Víðir - 03.07.1943, Blaðsíða 1

XIV.
11. tbl.
Vestmannaeyjum, 3. júlí 1043.
Bræðslusíldarverðið
Mikinn hug hafa útvegsmenn á
J)VÍ, að auka síldarútveginn á þessu
sumri, nota tíinann nieðan rýmra
er á miðunum vegna þess að
Norðmenn og Svíar, aí licrnaðar-
ástæðuni geta ekki telcið ])átt í
yeiðinni hér við land.
Útvegsmenn hafa lengi biðið
milli vonar og ótta um síldarverð-
ið vegna aukins vinnslukostnaðar
frá ])ví sem var í fýrra, cf mark-
aðsverð afurðanna ckki hækkaði
sein ])ví svaraði.
Nú hcfir viðskiptanefnd tekist að
selja framleiðsluna það háu verði,
að meirihluti stjórnar síldarvcrk-
smiðjanna telur fært að borga síld-
ina cins iog í fyrra, cða kr. lS,oo
per mál, þrátt fyrir aukinn vinnslu-
kostnuð. Heí.ir verksniiðjustjórnin
því lagt til, að a tvinnumálaráð-
herra samþykki að borga þejm,
sem vilja selja sildina föstu verði,
kr. 18,'oo fyrir niálið. En fyrir þá
síld, sem lögð er inn til vinnslu,
greiðist við afhendingu kr. 15,30
fyrir málið.
En nú skeður ]>að, sem ekki hef-
ir áður skcð, að atvinnumálaráð-
liérra, Vilhjáhnur þór, leggst á
móti tillögu verksiniðjustjórnarinn
ar, cu samþykkir að greiddar verði
kr. lS,oo fyrir mál, aðeins með
því móti, að verksmiðjurnai; fái til
vinnslu 700.000 mál eða meira. Og
svo stiglækkandi niðuit í kr. 17,oo
fyiiir mál, cf síldarmagnið ekki
nær 500.000 málum.
það er atvinna stjórnar síldar-
vcrksmiðjanna að kynna sér á-
stand og horfur í rekstri verk-
siniðjanna frá öllum hliðum' og
er þaraf lciðandi máli þessu allra
kunnugust.
En svo mikinn mann telur
hann sig þessi atviniiumálaráð-
herra, að hann álítur sig þekkjaj bet
ur rekstur vcrksmiðjanna Iieldur
stjóriún, ])ó að hann hafi morgum
öðrum niálum að sinna. Og tekur
sína ákvörðun án þess að ráðfæra
sig við stjórnina, cða meiri hluta
hermar. Aðeins einn stjórnendanna
greiddi ekki atkvæði með sam-
starfsmönnum sínum, þ. c. þor-
móður Eyjólfsson sat þegjandi hjá.
þögu lians hefir ráðherrann talið
meira virði en atkvæði hinna fjög-
'urra.
þetta gerræði atvinnumálaráð-
herra tcf ir þátttöku í síldveiðunum
í tvísýnu. Svo mjög liefir útgerðar-
kostnaður aukist síðan í ifýrra, að
freinur hefði verðið Jmrft að
hækka cn lækka. Samauborið við
vísitöluna hcfði það þurft a5
hækka um 6 kr. frá í fyrra, en
í ])ess stað lækkar það um 1 kr.,
sanikvæmt ákvörðun ráðherrans.
En verður nú ekki Vilhjálmur
þór að lækka seglin, þegar mót-
mælahrynur dynja á honuni úr ölþ-
um áttum. Vefksmiðjustjórnin hefir
1 síðasta tölublaðí Víðis er
grein mcð fyrirsögninni Slysavarn-
ir. þar er minnst á talstöðvar og
miðunarstöðvar, en kennir nokkurs,
misskilnings, sem mig langar til að
lciðrétt. <i í þcim tilgangi að “leggja
Eykyndli lið“, en slysavarnir hafa
vcrið mcr áhugamál allt frá þeim
tíma, að ]>eir þórhallur, Árni Qeorg
Marinó og ég vorutn að “morsa“
skipum ,hér í kringum Eyjarnar
fyrirspurnir um báta,sem ekki voru
konm'ir að landi og bciðni uim að
leita þeirra. Venjulega var þess-
um mjög vcl tekið, margur togar-
inn fór út í vitlaust veður tii að
leita og mörgum mannslífum var
bjargað á þeiinan hátt, en því mið-
ur varð ekki alltaf vitað hvar
menn voru staddir á sjónum, svo
að örðug varð cftirleitin, og ínénn
og skip týndust þessvegna.
Nú á seinni árum, síðan talstöðv-
ar komu í flest íslensk skip og
báta hefir öll björgunarstarísemi
auðveldast, cn talstöðvarnar eru,
ásamt mcð dýptarmælum og mið-
unarstöðvum citthvert mesta ör-
yggi sjófarenda og verður því ald
rei nógu vel brýnt fyrir sjómönn-
unum okkar að gæta vel þessara
tækja, svo að þau séu ávallt reiðu-
búin þegar á þai'f að halda, og
að nota þau fljótt ef að útaf ber.
þegar mótmælt og mörg félög,
sem þetta mál varðar, útvegs
manna,- sjómanna og skipstjórafé
lög, ]>ar með talið Farmanna- og
fiskimannasamband fslands, liafa
harðlega mótmælt gerræði ráðherr-
ans. Geti slík mótmæli ekki breytt
ákvörðun hans, má telja vafasamt
að allir taki þátt í síldvciði, sem
áður höfðu ætlað sér það. Eru þá
minni líkiir til að veiðin nái því
hámarki, sein tilskilið cr til þess
að 18 krónu verðið fáist.
Nú er fullyrt að einkaverksmiðj-
urnar æt!i að kaupa síldina fyrir
kr. 18 málið. Fcr þá skörin að
færast upp| í bekkinn ef sjálft rík-
ið telur sér ckki fært að kcppa
við einkaframtakið.
En reynslan hefir sýnt mér, að í
fæstum tilfellum eru það tækin
sjálf sem bila, hcldur útbúnaðurinn
sem fylgir þcim, svo sem rafgeym-
ar, rafhlöður og Ioftnet, en með
árvekni þcirra manna, sem tækin
eiga að nota, er auðvelt áð halda
þe'ssu í 'Jagi.
Miðunarstöð, eða radíókonipás
eins og það er stundum nefnt,
eir í rauninni ekki annað en nærat
útvarpsviðtæki, tengt við loftnet
scm undið er á ramina eða hring
úr einangrunarcfni, á stærð við
tunnugjörð. Hringuiinn stendur á
rönd og má snúa honuni í allar
áttir um lóðréttan ás, sem fcstur
cr neðst á hringinn. Svona loftnet
hefir þá náttúru, að best heyrist
í viðtækinu þegar röndin á hringn-
um snýr að scndistöðinni scin lúust
að er á, cn dofnar ef hringnum
er snúið og heyrist mihnst þegar
liann snýr þvert við stöðinni.
það var mikil framför þegar rad-
íovitar voru reistir á Reykjanesi,
Vestmannáeyjum og. Dyrhólaey.
þessir vitar senda út viss merki
á ákveðnum tínium og skip þau
scm hafa miðunarstöð geta, með
því að snúa rannnaloftnetinu licyrt
í radíovitunum, fundið í; hvaða átt
þeir eru og ákveðið stcfnu skipsins
eftir því. þetta virðjst nú allt svo
auðvelt, cn er nokkiið annað-þeg-
ar komið er út í stórsjó og storm,
þá er mjög örðugt ef ekki ómögu-
lcgt að taka nákvæma radíomiðun,
sérstaklega á bátum eða minni
skipum.
En ineð því að hafa miðúnar
stöðvar í landi og hlusta á skip
og báta sem hafa scndistöðyar, er
þessu snúið við, en miða.nir úr
landi eru miklu nákvæmari enda
liægt að hafa miðunartækin stærri
og fullkomnan en þau, sem nqt-
uð eru u m biorð í skipum, og gætu
þá fyrst og fremst orðið að liði
þeim bátum og skipain, sem ekki .
hafa miðunarstöðvar.
Ef að miðunarstöðvar væru á
þeim stöðum, sem radíovitar eru
nu, væri á nokkrum mínútum hægt
að segja skipi sem talaði í land,
hvar það væri statt á sjónum. Til
]iess þyrftu tvær landstöðvar að
hlusta á skipið og ákveða stéfnuna
að skipinu hvor irá sér. þetta er
kallað krossmiðun og cr mjög uá-
kvæm cf nokkur fjarlægð er millí
miðunarstöðvanna.
Aleð einni miðunarstöð hér í
Eyjuin vræri liægt að ákvcða fljót-
lega stefnuna til báts, sem hcfði
talstöð í gangi, það væri stóft
spor í jrétta átt, því að fersk eru
oss ennþá i niiniii slys og dásam-
Icg björgun manna og báta, sem
hrcpptu stórviðri og byl, tökla sig
vera örugga en voru hættulegá
langt úr leið, þegar upp stytti.
Væri nú ekki Vestmaiuiaeying-
ar, undursainlegt að geta undir
svona kringumstæðuin kallað til
sjómaniiauna okkar og sagt þeini
hvaða stryk þeir ciga að stýra
heini — heim til vinanna, sem
bíða þeirra niilli vonar og ótta. ■
Eyjamenn hafa fyrr tekið foryst-
una í björgunannálum þjóðarinn
ar. Nú cru ]>að Eyjakonurnar bless-
aðar sem beita sér fvrir því að
reist verði miðunarstöð á Stor-
höfða.
Látum þyí ekki, Eyjamcnn, pkkar...
skcrf cftir liggja.
. Har. Eiríksson.
FISKSÖLUSAMNINQURINN,
sein gilt liefir frá júIíbyVjun í
fyrra, hefir nú verið framlengdúr
til áramóta, að mestu leyti óbréytt-
ur. Aðcins saltfisk'ur liækkar lítið
eitt.
Miðunarstöðvar.