Víðir - 22.09.1934, Blaðsíða 2

v r ð i a
við Reykjavikursköla vorið 1933.
Sú íitpjörð var um fiskiveiðar í
Vestmannaeyjum um og eftir alda-
mötin 1900.
Þar ei þér rótt lýst, af því að
áhugamál þín voru áhugamál þjóð-
arinnar, og henni ætlaðir þú að
helga krafta þína, vinna fyrir hana,
henni t.il gæfu og gengis. Pví
skyldu menn ekki bera vinarhug
t.ii þjóðar sinnar, hún er manni
næst, og sjaldan er hún svo önug,
að ekki renni manni blóðið til
skyldunnar.
En fyrir öll þessi áform þín var
tekið, hinn fruntalegi dauði tók
fram fyiir henduvnar á þér. —
En ég efast ekki um, að enda
þótt andlát, þitt og útför hafi orð-
ið bæði íyr og með öðrum hætti,
en þú bjóst við, muni kraftur
huga þíns, skjótt átt sig, og njóti
hans nú við — einhverstaðai'.
Vertu sæll!
Friðjijó/ur G. Johnsen.
firáðabirgðarlög
um heimild fyrir ríkisstjórnina til íhlut-
unar um sölu og átflutning á saltfiski.
Óánægja ekki svo lítil er nú
meðal útvegsmanna og sjómanna,
út af hinum háa skatti, sem nú
á þessu ári hefir verið lagður á
sjávarútveginn, með því að skyida
menn til að borga kr. 5,00 af
hverju skp. af verkuðum fiski, og
af óverkuðum fiski kr. 20,00 af
hverri smálest.
f*að er síst íurða þó að
menn séu óánægðir með þessi lög.
Skatturinn, sem á þenrian hátt er
lagður á sjávarútveginn, er svo
geysi hár, svo miskunarlaus að
undrun sætir.
Með svipuðu fiskiríi og verið
hefir hór hin síðari árin mundi
skattur þessi nema 1500 — 2000
krónum að meðaltali á hvetja
bátsutgerð. Þetta verkar þannig,
að sá, sem aflar fyrir kostnaði
óskattlagður, lendir í tapi sem
skattinum nemur, og hinn, sem
átr gæti afgangs alt að tvö þús-
und krónum, á ekkert eítir þegar
búið er að taka af honum þenn-
an ósanngjarna skatt.
í þessum Bráðabirgðalögum seg-
ir, meðal annars:
„Tekjum þess sjóðs, sem þann-
ig kann að myndast skal varið,
eftir því sem með þarf, til þess
að efla, tryggja og auka fiski-
markað til verðjöfnunar, og til
annara nauðsynja í þágu salt-
fiskverslunar landsmanna á þann
hátt, ei ríkisstjórnin ákveður".
Það hlýtur að eiga að gera
ósköp mikíð í einni svipan, svo
fljóft á sjóðurinn [að verða stór.
í meðal aflaári koma í liann hátt
á aðra miljón króna.
Þó að við nú gerum ráð fyrir,
að sendir verði til markaðsleita
út um heiminn 10 riddarar, vel
búnir að vopnum og klæðum, og
ef við hugsum okkur að láta þá
bjargast, svona í kreppunni, við
hæstu bankastjóralaun, eða kom-
ast af með 20 þús. króriur á ári,
hver, þá myndu þeir verða að
minsta kosti 8 ár að eyða því fé,
setn í sjöðinn kemur á einu ári.
fað er ekki annað hægt að
segja en að geyst sé af stað far-
ið. Og það er von að menn haldi
að þeir, sem þessu ráða, hafi það
t á bak við eyrað, að nota sjóðinn
til einhvers annars. Því þó að
þeir segi að endurgreitt. muni
veiða það, sem eigi þurfi að nota.
þá er ekki tiema eðlilegt að mónn
séu vantrúaðir á framkvæmd
þeirrar greinar Bráðabirgðalaganna,
haldi að þessi sjóður fari sömu
leiðina og aðrir sjöðir, sem
ríkisstjórnin hefir náð til. Það
er sem sé trú manna, að enginn
þeirra sé nú óétinn.
Einmitt það, að upphæðin er
svona geysi há, vekur grun manna.
Ætti aðeins að nota sjóðinn t.il
mark&ðsleitar, þá er ekki annað
sýnilegt en að 50 aurar hefði orð-
ið nægilegt til að byrja með, að
ekki sé talað um kr. 1,00 af skp.
Það er alkunna að sjávarútveg-
urinn hefir haldið ríkisbúskapnum
uppi nú í kreppunni og þett.a eru
þakkirnar. Það er líka vitanlegt
að svo hefir hann verið þraut-
píndur, að þeir útvegsmenn, sem
fyrir 5—6 árum voru sæmilega
efnaðir, eiga nú ekki neitt, eða
minna en ekki neitt, samt þókn-
ast stjórninni að skella á hann
skatt.i, sem nemur alt að tveim
miljónum króna. Bað er svo að
sjá, að þeir, sem þessu ráða, viti
ekki hvað þeir gera, eða mönn-
um sýnist svo, og óánægja út af
því er mjög almenn og þung, þó
að lítið sé um það talað nema
að huiðabaki.
En það er svo sem ekki óvana-
legt, að íslendinguiinn beri haim
sinn í hljóði. í þessu tilfelli er
sjálfsagt gagnslítið að haga sér
öðruvísi, þegar ekki er hægt að
benda á ráð, sem breytir til bóta.
En ef nógu margir láta til slna
heyra, þá getur það orðið til þess,
að þeir háu herrar hiki við að
hækka þennan skatt enn meira,
sem þeir eru alls ekki óvísir t.il
að gera, því .sjálfsagt eru nógu
0TBREIÐIÐ VIÐI
margir bitlingasnáparnir, sem gjarn
an vilja fá atvinnu við að gæta
sjóðsins og eyða honum. — Og
því stærri sem sjóðurinn er, þess
fleiri geta fengið fylli sína, á
kostnað sjávarútvegsins, — út-
vegsmanna og sjómanna.
Hannyrðavörur
nýkomnar.
Ódýr áteiknun.
Kristrún Jónsdóttir
Fífilgötu 5.
Kemur út einu sinni í viku.
Ritstjóri:
MAGNÚS JÓNSSON
Afgreiðslumaður:
JÓN MAGNÚSSON
Sólvangi.
Sími 58. Pósthólf 4.
Hraust og góð stiilka óskast
í vist í Skólanum, strax eða 1. okt.
Páll Bjarnason.
Fáein orð um veiðiferðir mínar,
cfíir Jón Ingimundsson.
Fyrsta skipið, sem ég var for-
nraður á, hét Enok.
Þegar ég byrjaði formensku var
ég rúmlega tvítugur. Að ég byrj-
aði formensku svona ungur og
fyr en ég hafði ætlað mér, kom
til af því, að formaðui sá, sem
ráðinn hafði V6iið fyrir skipið,
Þorsteinn Þorvaldsson að nafni,
frá Hiútafelli undir Eyjafjöllum,
veiktist og kom ekki út, til Eyja.
Hásetar allir komu og stóðu
uppi ráðalausir, því enginn þeirra
treysti sér, eða var treyst til að
taka að sér stjórnina.
Var þá komið til min og ég
beðinn að taka að mér formensk-
una. Ég kvað tormerki á því, þar
sein ég var ungur, óreyndur og
auk þtss ráðinn háseti hjá öðr-
um. Þeir voru að suða við mig
þangað ti) ég lét tilleiðast, með
því móti að formaður minn gæfi
mig eftir og þeir létu mann í
minn stað. Foimaöur minn gaf
mig loks eftir rneð því skilvrði
að þeir sköffuðu matm í minn
stað, helst ekki lakari en ég væri.
Peim • tókst það og tók ég við
stjórn skipsins,
Byijuðu þá þegar hákarlaveiði-
ferðir mínar.
Varð sú raunin á að hákaila-
veiði hepnaðist mér að jafnaði
betur en þorskveiði, sainanborið
við aðra.
Oftast mun ég hafa v^erið með
þeim aflasælli við hákarlaveiði.
Voru þær ferðir oft kaldar í
skammdeginu, en vel má geta þess
að ég fékk aldrei verulega vont í
þeim ferðum, var heppinn, er svo
var kallað.
Aðbúnaður 1 þeim sjóferðum var
mjög lélegur, eins og gera má
ráð fyrir, á opnu skjpi. Ekkert
skýli var um að rœða, og því
ómögulegt að sofa þó að lengi
væri setið, því það var hin mesta
hætta fyrir heilsuna, enda reyndu
það fáir. Þaó þarf svo sem ekki
að geta þess að oft var kalt, og
ekki fyiir heilsuveila að þola
setuna’
Venjulega bjuggu rnenn sig út
til þriggja dægra, eða tveggja sól-
arhringa. Nestið var aðallega rúg-
brauð og skonrok og ketbita höfðu
þeir sem ket áttu til. Harðfiskur
eða riklingur var oftast með í
ferðinni. Kaffi var hitað, en sfund-
um gekk hitunin ekki vel, því
ekkert var skýlið.
Vel má geta þess að þá sættu
menn sig við það mataræði og
þann aðbúnað, sem nú þætti eng-
um manní bjóðandi og fæstir
mundu gera sér að góðu. Éað er
líka eins og vanþakklæti og vand-
fýsni h&fi aukist með batnandi
tækjum og bættum aðbúnaði.
Misjafnlega gekk veiðin eins og
nærri má gefa, en stundum var
afli góður. Mesti afli, sem ég fékk
i einum túr var nokkuð yfir 30
tunnur lifrar. Veiðið á hverri
tunnu lifrar var lengi 25 krónur.
Á þessu má sjá að komið gat
það fyrir að maður fengi sæmi-
leg daglaun, en þegar afli var lít-
ill 5—10 tunnur lifrar, eða minna,
sem oft bar við, þá var hluturinn
ekki stór, þegar skift var í yfir
20 staði, sem oft&st var, og i raun
og veru altaf, þegar allir voru
með, sem ráðnir voru á skipið,
því á hveijum áttæring var skips-
höfnin venjulega 18—20 menn.
Veiöarfæri: sóknir, skutla og
hnífa, lagði skipseigandi til og tók
4 hluti fyrir þau og skipif.
Eftir þvi man ég, að eitt sinn
kom ég heim á gamlaárskvöld,
hafði fengið 31 hákarl og úr þeim
12 tunnur lifrar. Hvesti þá á
norðan, svo að við gátum ekki
losað og varð lifrin að liggja í
skipinu, þangað ‘ til eftir nýár,
vegna st.orms Á nýáismorgun fór-
um við út í skipið til að ausa
það, því mikill sjór hafði gengið
i það um nóttina. Annars var
það ekki siður í þann tið að nota
helgidaga til aflafanga.