Víðir - 29.01.1935, Síða 1

VI. árg.
44. tbl
Vestmannaeyjum, 29. janúar 1935
Formannafundur.
vav haldinn hér 13. þ. m. Al-
þingism. Jóh. Þ. Jósefsson boðati
til fundarins. Rætt var um veð-
urfiegnir og vitamál. Urn 80
manns voru á fundinum, nær all-
ir formenn.
Samkvæmt áskorun formanna
hér hafði þingm. kjördæmisins
flutt og fengið samþykt á síðasta
þingi þingsályktun um aukningu
Ijósmagns Stórhöfðavitans.
En þingm. Sósíalista Páll Þor-
björnsson, sem líka var mættur á
fundinum, hafði einnig flutt þings-
áiyktun um vitamá), þ. e. a. .s.
miðunarvita á Vestmannaeyjum.
Hafði hann flutt tillögu þessa
strax daginn' eftir að hinni til-
lögunni var útbýtt á þinginu.
Áskoranir höfðu legið fyrir þing-
inu um miðunarvita frá öllum
skipstjórafélögum í Reykjavík og
Hafnarfuði og Sjómannafélagi
Heykjavikur, en sá viti átti að
vera á Reykjanesi. Páll varð þeim
yftrsterkari að hann sagði, og fékk
fjárveitinganefnd til að lofa því
að miðunarvitinn skyldi verða á
Vestmannaeyjum fyrst og svo
kannske á Reykjanesi síðar. —
Sterkur maður Páll! allir skip-
stjórai og sjómenn í Reykjavík
urðu að láta í minni pokann fyr-
ir ofuivaldi hans á þinginu.
wíg beitti öllurn meðölum til
að koma þessu í kririg", sagði
hann. Sterk meðul hjá Páli /
Honum var nú bent á, að með
þessu hefði hann beinlínis verið
að spiiia fyrir þvl að ijósið á
Stórhöfðavita væri gerr betra, því
vitanlega yrði ekki hvortveggja
gert hér í senn að reisa miðunar-
vit.a, sem kostar 85 þús. kr. og
auka Ijósamagnið á Stórhöfða sem
kost.ar 40 þús kr. Þegar öll fjár-
veiting til vitabygginga fyrír allt
Jandið, er áætluð ein 76 þús. kr.
Ekki beit það á Pái. Nei! sei,
sei, nei ! Hann var svo sem ekki
á móti blessuðu ljósinu. En mið-
unarvitinn varð að ganga á und-
an meinti hann,
Honum var og bent á það, að
allir bátar og skip hefðu gagn af
góðum ljósvita, en þeir einir
hefðu gagn af miðunarvita, er til-
svarandi tæki hefðu um borð, en
þau hefðu nær engir hér eða jafn-
vel alls enginn.
f>að var sannað á fundinum að
Páll hefði með tillögu sinni stefnt
að því að eyðiieggja það að hin
tillagan um aukið Ijósmagn, yrði
samþykt.
Ennfremur var sannað að liann
hefði barist' fyrir því að fá mið-
unarvita settan á annan stað en
skipstjóra- og sjómannafélögin fyr-
ir sunnan hefðu óskað. Til hvers?
Rví svaraði Páll aldrei beinlínis
en helst var að heyra, að hann
hefði verið í eir.hverskonar kapp-
leik við Sigurjón Olafsson um
þetta, og náttúrlega sigraði Páll.
Hva.ð vaiðaði þingiö svo um
álit allra skipstjóranna fyrst Páll
vildi hitt ?
Formenn hér hlustuðu þegjandi
á hinar diýgindalegu ræður Páls
um það hversu hann hefði skák-
að Sigurjóni flokksbróður sinum.
Þeim hefir liklega verið nokk-
uð sama um hvor þeirra væri
hlutskarpari í togstreytunni, um
vitastaðinn, enda er óvíst enn
Niðurlag.
Við ákváðum því að taka
á okkui þessa skyldu ráð-
henans, ef með þyrfti. Lögðum
við það mál þegar fyrir Sjálfstæðis-
fiokkinn. Var það samþykkt allra
þingmanna Sjálfstæðisflokksins að
veita stjörninni stuðning til að af-
greiða tekjuhailalaus fjárlög, þöt.t
útflutningsgjaldið felii til skulda-
skilasjóðs, og bera sjálfir fram
tekjuöflunarfrv. ef til þyrfti.
Petta tilkynti formaður Sjálf-
stæðisflokksins þegar við 1. um-
ræðu málsins.
En Sjálfstæðisflokkurinn áskildi
að sjálfsögðu tvent: 1. að stjórnin
veitti frv. fylgi sitt, og 2., að áður
væri séð, að þau tekjuöflunarfrum-
vörp, sem fram væiu komin og
samþykt yrðu, nægðu ekki til
þess að jafna tegjuhalla íjárlag-
anna.
Þotta sanna' það, að flutnings-
menu frumvarpsíns hafa ekki að
hvar vitinn sá verður settur, og
getur eins fai ið svo að Reykjanes-
ið fái vitann.
Hitt skildu formennirnir að okk-
ur hér er hentast að fá aukið
ljósmagn á vitann á stórhöfða.
Það er og var þeirra áhugamál.
Páll ságðist. vera með þvi þ. e.
a. s. seinna. Hann lofaði líka að
vera með þvi á þinginu og skrif-
aði undir nefndarálit um það, en
heltist úr iestinni þegar greidd
voru atkvæði.
Var á móti breytingartillögu
um að fá ljósið bætt nú á þessu
ári, og þegar það gekk samt fram,
hélt hann að sér höndum og
horfði í gaupnir ser, þegar sjálf
tillagan var afgreidd og samþykt
rneð nafnakalli. Þessu hafði Páll
gleymt að sima heim á undan
sér. Ekki ieiðinlegur stuðningur
það hjá Pali. —
Formannafundurinn skoraði að
lokum á ríkisstjórnina að auka
Ijósmagn vitan's eins og fariö var
fram á í þingsályktunartillögunni.
.J
eins gjört skyldu sina í þessu efni,
heldui hafa þeir boðist til að bæta
fyrir vanrækslu ríkisstjórnarinnar,
ef þá væi i heldur von uiu að hún
veit.ti málinu stuðning.
Ég vil þessu næst hnekkja
nokkrum beinum og óbeinum ó-
sannindum í nefndaráliti meiri
hlutans.
í néfndarálitinu er lögð. mikil
áhersla á það, að mál þetta sé
illa uudirbúið. Segir þar m. a. að
flutningsmenn vilji að skuldaskil-
um útgtrðarmanna „veiði flaustr-
að af litt undirbúnum".
Frumvarpið er samið af milli-
þinganefnd, að undangenginni víð-
tækii rannsókn á hag og aðstæð-
um útgerðarinnar, og með hlið
sjón af aðgeiðum annara fiskveiða
þjóða Noiðurálfunnar. St.uðst heflr
verið við ki eppulöggjöf land búnað-
aiins, og hagnýtt. eft.ir föngum
reynsla su, sem kreppulánastjórn
landbúnaðaiins hefir fengið í starfi
sínu. Frumvarpið hefir fengið
athugun og gagnrýni lögfræðinga,
áður en frá því var gengið, og yflr
höfuð hafa verið höfð við ráð
vitrustu og reyndustu manna í
þessum efnum. Auk þess heflr
ríkisstjórnin haft frv. til athugun-
ar svö vikum skifti, og eflaust
hagnýtt þá krafta, sem hún á ráð
á, í þarfir þeesa máls. Að sönnu
er hér um stórmál að ræða, en
ég ætla líka að það hafl fengið
meiri og betri undirbúning, en
venjulegt er um þingmál, þótt
stóimál séu kölluð.
í áliti meirihlutans segir, að
við þm. Vestmarmaeyjá höfum svo
að segja slitið málið út úr hönum
stjórnarflokkanna, og tekið það
óeðliega fljótt t.il flutnings, því til-
gangur okkar hafi frá öndverðu
verið sá, að gera það að sérstöku
flokksmáli Sjálfstæðisflokksins. Höf-
um við verið svo ákafir að koma
í veg fyrir meðflutning stjórnar-
flokkannn Mað ekki var hikað við
að brjóta ailar þingvenjur, til þess
að ná því marki“. „Er slík að-
ferð líkleg einsdæmi í þingsög-
unni“.
Hér eru borin fram svo frek
ósanningi af meirihlutanum, að
ég hlýt að mótmæla þeim alveg
sérstakiega.
Milliþinganefndin fór fram á
það strax í lok ágústmánaðar í
sumar, að ríkisstjórnin yrði flytj-
audi þessa máls í þinginu. Um
miðjan septenber fengu bæði at-
vinnumálaráðherra og fjármálaráð-
herra frumrit frumvarpsins. 10.
október fengu ráðherrarnir frum-
varpið með greinargerð, og er í
þá greinargerð tekinn útdiáttur af
árangti rannsókna milliþinganefnd-
arinnar. Alvinnumálaráðherra hafði
síðan málið hjá sér i 17 daga, og
á þeim tírna fórum við þm. Vestm.
eyja margoft fram á það, að hann
mælti með flutningi þess við sína
menn í sjávarúfvegsn. Eftir það
að ráð. skilaði málinu til sjávar-
útv, n. liðu enn 5 dagar, þar til
við flutningsmenn bárum það fram,
en alls voru þá liðnar af þingtíma
4J/a vika.
Af þessu sést að ummælin í
áliti meirihl. sjávarútv.n. eru
geipileg ósannindi, því að líklega
eru þess mjög fá dæmi, að jafn
lengi og fast hafi veriÖ gengið
eftir mönnum að veita máli
stuðning, eins og við þingm.
Vestmannaeyja gengum efti stjórn-
inni, og síðan stuðningsmönnum
Skuldaskiksjóður
útgeróarianna.