aftur
gaddavír beinlinis ráku þá til baka.
Þó að ekki þyki tiltíekilegt, eins
og sakir standa, að leggja vegi er
ekki ógelningur að hafa hlið á
girðingunum, svo að fólk geti
komist hindrunarlítið ferða sinna.
Þar sem ekki er um annað en
óræktað og jafnvel óræktanlegt
hraun að ræba, virðist ekki mikill
skaði skeður, þó að ferðamenn fái
að ganga um það að gamni sínu.
Og þó ab ekkert sé hugsað um
heimafólkið, verður að gera eitt-
hvað fyrir gestina.
Það er annars einkennilegt livað
menn hér virðast fúsir til að
leggja fé í ýmiskonar óþarfa girð*
ingar. Kartöflugarðarnir hérna
vestan við bœinn, eru með staura-
röðum í allar áttir, alsettum
gaddavírs flækjum. Það er hreint
ekki svo létt torfæruhlaup að
komaSt í gegnum þá. Fallegra
væri á aó sjá, og miklum mun
ódýrara, að hafa eina öfluga girð-
ingu í kringum þá alla, og spara
allar milligerðirnar.
Annarstaðar en hér mun það
vera siður að nota gaddavír til a,ð
girða fyrir fénað, en ekki fólk.
Grænmeti.
Kryddjurtir, Persillu, (St.einselju)
Sillu og Kerfil er ágætt að geyma
til vetrarins þurkaðav, muldar ofan
í glerkrukku eða stútvíð glös með
loki yflr. Best er að þurka þær
við eld. í skúffu eða á plötu í
balcaraofni sem standi opinn á
meðan, við lítinn hita, þær mega
ekki soðna eða brúnast. Sennilega
má geyma spínat á sama hátr.
Grankál er altaf hægt að hafa
nýtt og lifandi, því það getur staðið
úti garðinum allan veturinn, auð-
vitað mega ekki skepnur ná til
þess.
Það er stundum leiðinlegt hvað
íslendingar eru seinir að taka
nýmælum. Bæði i vor og siðast-
liðin 3 sumur, sem ég hefi unnið
við að leiðbeina í garðyrkju, hefl
ég mikið reynt til að láta hænsna-
eigendui gera tilraun með giæn-
kál sem fóður handa hænsnum að
vetrinum. En ég hefi aldrei orðið
vör við að nokkur maður hafi
viljað gera tilraun með þetta. Þó
finst mér það hljöti aÖ vera
þýðingarmikið fyrir alla jurta-
neytendur að hafa nýtt lifandi
grænmeti til fæðu allan ársins
hring, ekki síst á þeim tíma árs,
sem lítið er um sól. Grænkál er
harðger og nægjusöm jurt, sem
afar auðvelt er að rækta, en það
þarf að vera vel friðað þar sem
það er, því allir grasbítir eru afar-
sólgnir í það. Úr grænkáli er
kent að matreiða i „150 jurtarétt
um“ og hefl ég ekkert við það að
bæta, nema því, að vetrinum ætti
það helst að vera altaf borðað
sem salat, hrátt og bætt með ein
hverju sem gerir það ljúffengt.
Það er mikið talað um það nú
á dögum hve ungt fólk sé heilsu-
laust og hve lifnaðarhættir fólks
nú séu í miklu ósamræmi við
eðlilegar kröfur mannslikamans.
Sé innilokun frá sól og útilofti
með Jífefnasnauðu fóðri, hættuleg
fyrir fjöi og helbrigði húsdýranna
okkar, hvernig getur þá verið að
inaðurinn, sem að líkamskröfum
er bróðir dýranna, — geti lifað
mestan hluta jarðlífs síns að
mestu leyti iunilokaður frá hihum
llfgandi áhrifum sólar og útilofts
og ef til vill að mestu leyti án
fæðu sem inniheldur lífandi þau
efni sem fjör og heilbrigði líkamans
gerir strangastar kröfur til. ;
í „gamla daga“ meðan menn
voru heilsuhraustari en fólk er nú
á dögum, neyttu menn gjörólíkrar
fæðu við þá, sem nú er notuð.
Nú er notuð allan ársins hring
að miklu leiti sölluð eða niður-
soðin fæða og margsoðin, en þá
þektist lengi vel ekki að salta ,
mat, það sem geymt var, var
geymt þurkað eða reykt, menn
neyttu þá.nrikið minna soðinnar
fæðu en nú, að sumrinu eingöngu
nýmetis, minsta kosti víðast hér
á landi, þá var mikið ötular veiddur
silungur og aðrar viltar skepnur
lands og sjáfar en nú er, þá var
borðað ur jurtaríkinu hráar hvannir
og söl og þá hafði öll þjóðin jafnari
útivist en nú, því þá þektust lítið
þau stöl’f, sem krefjast inniveru
allan áisins hring.
Það er mikið minni hætta á að
of miklar inniverur lami heilbrigði
líkama og sálar manna eða skepna
ef fæðan er í fullu samræmi við
kröfur líkamans.
En nú nun fólk segja að það
séu ekki nama efna menn, sem
hafi ráð á að hafa altaf fyrsta
flokks fæði, en þetta er misskilning-
ur, hollasta fæðan er ekki allaf
dýrust, það er einmitt það fæði,
sem er dál. viðsjált gagnvart
heilsunni sem dýrast ei'.
Fólk nennir yfirleitt ekki að
athuga hvað fæði alþýðufölks kost-
ai, ég meina fólks, sem telur sig
ekki hafa ráð á að hafa góðan
mat. Það er langt síðan ég hefl
veitt þvi efciitekt að það er t. d.
tæplega svo fátæk húsmóðir að
hún ekki láti neyta míkils kaffi
og sætabrauðs, þó er það afar
dýr fæða og vægast sagt ónýt, ef
ekki skaðieg heilsunni. Mín skoðun
er sú, að það sé ódýrara bæði
gagnvart fjárhagnum og heilsunni
að hafa nýja ósoðna mjólk á
kaftitímum, en kaffi og að það sé
ódýrara og vafalaust hollara að
hafa nieð mjólkinni brauð, smurt
með smjöri, sem er blandað til
helminga á móti smjörlíki og
heimatilbúnu sultutaui, marmalade
Til
helgarinnar:
Hangikjöt,
1. fl. Dillcakjöt,
Svið,
nýr Lax,
Bjúgu,
Miðdagspylsur,
Súpur,
Maccarónur,
Búðingsduft
og Skyr.
Álegg: Smjör,
Ostar,
Pylsur,
Lax reyktur,
Sardínur,
reykt Sild
og Kæfa.
Komið! sendið! símið!
Allt sent heim.
fiSMÍJSMED.
Sími 10.
eða salötum, — en sætar kökur.
AUan mat ætti að sjóða mikið
minna en gert er og síðast en
ekki síst ætti fólk að neyta mikið
rneira jurtafæðu, einkum ósoðinnar,
serstaklega er reynandi fyrir fölk
með slæna meltingu, sljóleika og
taugaveiklanir að gjörbreyta um
fæðu, neyta afar lítils kjöts eða
flskjar, einkum að sumrinu, en
mikills lifandi grænmetis, ósoðinn-
ar mjólkur, lýsis og lítið soðinna
eggja.
Þó að það komi ekki beinlínis
grænmetisáti við, þá laogar mig
að gefa öllurn þeim húsmæðrum,
sem ekki eru reglulega lukkuleg-
ar með heimilisfólk sitt, dálítið
heilræði: Verið altaf í góðu skapi
en þó sérstaklega glaðar í lund
þegar þið lagið mat og berið hann
fram, þó þið hafið sjálfar ekki
ráð á að eiga fín föt, þá reynið að
hafa matborðið dálitið fínt, notið
hvítan dúk, serviettur, fallegan
borðbúnað og lifandi, ilmandi blóm
(að sumrinu) í vasa á borðinu,
einkum meb hádegismatnum eða