Víðir - 30.03.1935, Page 1
YI. árg.
Yestmannaeyjum, 80. mars 1985
49. tbl.
Búumst til
varnar.
Margar sögur ganga nú hér um
bæinn, sumar ef til vill ekki rétt-
ar, en flestar sanngjarnar, vegna
fisksölunnar hér.
ÞaÖ er ekki langt síðan að vel
þektum manni hér var af hinni
nýju flsksölunefnd neitað um það,
að sefja fyrir ákveðið auraverð
pr. kg., en siðar leyft öðium fyrir
muu minna veið. Þetta eitt ei í
sjálfu sér stjórnarvöldunum ófyrir
gefanlegt. En þó er annað, sem
stjórnarvöldunum má flinna enn
meira til foráttu, og það er hinn
hái skattur, sem lagður er á út-
gerðina, og kallaður er ýmist
verðjöfnunargjald, eða markaðs-
leitarsjóður.
Eins og áður hefir verið minst
á hér í blaðinu, er skattúr þessi
svo hár, að næstum ómögulegt er
að eyða honum í markaðsleit. því
hann mun nema um tveim miljón-
um kr.óna á ál’i,
það er sögn kunnugr.a manna,
að nú þegar muni því eytt, sem
inn er komið í þennan sjóð, án
þess að eytt hafi verið svo nokkru
nemi til markaðsleitar.
Það væri annars ekki öfróðlegt
að heyra frá meiri hluta þings og
stjórnar, hvernig halda á ríkisbú-
skapnum uppi, ef sterkari atvinnu
vegurinn, sjávarútvegurinn er svo
Þrautpindur, að hann skal borga,
fyrst 7—8°/0 vexti af lánum til
utgerðarinnar og síðar 6% af sölu
salflskjar og kr, 5y00 af hveiju
skpp. þurflskjar, í einhvern hug-
myndasjóð, sem auðvitað aldrei
verður til, á aunan hátt en þann,
að notað verður féð í einhver
pólitísk sníkjudýr, sem hvorki
verða landi eða þjóð til nytja,
að minsta kosti ekki meðan nú-
verandi stjörnarvöld ráða, hvað
sem siðar kann að verða.
Samtök átvegsmanna ættu að
verða rlkisstjórninni áminning til
þess að haga sér lltið eitt betur.
Það er vitanlegt, að eins og
sakir standa nú, þá ráða alþýðu-
flokksmenn öllu 1 þinginu. Þar
ganga þeir fram í fanseabtmingi,
með tekjuhæstu menn landsins f
fararbroddi, menn, sem keppast
við að telja fólkinu út um landið
trú um, að þeir séu aitaf að vinna
fyrir það, en auðvitað eru þeir
altaf að vinna aðeins fyrir sjálfa
sig. Þeir hafa höað fólkinu saman
og á þann hátt myndað stórveldi
hér á landi, stórveldi, sem finst,
að það geti öllu ráðið, og ræður
alt of miklu.
Ef að allir útvegsmenn tækju
sig nu saman —1 og það ættu þeir
að gera — þá yrðu þeir ekki Síð-
ur sterkir, og gætu vel mætt
Héðni & Co. á hösluðum velli,
áður en þeim félögum tekst, að
að jafna við jörðu efnahag fólksins
og framtak alt.
Skyldi það ekki vera sæmiiega
ráðið, að mynda eitt voldugt út-
vegsmannafélag um alt lándið ?
Mundu ekki hinir taumliðugu
stjórnardindlar hafa hægara um
sig á eftir ?
Hardfisk-
vcrkun.
Um harðflskverkun skrifar Jón
Sverrisson yfhfiskimatsmaður, í
siðasta tbi. þessa blaðs.
Fari svo að áhugi íslendinga
•vakni til þess, að taka aftur upp
hina gömlu verkunaraðferð, að
herða þorskinti til útflutnings, þá
er nauðsynlegt að þeir fáu, sem
enn mutta þá verkunaraðferð og
kunna hana, gefi þeint áhuga-
sömu mönnum, sem vilja gera td-
raun með hana, góð ráð og bend-
ingar.
Sa, sem þetta ritar, kyntist
nokkuð harðflskverkun við Faxa-
flóa (á Vatnleysuströndinni), fyrir
rumum 30 áium, eða síðast þeg-
ar hann var verkaður þar til út-
flijtnings. Kemur lýsing J. S. á
verkunaraðferðinni injög heim við
þá aðfetð, sem þar var notuð.
Hvers vegna svo skyndilega var
hætt að herða flsk tii útflutnings,
er ekki gott að segja, en senni-
lega hefði markaður eins haldist
fyrir íslenskan fisk og norskan.
Ef til vill heflr nýjum mönn-
um þótt það ganga hraðara að
moka í hann saiti, en athugándi
ekki það, að það kostaði aðra
vertið, sumaivertíðina, að þurka
haun.
Vetð á harðflski mun hafa ver-
ið riær tvö hundiuð krónur skpp,
síðustu árin, og því mun betra en
á söituðum flski, því ekki mun
hafa farið meira en ca. helmingi
fleiri fiskar áf hertum flski í
skpp. en söltuðum. Það var mál
manna, miðað við ára reynslu,
að hertur þorskur, netaþorskur,
væri að meðaltali 1 kg. a§ þyngd,
—^ færi að meðaltali 160 þorskar
í skippundið. Verð á 1. fl. þur-
flski heflr þá naumast verið meira
en um sjötíu krónur eða kannske
vel það.
Fráleitt rnvndu Norðmenh hetða
eins mikið af flskframleiðslu sinni
og þeir árlega gera, ef að þeir
teldu sér það skaða. Og senni-
legast er að þeir yrðu í vandræð-
um með að flnna matkað fyrir
hirm mikla fiskafla sinn, Væri
hann allúr verkaður á sama hátt.
Það er sagt, að áhugasamur út-
gerðarmaður í Hafnarfiiði, Loftur
að nafni, geri nú tilraun með að
herða flsk i allstórum stíl. Senni-
lega hefit hann litið eitthvað í
kringum sig eftir markaði, áður
en hann byrjaði á þvi.
Vönandi hepnast sú tilraun vel
því vitánlega ér það ofiaun fyrir
útgerbina, að liggja árlangt nteð
stóran hluta fi amleiðslunnar óseld-
an, eius og nú héflr raun áoiðið.
Hvott oisökin er vanmáttur hinn-
ar nýju fbkimálanefndar, eða eitt-
hvað atinað, skiftir ekki máli.
Atvinna,
handa óllm
Nú um hábjargræðístímann þeg-
ar allir eru önnum kafnir við
flskvinnu viiðist ekki vera ástæða
til þess, að tala um atvinnuleysi.
En það er nú svo komið samt;,
að afkoma almennings hér i bæ
er orðin altof bágborin.
Undanfarin ár hafa bovið rira
afkoinu verkamanna í skauti sínu.
Það hefir verið bent á orsakirn-
ar til þessa. Fyrst er það krepp-
an, segja menn. Kreppan hefir
oilið verðfalli nfutðanna. Sihækk-
andi skattar hafa dunið yfir. Vas-
cU' vinnuveitenda hafa verið tæmd-
ir. Og yflr öllu gín svo galtóm-
ur rikissjöður umsetinn af illa
vöndum rauðum hundum, sem
sitja um hvert bein sem falla
kann. Það eru skepnurnar, sem
telja sig verndara hinna vinnandi
stétta, og kýla vömb sin* í skjóli
skilningssljörra fylgismanna, sem
ennþá hafa eigi séð refinn undir
sauðagærunni.
Nú er það almannarómur að
ríkið sé við það að verða gjald-
þiota. Það er ávöxturinn afstjóin
Krata og Hrifluliðsins frá 1927.
Árið 1930 þegar Krata og
Hrifluvaidið hafði náð hátindi sinn-
ar verstu gjörða var af þeim lagð-
ur hornsteinninn að því atvinnu-
leysi, sem heflr átt sér stað
bæði hér og annarsstaðar. Þetta
var herferðin gegn atvinnurek-
endum.
Með taumlausu hatri ofsóttu
þeir atvinnurekendurna, bæði með
sköttum og allskonar plágum
reyndu þeir að koma öllu atvinnu-
lífl í kalda kol. Þessi verk eru
min bestu, segir „stjórn hinna
vinnat di stétta".
í sauibandi við þetta má benda
á hið áþreifanlega dæmi sem
tjjörðist hér í Eyjum. Þegar sá
maður var settur um, sem lang-
mesta atvinnu hafði veitt hér bæði
fyr og síðar. Gísli J. Johnsen var
búinn að starfa hér allan sinn
aldur og búinn að lyfta Grettistök-
um á sviði atvinnulífsins. Fjöldi
manna var hér í bœ, sem atti
a'fkomu sína undir þessum at-
vinnurekstri.
AUur þessi mikli fiöldi varð at-
vinnulaus mestan hluta ársins
eftir að Gísli hætti og það hefir
enginn komið i staðinn, sem hef-
ir bætt það upp.
Það hlakkabi görnin i mörgum
illgjörnum matmi þegar G. J. J.
var feldur, en mikið má þab vera
ef einhver úr tauðahernum hefir
ekki fengið að kenna á því, að
öll sú atvinna er hann veitti hvarf
úr sögunni.
Sannleikurinn er sá, að eitthvert
mesta níðingsverkið, sem framið
hefir verið á þessu bygðarlagi, var
það að stöðva atvinnurekstur G.
J. J. fyrir utan það, hvflíkt fólsku
verk það var gagnvart G. J. J.
sjálfum.
Nei, góðir hálsar! og fylgismenn
rauðufylkingarinnar. IliiíUtmenska
og niðuirif Kratanna fæðir aldrei
alsnœgtir yður til handa.
Þeir, sem sett hafa fótinn fyrir
viðgang einstaklingsframtaksins eru
hungurmorðingjar atvinuuleysingj-