Víðir - 12.10.1934, Page 1

VI. árg.
29. tbl,
Vestmaunacyjum, 12. október 1984
Skipstjórafélag.
A opnu skipa öldinni voru þeir,
sem & þeim höfðu yfirráðin kall-
aðir formenn, en ef skipið var
með þilfari, þá var yfirmaðurinn
alt i einu orðinn skipstjóri, enda
þött, 8kip hans væri alls eigi
stærra en meðal mótorbátur nu
gerist.
Áður fyr var ’ oi ðið formaður
lítið notað nema um yfirmenn á
opnu skipi, en nú eru landfor-
mennirnir orðnir svo margir, að
báta og skipa formennirnir næst-
um hverfa. T. d. er einhver fojj-
maður í hverskonar félagsskap, og
hver einasta nefnd hefir sinn for-
mann, og nefndirnar eru orðnar
ekki svo fáar. Það er því lítið
sagt með því, þó að talað sé um
að þessi eða hinn sé formaður.
Tii aðgreiningar ftá landfor-
mönnum virðist því- rét.t að kalla
þá skipstjóra, sem eru formenn á
sjónum, og mun svo gert í grein-
arkorni þessu.
í mörgum stærri útgerðarstöð-
um landsins, hafa skipstjórar fé-
lagsskap með sér, og hefirsvover-
ið í möig ár. Líklegast er skip-
stjórafélagið „Aldan“ í Reykjavík
elst af þeim fólögum.
Þegar það fólag var stofnað,
mun það eigi hafa verið gert með
það mark eitt fyrir augum, að
verja réttindi sin gagnvart útgerð-
armönnum, þvi á þeim áium var
lít.ið gert að því að deila um smá-
muni, þegar um vinnu var að
ræða, hvort heldur að uhnið var
á sjó eða landi. Aðal tiigangur
félaganna var sá að manna stótl-
ina og styðja hver annan, á sam-
eigirdegan kortnað féiagsmanna.
Hér í Vestmannaeyjum eiga
heimili, eins og vitanlegt er,
margir skipstjórar. Virðist það
ekki illa viðeigandi að þeir myndi
með sér félagsskap, er stefni að
því að styðja hver annan í Btaif-
inu. —
Ef menn kæmu saman öðru
hvoru, töluðu um skipstjórn og
sjóferðir og miðluðu hver öðrum
af þekkingu sinni, þá gæti vafa-
laust margt golt af því leitt.
Það er alkunna, að hór byrja
oft skipstjórn kornungir menn,
sem margir hafa helst til lítið
vanist sjóferðura, áður en þeir
taka að sér þetta vaniiasama starf,
og gætu þvl vafalaust, haft gott
af að tala við þá, sem meiri hafa
reynsluna. En að því sleptu er
verkefni nóg fyrir hendi, ef slíkur
félagsskapur kæmist á fót.
Fari nú svo að skipstjórar
myndi með sér félag, þá er eitt,
sem ekki má gleymast: félagíð
verður að vera ópólitískt, annars
er það verra en ekki neitt. Sjó-
menn, sem slíkir, verða að vinna
saman á sjónum hvaða pblitíska
skoðun sem þoir hafa, og sú mun
reynslan vera, að þegar í krapp-
an dans kemur á sjónum, er
drenglyndi sjómannsins svo mikið
að jafn fúslega leggur hann líf
sitt í hættu, féiaga sínuin til
bjargar, hverrar pólitískrar trúar
sem hann er. P’ví þá ekki að
hjáipa hver öðrum, einnig á landi?
Hér í bænum er félag, sem
nefnist Sjómannafélag, en inn í
það hefir óviðkomandi mönnum
tekist að smeygja svo eitraðri
pólitík, að enginn tekur maik á
því, og ílestir hinna bestu sjó-
manna halda sig sem lengst frá
því. Er það fólag því engum að
gagni.
Hvort heldur að félag er kallað
sjómannafélag eða verkamanna-
félag, nú, eða skipsljörafélag, þá
þurfa hin politísku trúarbrögð þess
að vera svo frjáls, að þar geti
„lúmast allir, allir", að öðrum.
kosti vinnur það ekki það gagn,
sem það annars gæti unnið.
— Fetta hefir reynsian sýnt og
mún sýna.
Hver vill nú gangast fyrir því
að stofna hór skipstjórafélng?
Grein um þetta er fúslega tekin
í Viði.
Pulmotor
nefnist á erlendum málum endur-
lífgunartæki nokkuit;, .sem dælir
súrefni og hreiuu iofti í hæfilegum
hlutföllum inn í lungu manna, er
fallið hafa í vatn og eru af þeirn
sökum að diuknun komnir.
Oft getur tæki þetta bjargað
mannslifi, og eru þau því víðast
hvar til taks á stöðum þar sem
títt er að menn falli ( vatn, t. d.
við hafnir stóiboiganna og víðar.
Hór í Vestmannaeyjum er ekkert
siíkt tæki til, og gegtiir slíkt því
meiri furðu sem hér eru ailtið
slík siys, enda mun oss öllum í
fersku minni hið síðast þeirra.
Menn standa eigi of vel að vígi í
baráttunni við dauðann, sem vana-
lega í umræddum tilfellum hrifsar
frá oss menn í blóma lífsins, e. t. v.
heimilisfeður. Hór mun þó vera
til slysavamarfólag.
En eigi er nóg að tækið sé til,
það verður að vera til taks í húsi
niðri við höfnina, svo að fljótt og
auðvelt sé að ná því, því að á
skjótri hjálp veltur hér líf og
dnuði, tækið ætti að vera geymt
í húsi sem í flýti mætti hita upp
og nægilega rúmgott til þess að
hægt væii að kippa þar inn manni,
sem fallið hefði í sjóinn, og byrja
þegar í stað öndunarhreyfingar,
í stað þess að flytja manninn langan
veg.
Tækið mun vait kosta mikið
yfir 6—8 hundruð krónur og er
þá ekki dýrt metið mannslif, ef
menn horfa í þann kosfnað.
ílg skal fúsiega gefa aliar þær
upplýsingar, sem ég get í té látið
viðvíkjandi tæki þessu, enda vænti
ég að þessi orð mín verði til þess
að vekja meun til umhugsunar um
málið og sem svo fæði af sór
framkvæmdir.
Vestmannaeyjum 8. okt. 1934
Exnar Guttormsson.
Erfiðleikar
útvegsins.
Það muu flestum hér vitanlegt,
að það er ekki erfiðislaust. að
afia fiskjarins um hávetur og oft
í mislyndri veðráttu.
En það er svo sem ekki likt
því að áhyggjur og eifiði só búið,
þó að lokin komi. Nei, það er
síður en svo, því að þá
koma eifiðleikarnir tveir á móti
einum, það er fiskverkunin og
fisksalan.
Við skulum nú segja að fisk-
verkunin gangi sæmilega, það
gerði hún að ininsta kosti í þetta
skifti, þrátt fyrir daufa þurka
framan af sumri'nu. Það má segja
að verkunin hafi eftir atvikum
gengið vel að því leyti, að fiskur
mun því næT allur kominn í hús,
en aftur á móti hefir óvenju mik-
ið af fiski soðnað. Ilitinn var ó-
vanalega sterkur margan daginn,
sem fiskur var breiddur.
Þetta er að sönnu skaðlegt, en
enn meiri skaða og ótrúlegum eif-
iðleikum og kostnaði veldur það
útgerðinni yfiileitt, hvað fisksalan
gengur tregt. Það er engin smá-
ræðis vinna að hiröa fiskinn í
húsi, — verja hann skemdum. í
þetta sinn mun jarðslagi gera mjög
vart við sig, og þegar svo er, mun
ekki af veitá að bursta fiskinn
minst einu sinni 1 mánuði, ef vel
á að fara, og má þakka fyrir að
það dugi.
Hver heilvita maður hlýtur að
sjá, hvílikur ögnar kostnaður það
er, þegar um mikinn fisk er að
ræða, sem liggur í húsi í marga
mánuði.
Rá eru ekki minst vandræðin
við að eiga, ef að þuifiskurinn
liggur langt fram á næstu vertíð.
Fæstir munu vera svo húsa-
rikir, að þeir eigi ekki eifitt með
að geyrná þurfisk, svo nokkru
nemi, og salta nýjan fisk sam-
tímis,
Rá er enn ótalinn sá gallinn
við sölutregðuna, sem mörgum
reynist ad-þungur á metunum, sá
óláns galli er ve^tir af ailri víxla-
fúlgunni.
Só gert ráð fyrir að bátur með
meðalafla, borgi tvö þúsund krón-
ur i vexti, og af hinum sama bát
eru teknar með valdi tvö þúsund
krónur í þennan nýja toll, þá
hveifa þar með öllu, litlar fjögur
þúsund krónui. Þær þúsundir, sem
þannig smjúga út úr greipum úf-
gerðarinnar, eru utan við allan
eðlilegan útgerðarkostnað.
fað er svo sem ekki von að
vel fari, þegar svona er í pottinn
búið.
En þessi mein er víst ekki svo
gott að lækna.
Þegar mest fiskast hér, er ís-
fiskmarkaður venjulega daufur,
svo að sú leið mun tæplega fæi.
En væri ógerningur að herða
eitthvað af fiski, eíns og gert var
hér og um alt suðurland, fyrir fá-
um tugum ára? Norðmenn herða
árlega mikið af fiski, og ekki
heyrist neitt um sölutregðu á hon-
um. Og vafalaust fá þeir hlut-
fallslega eins gott verð fyrir hann
og saltfiskinn. .
Það hlýtur að vera hægt að fá
markað fyrir íslenskan haiðfisk
engu síður en þann norska.
Það er næsta merkilegt að
enginn hér á landi skuli gera til-
raun með að herða fisk til út-
flutnings,' þegar menn árlega lesa
um fiskherslu Norðmanna.
Hin síðari árin, sem fiskur hér
sunnanlands var heitur til út-
ílutnings, sögðu fróðir menn, að