Víðir - 10.11.1934, Blaðsíða 3

innlendra matvæla og óhlutdrægt
eftulit með framleiðslunni.
Sd rannsókn, sem þegar hefir
farið fram, er alls ekkí fullnægj-
andi og tæplega óhlutdræg, því
það er fyrst eftir að úlfaþytur
hefir orðið um þetta mál, að það
upplýsist að hið mengaða smjör-
líki var alls ekki íslensk fram-
leiðsla, heldur var það útlent.
— En hvers vegna var þess
ekki getið strax?
Það er varla vafa undirorpið,
að útlend matvæli þurfa að rann-
sakast, engu síður en þau íslensku,
T. d. mun hveiti og rúgmjöl mjög
mismunandi að gæðum. Þær t.eg-
undir mrtvæla eru víst stundum
nokkuð við aldur þegar þeirra er
neytt, hér, og hafa sennilega táp-
að sínum bestu efnum.
Þess má geta að rannsókn sú,
sem þegar tíeflr farið fram, var
gerð að tilhlutun fyrverandi stjórn-
ar, í samráði við landlækni.
t’ó að veilur kunni að vera á
þefrri rannsókn, þá heflr hún þó
orðið til þess að koma hreyfingu
á málið. — Og eftirleiðis ætti
engum að leyfast að framleiða
matvæli, nema undir eftirliti efna-
fróðs manns.
Greinargerð.
Á öðrum stað hér í blaðinu er
getið hinna fjðgra frumvarpa, sem
milliþinganefnd í sjávarútvegsmál-
uin heflr samið og lagt fram á
Alþingi.
Þeir, sem Ahuga hafa á sjávar-
útvegsmálura, en hafa enn ekki
séð að hvaða niÖurstöðu nefndin
heflr komist í athugunum sínum
um efnahag útgerðarinnar, eða
þeirra, sem útgerð reka, hafa
kannske gaman af að kynnast þvi
máli nánar. Pykir því rétt að
birt.a hér í blaðinu greinargerð þá,
sem nefndin lét fylgja frumvarpi
sínu uin Skuldaskilasjóð.
í það frumvarp hefir nefndin
sjáanlega lagt mikla vinnu. í
greinargerðinni kemst hún að þeirri
eðlilegu niðurstöðu, að nota skuli
útflutningsgjöld af rjávarafurðum
til áð rétta við hag útvegsins.
Það sýnist heldur ekki fjarri íéttu
lagi, að létt sé þeim óeðlilega
skatti af sjávarútveginum, um eitt-
hvert árabil, þegar engin önnur
fiskveíðaþjöð í Norðui álfunni skatt-
leggur útveginn með útflut.nings-
gjöldum, en sumar verðlauna út-
flutninginn.
Greinargerð frumvarpsins er svo-
hljóðandi:
„Samkvœmt þeirri athugun, sem
milliþinganefnd í sjávarútvegsmál-
um heflr látið gera á fjárhagsá-
stæðum sjávarút.ve^smanna, voru
eignir þeirra f árslok 1932 ca-
32,5 miljónir króna, en skuldir ca.
kr. 26,5 miljónir. Skuldir á mót.i
eiguum þannig 81,8°/0.
VÍSIS
Við þetta er það að athuga, að
nokkuð skortir á, að efnahags-
skýislur hafi fengist frá öllurn
sjávarútvegsmönnum. Einnig það,
að árin 1933 og 1934 hefir úf-
gerðin vitanlega verið rekin með
halla. Hlutföllin milli eigna og
skulda hafa því alvbg efalaust
versnað siðan í árslok 1932.
Tilgangur Alþingis með því að
fyrirskipa rannsókn á fjárhagsá-
stæðum og afkomuhorfum sjávar-
útvegsmanna var eflaust sá, -að
með því yrði fundinn giundvóllur
til að byggja á aðgerðir til við-
reisnar atvinnurekstri þeirra. Nú
er það víst, að saman þarf að
fara rétting fjárhagsins og ráð-
stafanir, er geri útvegsmönnum
unt að lát.a tekjur að minsta kosti
standast á við útgjóldin.
Eo þó að tvent þuifl að fara
sarnan, verður samt að greina
það hvort. frá öðru og vinna að
hvoru fyrir sig. Með það fyrir
augum heflr millíþinganefndih sam-
ið frumvarp þetta um skuldaskil
sjávarútvegsmrtnna.
Pað, sem fyrst. liggur fyrir, er
það, að gera sér grein fyrir,
hversu mikið fé þarf til þass að
koma útgerðinni á heilbrigðan fjár-
hagsgrundvöll.
Skuldir út.gerðarmanna í tveim
hinum lakari efnaflokkum (þeirra,
sem skulda 75 —100°/0 móti eign-
um, og þeirra, sem skulda yflr
100°/o inóti eignum), eru samtals
kr. 20251905,00. En eignir söinu
manna er samtals kr. 19897526,00,
Til þess að skuldir þessara manna
komist niður i 65°/o móti eignum
— en lakari hlutföll milli eigna og
skulda geta að voru áliti varla
talist heilbrigður fjáihagur, —
þyrftu þær að lækka um nál. 7
miljónir, í’egar það er svo tek-
ið með í reikninginn, að fjárhag-
ur sumra þeirra, sem eru í 2.
ílokki (skulda 50—75% móti
eignum), þyrfti einhverra lagfær-
inga með, einnig það, að i efna-
hagsyfiilitið vantar eflaust ein-
hverja, sem eru hjálpar þuifl, og
loks það, sem mestu varðar í
þessu sambandi, að hagur útvegs-
manna hefir eflaust versnað árin
1933 og 1934, —þá virðist nefnd-
inni, að gera þurfi ráð fyrir 8—
10 milj. kr. skuldalækkun alls hjá
útgerðarmönnum.
Eins og frumvarpið sýnir, æt.l-
ast nefndin til að þessu maiki
verði náð með samningum við
lánardrottna um eftirgjafir skulda.
En til þess að svo verulegar
skuldaeftirgjafir fáist, að náð verði
þvf marki, sent hér er sett, verð-
ur allmikið fé að vera fyrir hendi
til skuldalúkningar. Sýnist. nefnd-
inni, að fó þetra þyrfti að vera
alt að 5 milj. kr., og heflr þvi
gert. ráð fyrir, að stofnfé Skulda-
skilasjóðs verði sú fjáihæð.
Varla munu skiptar skoðanir
um það nú orðið, að það. sé ein-
hver mesta þjóðarnauðsyn, að
sjávaiútvegur (andsmanna fái stuð
ist. A honum hvílir mesLur þungi
ríkisbúsins, auk þess að verulegur
hluti þjóðarinnar heflr lífsframfæi i
sitt af þessuni /at.vinnurekstri. Af
þessu er a.lv<g Ijóst, að hvorki al-
menningur i é ríkissjóður fær stað-
ist það, að útvegurinn færist að
nokkrum mun saman.
Ef athuguð eru viðskipti ríkis-
sjöðs og sjávarútvegsins, þá sést,
að þar hefir verið háður ójafn
leikur undanfaiin ár, Flestir þeir»
sem greiða veruleg gjöld í rikis-
sjóð, fá tekjur til þess frá sjáv-»
arútveginum, eftir ýmsum leiðum.
Innflutningsgjöld af vörum til út-
geiðarinnar eru geysihá. En auk
þess eru tekin stórmikil beiu gjöld
af fiskiflotanum í ríkissjóð.
Á móti þessu kemur ekki það,
sem teljandi só frá ríkinu í þarfir
flskiflotans, annað en það, sem
varið er til vita og lnndheígis-
gæslu, og svo ^rnástyrky' til lend-
ingaibóta.
Ofan á þet.ta bætist svo það, að
lögð eru þung útflutniugsgjöld til
ríkissjóðs á alla framleiðslu út-
gerðarmanna.
Útflutningsgjöld til rfkissjóðs af
sjávarafurðum hafa 5 síðastliðin
ár verið þessi:
1928 .... kr. 1 207 000.00
1929 .... — 1 116 000 00
1930 .... — 1 003 000.00
1931 .... — 856 000.00
1932 .... — 865 000.00
Að meðaltali rúmlega ein miljón
liróna á ári.
Etigin fiskiveiðaþjóð iNoiðurálf-
unni nema íslendingar leggur út-
Ilutningsgjaid til ríkissjóðs á sjáv-
arafuiðir, en sumar þeiria veit.a
beinan styrk til fiskiveiða eða
verðlauna fyrir útflutning sjávar-
afurða. Það virðist líka ekki rótt
hugsað, að leggja einskonar refs-
ingu við framleiðslu nauðsynja-
vara til útflutnings. En bert er,
hver fjarstæða það er að lata at-
vinnugiein, sem almenningur heflr
uppeldi sitt af og rekin er með
stóikostlegum tekjuhalla ár eftir
ár, greiða af framleiðslunni sömu
árin miljónir króna í beinan skatt
til ríkissjóðs.
Að öllu þessu athuguðu : Hversu
mikið ríkið og landsfölkið á undir
aíkomu utgerðarinnar, hversu
miklar fórnir hún hefir fært rík-
issjóði, og hveisu illa hún nú er
stödd, mun flustum sýnast, að ut-
geiðin eigi kröfu á því, að ríkið
rótti hag hennar.
Þessi krafa væri öefað réttmæt,
þótt ríkissjóður ætti að leggja féð
fram beinlinis. En nú Ratnda svo
sakir, að telja má að minsta kosti
liklegt að útgerðin þuifl engin
bein framlög úr rikissjóði til þess
að komast á heilbrigðan fjáihags-
grundvöll.
Eftir þeim áætlunum, sem milli-
þinganefndin heflr gert um skulua-
skil fiskiskipaeigenda, eiga útflutn-
ingsgjöldin af sjávarafurðum næstu
6 ár að nægja til þessa, með
skuldaeftirgjöfum, sem líklegt er
að fást myndiii
Petta, að sjávarútvegurínn þarf
ekki að krefjast beinna fóina af
ríkissjóði, og þess vegna ekki
stuðnings annara atvinnuvega til
fjárhagsviðreisnar sér, heldur hygst
að rétta sig við af eigin ramm-
leik, gerir það miklu eðlilegra og
sjálfsagðara, að hinn óbeini stuðn-
ingur sé veittur“.
Molar.
Ósaiiniiidi AlJijðubliiðsins.
í Alþýðublaðinu frá 30. f. m. er
grein, með yfirskriftinni : „Grænir
seðlar frá Vestmannaeyjabæ tekn-
ir lögtaki".
Þar er Vestmannaeyjabæ borin
sagan eins illa og höfundurinn
heflr haft vit til að hnoða saman
* fjarstæðum, um málefni kaupstað-
arins.
Hvort ritstjóin blaðsins heflr
vet ið þarna ein að verki, eða notið
styrks övandaðs slefbera, skiftir
ekki máli, því söm er illgirnin.
En víst er það, að margir Eyja-
menn kannast við fróttasnata
Alþýðublaðsins hór, og vita vel
að þaðan er ekki sanngirni eða
•sannleiks að vænta, þegar
um málefni bæjarins er að ræða.
Enda er greinarómynd sú, sem hór
er getið, hreinræktuð ósannindi.
Fréttir.
Messað
á sunnudaginn kl. 5.
Betel.
Samkomur á sunnudögum kl. 5
e. h. og á fimtudögum kl. 8 e. h.
Söngur og hljóðfærasláttur.
Ræðuinenn : Carl Andersson frá
Sviþjóð, Sigmundur Jakobsson frá
Noregi, Eric Ericson og Jónas
Jakobsson.
Sunnudagaskólinn byrjar í Betel
á sunnudaginn kl. 2 e. h. Börnin
eru velkomin.
Áfengiseitrun.
í siðustu viku dóu tveir menn
á Akranesi, Skafti Árnason og Jón
Ásbjörnsson.af áfengiseitrun. Höfðu
báðir drukkið harvatn, sem bland-
að var eitruðum spiritus.
Er svo að sjá, að áfengisskortur
hafl veiið á Akranesi um þær
mundir.
Var annai þessara manna, J.Á.,
hinn mesti dugnaðarmaður til allia
sjávarveika og ka>lmenni nieð af-
biigðum, en ölkæi um of.
Ægi
hefir enn ekki tekist að ná út
enska línuveiðaranum „Holborn",
sem sti andaði á Meðallandsfjöi u. Er
liann hærtur björgunai tili aunum
og liygst að bíða þangað til stör-
streymt verður. Strandmennirnir