Víðir - 24.11.1934, Blaðsíða 1

VI. árg.
Vestmannaeyjum, 24. nóveinoer 1934
35. tbl.
Þekkingai-
leysiográðríki
Ktatai a Alþingi eru fuið;mlega
óavífnir í einkHSölubrölti síuu. Nú
BáJÍangar þá til að koma í fiam-
kvæmd ríkiseinkasolu a saltfiski.
Ef þaim tækisi að koma einka-
sölu á langstætstu framleiðslu-
vöruna, þá vöru, sem er aðal
máttarstólpi ríkisbúskaparins, það
er þorakinn. Og framkvæmd öll
og stjórn færi líkt úr hendi og
hjá stjórnendum Síldareinkasöl-
unnar fotðum, þá ætti vissulega
rlkisgjaldþiot skamt í land.
tiÞað er annars undarlegt hvað
sósíalistav eru ófyvirleitnir í fram-
komu sinni gagnvart samborgur-
um.sinuffl, og einnig flokksmönn-
um Binum, sem þeir þykjast vilja
styðja. Því varla eru þeir svo
einfaldir að álíta að sjómenn séu
Tsúnir að gleyma því tilfinnanlega
tapi, sem þeir hafa orðið fyrir af
völdum Sildareinkasölunnar sál-
uðu, sem Sósíalistar og Fram-
sóknarmenn i félagi þvinguðu upp
á útgerðarmenn og sjómenn, hið
fyrra sinn, er þeir, illu heilli,
höfðu meirihlutavajdið á Alþingi.
Maðuv hefði getað búist við að
þaim sjálfum blöskraði svo hin
dæmalausu lykkjuföll á hinu fyrra
prjónlesi þeirra, að þeir létu liða
nokkuvt ávabíl þangað til þeir
byrjuðu að fitja upp aftur. En
þekkingarleysi á atvinnumálunum,
samtvinnað mikillæti þeirra, sem
ráðiíkastir eru, ætlar 'ált um koll
að keyra.
Ferksaga.
Eftir Þorst. Jónsson.
Það var uppi fótur og fit hér í
Eyjum, um -mánaðamótin júli og
ágúst 1899. Það kom togari að
Eiðinu um hádegisbiiið með hljóð-
um og flöggum. Að Eiðinu köm
hann vegna þess að austan storm-
ur var, en það þótti hér engin
nýung þá, heldur en nú.
Togari þesssi hét „Fiskines" og
var einn af þeim, er gerðir voru
út hér .á landi undir stjóvn Jóns
konsúls Vítalíns, R.vík, aðallega að
eg h ld, fyrir enskt félag.
Eritidið var að fa hér 10 menn
• t,íl. að fara austui a Mnoallands-
sand, til að móka úi tögara, sein
stiandaft hi.fði þ.ir fynr nokkvu.
Kaup það sem í boði var, voru
4 kionur á dag og afbragðs
fæði, en lótl vinna. Það má næiri
geta hvort ekki hefir vetið hægt
að fá nóga menn, þegar slík kosta-
kjör voru í boði, euda fór svo að
13 vovu ráðnii til ferðarinnav,
áður en maður sá, er ráðning-
una hafði með höndum, áttaði
sig.
Ég var mjog hrifinn af að vera
einn af þeim útvöldu, en faðir
minn tók þessu fálega, er ég
tjáði houum frá förinni," eri lét þó
kyrt. Pókk hann mér lö kvónur,
og sagði 'mér að búa mig vel. Ég
hélt að ekki þyrfti mikinn útbúri-
að því hér væri aðeins um að
ræða eina viku, en hann sagði,
að þó hér vævu á fevðinni miklir
menn, þá réðu þeir hvorki yfir
sjó né vindi.
Ferðalagið.
ICl. um þrjú var lagt af stað
héðan, og gjört ráð fyrir að kom
ast að strandinu með birtu, en þá
var korainn stoi mur af suð-austi i
og mikill sjór, svo ekkevt viðlit
var að komast.náiægt landi.
Daginn eftir var sæmilegt veð-
ur, og þá vav haldið til lands og
varpað akkeri nokkuð út aístvand-
inu. Þangað var þá komiun tog-
arinn „Akranes", frá sama félagi,
og hafði meðfeiðis yfirmenn þessa
leiðangurs, einnig 12 menn úr
Reykjavík, ?em ráðnir voru til
sömu vinnu og við.
Um útbúnað þann og yfírmenn
þá, sem „Akranes" flutti, höfðu
komist á loft hinar óti'úlégustu
sögur, t. d. að dælur þær nem
nieðfeiðis v.oíUi væiu svo stói-
virkar að halda niun'di skipinu á
floti þótt nær bótrðaust væii.
Moond.ihl veikf æðingur, sem
stjórnaði þessu fyriitæki, átti að
h<ifa tekið þetta að sér, vegna
þess, að fsland var eina landið
eftir á hnettínum, sem hann hafði
ekki dregið stiönduð skip á flot,
þótt honum þætti Bkömm að því
að fáat við annað eins lítilræði og
togava þennan. öllu þessu var
ttúað, svo að engirin efaðíst um
að togatinn mundi nást út, enda
hafði okkur verið lofað því í
hljóði, að víflfig uppbót mundi
veitt, ef, skipið næðist út. Við
töluðum imi það okkav á milli,
að minna en 100 kvónuv yvðu
það hldrei og sumir margföldnðu
þossa tfilu, að minsta kosti með 5.
Flestii voiu í besta skapi því
alluv viðgjörninguv vav í besta
lagi á togaranum. Heldur leið mér
bðlvanlega, því óg var að drepaáb
í sjóveiki.
Hásetar og yflrmenn á „Fiski-
nesi" voru danskir, en vélamenn
Englendingáv.
Þennan dag var ekkevt aðhafst,
nema varpað var fyrir borð um
100 tómum olíutunnum, sem
ráku i land kringum stvandið, þvf
vinduv vav hægur á S.A.
Daginn eftir var sjó mikið far-
ið að lægja, en þó mikið biim
við sandinn. Er á daginn leið var
gefíð mevki Um, að við skyldum
fara í land, og- var þvi skipsbátur-
inn settui' á flot, ekki voru nema
sjö Eyiamenn " og tveiv hásetar
látniv fava í bátinn, tvæv Avar og
ekkert stýri. Bátsmaðurinn af
„Fiskinesi", að'nafni Jasper Olau-
sen Andersen^ uppalinn á yestur-
strönd Jótlands, réði förinni. Hann
lagði rikt á við okkuv að hliða
sér, og mundi þá vel fara, það
sem helst væri að óttast, væii að
lenda ekki inrii í bátnum, ef hon-
um hvolfdi, sem mór heyiðmt
helst, hann tölia sjálfsagt. Nú var
lagt af stað, og réru hásetavnir,
en hægf gekk, en einhvernveginn
komumst vlð yflr ystu grynning-
una, sem hættulegust var, en er
við hðfum átt í land, á að giska
60 fafma, kom stórt ólag, bátur-
inn var alveg léttur fyist í sjón-
um, en hljóp útúr honum og varð
flatur, vcum við þá komnir all-
nærri landi, en ekki þó það að
band kæmist upp. Pá skipaði
Andergen okknr að kasta okkur
út undir mpsta sjó, og var það
samstundis g]ört. Hve lengi við
voium ,að skolast þavna, hafði óg
enga hiitcmynd um, en þpgar ég
skieið upp í sandinn, með öll vit
fuli af sjó og sandi, voiu hinir
flftitir staðnir upp. Var þá kast-
að tölu á menninn, oí; v.intaði
einn, var þetjar tokið að bitnum,
som vav á hvolfl fiam i b'iminu.
En jlla gekk að vétta hann við,
en hafðist þó, og hafði maðuvinn
ovðið innan í honum, þá hontim
hvoldi. Vav hann allmjfig þjakað-
ur og mikið marinn á öðiulærinu
því fóturinn var undir hátsokknum
á bátnum.
Það efast ég ekki um, að ef
við hefðum ekki sett okkur útúr
bátnum, þá hefðum við orðið
flnstir innan í honum, og of fáir
þá til að rfetta hann við, og af-
diifin því ~"auðsæ. Nokkrir menn
voru í, sandi, mig minniv flest
Englendingar, en ekki man eg
eptiv því, að þeir hjálpuðu okkur
neitt í þessu dvasli.
Á MeöuUaitdssaudí
Nú vovum við komnir í land
en helduv vorum við læfílslegiv,
rennblautir og auðvitað alveg eins
sá litli favanguv, sem þó fáir
höfðu með sér, því ekki var búist s
við iangri dvöl. En þavna var
tjald og eldar stórir, þvi kol voru
nóg, nokkrir Englendingar höfðu
verið þarna einhvern tlma, til að
undiibúa bjövgunina, og höfðu þeir
íutt mikju af kolum úr skipinu,
svo hægt var að þuvka af sér
spjarirnav.
sjótinn fór nú biáðbatnandi, svo
að slysalaust tókst flutninguv á
öllu, sem í land átti að fara.
Skipio sem átti að taka út, stófi
þarna í btimgaiðintim, og braut
yfir það að aftán, en framstafnið
var oftast upp úr. Þetta vav mjög
vandaður togavi, sem hét Richard
Simpson H. 91, og hafði lenr þavna
í fyrstu veiðiför sinni til fslnnds.
Fyvsta vevk okkav var að reísa
skýli, og var það gjört á þann
hátt, að olíutunnum var raðað i
sporöskjulagaðan hn'ng, og tvær
tunnur hver ofan á annari voru
hafðar undir mæniásnum, sem
voru plankar er nóg var af um
allan sand. Siðan breitt segl yfir
alt saman og mokað sandi að ált
í kring. Þettá tjald varð öú
heimili okkar þvettán Eyjamanna
og tólf Reykvíkinga og er víst
áreiðanlegt að minni þægingi en
þarna voru, er naumast hægt að
hugsa sér, því þau voru engin
,nema hlýjan. Menn vöðuðu sér
hlið við hlið, og lágu svo þarna,
án þess að hafa nokkuð til að
breiða yflr sig. Emhvetjir gætu
nú baldið, að ekki væii afleitt að
ligtíja á sandi, en allir sem þarna
voui fengu sig mjfig flj.<ti ánægða
af leguiúmunum.
Einnig kom annað fljðlt i \j<^,
sem reyndist þó miklu alvarlegra
og það var, að hið góða fæði, sem
lofað hafði vmið, reyidist hvo Ht-
ið að vrixtum, að dvol okkar
þarna á satidinum, vavð hreinasta
hunguvdvöl.
Vinna sú, sem inna ktti af hendi,