Víðir - 07.09.1934, Síða 1
25. tbl,
VI. árg.
Vcstmaimacyjuiu, 7. scptcmber 1984
Fyrsfa ferð raín á hákarlaveidar,
eflir Hannes Jónsson hafnságumann.
i fegar ég var 15 ára, fór ég
fyrstu ferð mína á hákarlaveiðar.
'Fonnaður sá, er ég fór nieð var
Björn Einarsson bóndi á Kirkju-
bæ, mikill sjómabur talinn. Var
hann þá um fimtugs ajdur. Dá-
lítið var hann vfnbneigður, eins
og síðar mun gétið.
gp^jg sem ungling langaði mikið
til að reyna slika sjófeið með
,þeim mönnum, sem þœr sjófeiðir
stunduðu, en þær þóitu ekki heigl-
um hentar. Samt hæt;ti óg- á það
eitt sinn, er óg hitti þennan fyr-
nefnda formann, að spyrja hann
hvort hann viídi ekki lofa mér
eina ferð með sér, en ætlaðist
ekki til að fá neitt, þó að eitt-
hvað aflaðist, heldur átti þettá
að vera gamanferð. Lofaði hann
því, að ég skyldi fá að vera með
næst þegar hann færi.
Mun þetta hafa vejið utn paiðj-
an desember, eða skömmu fyiir
jólin. Byi'jaði ferðin þannig, að
farið var frá landi síðari hluta
dags, eða um ki. 3. Var þá logn
og bliða, Fórum við austur í
svokallaðann Fjallasjó, ca. 12 mil-
ur, eða um miðja vegu milli Dyr-
hólaeyjar og Vestmannaeyja. Var
það þriggja kl.tíma róður, eða vel
það í logni.
'Þegár við komum á miðið var
dýpi lóðað. Reyndist dýpið um
75 faðmar, og botninn góður. Var
þá Akkeri látið falla, og þegar það
ásamt forhlaupara var komið i
botn, voru gefnír út 20 faðmar i
viðbot, var það og er enn kallað
yflrvarp. Forhlauparinn var 15
faðmar, var því legufærið 35 föðm-
um Jengra en dýpið. — Síðan var
legufærið klætt, eins og vanalegt
var, á þeim stað, sem það lá í
kifa. fá var það sett fast um
sigluþóftu, sem gerð var úr sjö
þumlunga bteiðum og þriggja
þumlunga, þykkum planka.
Að þessu loknu var farið að
búa sig undir nóttina, allar árar
teknar úr þremur rúmunum og
látnar í andófsrúmið, pannig, að
fremstu árarriar voiu látnar hver
á sit.t borð- Segl voru gerð upp
með möstrum, og geiðu segla-
mennirnir það, því þeir átt.u til
seglanna að taka, ef þess þuifti
með, þó dimt vœri og ekki láta
standa á höndunum, ■— og hver
er sínutn hnútum kutínugastur.
Fór ég þá að hugsa um hver
umbúnaður okkar ætti að vera
þegar nóttin kæmi, og sé eg eng-
in merki þess, að hugsað væri
fyrír þvi áð hafa næðisama nótt,
að öðru leyti en því, að nú var
farið uð ganga frá eldfærinu,
kveikja upp og ná vatni á ketil-
inn, þótti mér það þægileg tilhugs-
un. Alt var þetta gert eftir fyr-
iisögn formannsins.
For ég síðan að athuga fleira, ■
og þykist sjá að foimaðurinn hafl
tekið sér nætuistað: Sat hann
a svokölluðum skorbita, sem ligg-
ur milli hástökka, framan við for-
mannssæti. Gekk hann ekki yand-
legar frá sér en það, að hann sat
á þessum fyrnefnda bita, með
þriggja pela ílösku, milli hálfs og
fulls, í höndunum, og hólt henni
þannig, að .annari herr.di lrélt hann
um hálsinn, bu hinni um öxl
ílöskunnar. Þannig sat hann alla
nóttina, snéri sór fr.am og sá yfir
skip og menn.
Pegar hjait var orðið og sól á
lofti, tók ég efth' ÞVL að ekki
hafði mikið vorið fengist við flösk-
una um nóttina, tæplega lækkaði
á henni um einn pela, eða líktog
hann hefði fengið sér vel út í
kaffi, og engin breyting á honum
fiá því um kvöldið, og ekki arin-
að sjáanlegt en að honum hefði
liðið vel.
Uin kvöldið, þegar ef.tir að lagst
var og alt var komið í lag á
skipinu, voru íæriu sett í sjóinn.
Kaffi var hitað og drukkið um kl.
8, og að þvi loknu fóru menn að
hugsa sér fyrir skemtun um nótt-
ina. Var þá aðalskemturún að
kveða rímur og kveðast á, en tii
að halda á sér hita voru .„sagaðar
krikkjur", er svo var nefnt. Var
það þannig að menn settust hvor
á móti öðrum, tóku saman hönd-
um og toguðu hvor annan fram
og aftur á vixl. Sumir „slóu
Sveriska", ’sem kallað var. Við
það hitnaði mönnum vel. Margt
fleira var gert til þess að halda
á sér hita og var ekki vanþörf á,
að gera ýmsar tilraunir rneð það,
þvi kalt var og mundi svo þykja
nú ekki síður, að sitja hreyfing-
lítill og skýlislaus alla nóttina, eða
dag og nótt, eftir því hve lengi
var setið. Get.a má þess að lang
oftast var legið í þrjú dægur, ef
veður leyíði, stundum líiið eitt
minna ef hákarl var ör, en oft
lengur. L’tið var gert að því að
sofa, enda myndi þaó naumast
hafa verið holt,.við slikan aðbún-
að, sem menn höfðu. Pegar veiði
þessi var mikið stunduð í skamm-
deginu, þarf ekki að benda á það,
að oft var köld setan.
í það skiíti, sem hér um ræðir,
var sá kjaftstóri eigi strax við,
fremur venju. — Hefir kannske
þuift að fá sér hressingu áður on
hann lagði upp í ferðina að leita
sór matar. — Um miðnóttina sá-
um við fyrsta dráttinn. Þótti
mér þá gaman að lífinu. Hafl
mig verið farið að syfja, þá minn-
ist ég þess að ég glaðvaknaði og
syfjaði ekki nreira þá nótt.
Afli var allgóður, eftir því sem
gerðist,
Hákarlirm var seilaður á keðju,
sem fest var framan við andófs-
þóftu beggja megin, var keðja su/
kölluð trompkéðja. Var hákarlinn
trompaður, er svo var kallað, þ.e.
sett gat á hausinn, ineð þár til
gerðum lmíf og keðjan þrædd í
gégnum það, riíeð snærishánka.
Keðjan lá undir kjöl og var há-
kailinum slept niður öðru hvoru
megin.
Mig minnir að við í þessari forð
fengjum 15 hákarla og um 7
tunr.ur lifrar.
Allan daginn lágum við, eða til
kl. 9 utn kvöldið. Pá var farið
að hvessa á aústan. í land kom-
um við kl. 11 um kvöldið,
Um þessa fyrstu hákarlaferð
mína er ekki fleirra að segja.
Líkar henni munu flestar hákaila-
- íerðir hafa verir, að öðru leyti en
því, að í þetta skifti var veður
gott, en stundum brást góðviðrið,
eins og* gengur.
AWCilLÝ'SIÐ
í VÍÐS.
Skipulag
bæjarins.
Fyrir nokkru síðan sagði mað-
ur, sem því rriáli kvaðst. kunnugur,
að einasti kaupstaðurinn á landinu,
er samþykt hefði skipulagsupp-
dráttinn, eins og hann kom frá
skipulagsnefnd, væri Yestmanna-
eyjakaupstaður.
Eins og kunnugt er, á skipu-
lagsnefndin heima í Reykjavík, og
er þess vegna kunnugust þar,
samt heflr Reykjavíkurbær ekki
samþykt uppdrátt nefndarinnar, er
það talinn stór sparnaður fyrir
bæiun. Silthvað hafði gleymst, s«m
ómögulega mátti gleymast, er nít
myndi kosta bæinn, ekki einungis
mikið fé, heldur einnig fádæma
fyrirhöfn, ef ákvæðum skipulags-
nofndar hefði verið fylgt út í æsar.
Pegar svo vildi til í þeirra eigiu
heimkynni, þá er varla von á
góðu þar sem mennirnir koma
ókunnugir.
Pað mun líka sannast á sínum
tíma hér, að verði skipulagsupp-
drættinum fylgt nákvæmlega, að
kosta mun það bæjarfélagið, ekki
einungis tugi, heldur hundruð
þúsunda króna, í niðurrifl og
flutningi húsa. Þet.t.a er ofur auð-
skilið mál, þegar þess er gætt, að
ekki er hikað við að ákveða göt-
ur í gegnum mörg hús, þar á
meðal steinhús. Vitanlega verður
bæjarsjóður að bera þann kostna'ð
allan, þar sem um *er að ræða
hús, er bygð hafa verið með sam-
þykki hinna ráðandi manna bæjai-
ins.
Sem dæmi um smekkvísi og
framsýni skipulugsnefndar, má
benda á Bjarma-pakkhúsið, það
stenduiy eins og allir sjá, í skakk-
horn við öll hús og götur þar í
grend. Það mun hafa verið með
fyrri liúsum, sem hér voru bygð
eftir hinum nýja uppdiætti, og er
líklegt til að standa- lengi sem
óbrqtgjarn minnisvarði og glögg
lýsing á óhagsýni nefndarinnar
fyrir hönd bæjarfólagsins. Þeim
góðu henum datt í hug að láta
leggja veg, sem stefndi eins og
húsið snýr, niður á væutanlega
uppfyllingu. sem kynni að verða
gerð eftir marga tugi ára. Og þó
að það kostaði að rífa og flytja
nokkur hús og þar á meðal nýlega